بی شک عصاره سخن سعدی در غزلیات، چیزی جز نکوداشت معشوق و او را وصف کردن و به نیکی یاد کردن نیست و این ویژگی ها آن قدر در شعر شاعر برجسته اند که موضوعات دیگر از جمله رگه هایی از واسوخت گرایی در این غزل ها کمتر به چشم آمده است. مقاله حاضر کوشش می کند با نشان دادن نمونه هایی از شعر سعدی که رگه هایی از واسوخت گرایی از قبیل گله از معشوق و سرزنش کردن او را در بر دارد، یادآوری کند که سعدی به این بخش ا...

دهنامه ها و سی نامه‌ها یک نوع ادبی و زیر مجموعه ای از منظومه های داستانی عاشقانه است که شاعر در آن، طیّ ده یا سی نامه عاشقانه با ساختاری ویژه، گفتگویی میان عاشق و معشوق را به رشته ی شعر می‌کشد. می‌توان شروع تقریبی دهنامه و سی نامه سرایی را از قرن پنج و دوره اصلی رواج آن را قرن هشت دانست. از آنجا که تاکنون پژوهش جامعی در این باره صورت نگرفته، در این مقاله به تحلیل محتوا و ساختار این گونه ی ادبی پ...

شعر یکی از مهم ترین انواع ادبی است که باتوجه به ویژگی های زبان شعر ترجمه ی آن غالباً با دشواری های مختلفی روبرو است. شعر از آغاز با دو دیدگاه ترجمه پذیری و ترجمه ناپذیری روبرو بوده اما به هر حال ترجمه ی شعر از زبانی به زبان دیگر پیوسته انجام شده و جایگاه ویژه ای یافته است. یکی از مهم ترین شاخصه ها ی شعر به عنوان یک اثر ادبی تأثیر گذاری است و حفظ این ویژگی تنها از رهگذر ترجمه خوب امکان پذیر است. ...

از کارآمدترین ابزارهای آفرینش هنری - ادبی، عنصر رنگ است. با آن‌که حضور این پدیده در گذشتة ادبیات فارسی، تنوع امروزه را نداشت، همواره نقشی مهم و تعیین­کننده در القای مفاهیم به مخاطب و تصویرسازی­های ادبی به‌ویژه در حوزة شعر داشته است. بررسی میزان و نحوة کاربرد انواع رنگ در شعر کهن و معاصر، کوششی راه‌گشا برای ورود به دنیای عواطف و اندیشه­های شاعران و همچنین آگاهی از کیفیت چیرگی آن­ها در استفاده از...

سنایی غزنوی از پرآوازه ترین شاعران قرن ششم هجری و از پیشگامان شعر عرفانی محسوب می شود. برای نخستین بار در شعر اوست که مفاهیم و اصطلاحات عرفانی،  لطایف و دقایق قرآنی بسیاری به شعر فارسی راه می یابد، که اسماء و صفات حضرت احدیّت، مهم ترینِ آنها به شمار می­آید. در این تحقیق نحوه تجلی اسماء و صفات الهی از منظر زبانی و واژگانی مورد بررسی قرار می­گیرد. سنایی گاه نام و صفت باری تعالی را منطبق با آیات و ر...

خجند شهری است معروف در سرزمین ماوراءالنهر که از قدیم مرکز علم و ادب و تمدن بوده است. در این مقاله، به برخی ویژگی‌های شعری بانوان سخن‌سرای خجند که نمایانگر جهان‌بینی، ذوق، محیط اجتماعی و سبک نگارش آن‌هاست، پرداخته شده است. از میان بانوان سخن‌سرای خجند می‌توان به مونسه مهستی خجندی، زیبای خجندی، فضیلت خجندی و شریفه‌بی‌بی عاجز خجندی اشاره کرد. مونسه مهستی از شاعره‌های ممتاز خجندی‌الاصل است که در رب...

چکیده       امروزه، شعر معاصر عرب چهرة جدیدی از خود به جهانیان عرضه کرده است. از نظر ساختاری علاوه بر قالب شکنی- که یکی دو دهة بعد از شعر فارسی رخ داد- نحوة کاربرد تعابیر و واژگان، وسعت خیال، مهارت شعرای عرب در تصویر آفرینی و مسائلی از این دست، شعر معاصر عرب را به کلی متفاوت از گذشته خویش کرده است. از نظر محتوایی نیز شعر معاصر عرب چهرة جدیدی به خود گرفته است؛ علاوه بر توصیفات طبیعی و عاشقانه س...

ادب غنایی در بسیاری از سروده‌های عاشقانة خود به مضامین اصلی اولین ترانه‌های عاشقانه ساختة ذهن بشر توجه داشته و در واقع این ترانه‌ها مادة اولیه و سرچشمة الهام این سروده‌ها به شمار می‌آید، اما از آنجا که همواره سخن از تقابل اشعار رسمی و ترانه‌های عامیانه به میان بوده است و برخی این نوع شعر را خالی از ارزش‌های ادبی دانسته‌اند، کمتر کسی به این موضوع علاقه نشان داده است. در این جُستار تلاش ما بر این...

داستان های عاشقانه به عنوان مهم ترین بخش متون غنایی، سهم قابل توجّه از گستره زبان وادب فارسی را به خود اختصاص داده اند. مطالعات انجام شده در حوزه ادب غنایی نشان می دهد که سابقه این داستان ها به آغاز شعر فارسی و آثاری چون آفرین نامه بوشکور بلخی، ورقه و گلشاه عیّوقی و وامق و عذرای عنصری، بازمی گردد. کسب آگاهی در زمینه متون غنایی، عشّاق ادب فارسی و آشنایی با صاحبان این آثار چندان دشوار نمی نماید؛ زیر...