علامه طباطبایی در المیزان، روایتی از نسبی‌گرایی اخلاقی را مطرح کرده، به نقد و بررسی آن می‌پردازد؛ نسبی‌نگری‌ای که به هیچ اصل اخلاقی جهان‌شمولی باور ندارد و اخلاق را تابع اهداف و شرایط متغیر اجتماعی و فرهنگی می‌داند. پرسش پایة این جستار این است: علامه طباطبایی چگونه و بر پایة چه پایگاه فکری‌ای نسبی‌نگری اخلاقی را  نقد می‌کند؟ دستاورد پژوهش حاضر این است که علامه سه نوع مغالطه را در ادعای...

در این مقاله، دیدگاه علامه طباطبایی براساس تفسیرالمیزان درخصوص تکامل داروینی تبیین شده است براساس آنچه علامه طباطبایی در تفسیرالمیزان گفته است، وی را باید در دسته ضد سازگارگرایان مطلق (تکامل داروینی و خداباوری) جای داد. تفسیر آیات مرتبط به آفرینش انسان، و همچنین غایت مندی نظام هستی، امکان هرگونه سازگارگرایی میان این دو مقوله را بسته است.

درقرآن آیات فراوانی دربارة زنان وجود دارد که برخی، آیات زنان را به گونه ای تفسیرنموده اند که هویت و شخصیت انسانی زن را زیرسؤال برده اند و برخی دیگربه شکلی متفاوت به موضوع نگریستند وشخصیت زن را برابر با مرد دانسته اند.این نوشتار با هدف تبیین دیدگاه های دو مفسرمطرح شیعی، علامه طباطبایی و علامه فضل الله دربارة آیات مسأله برانگیز زنان را مورد مطالعه تطبیقی قرار داده است. سؤال اصلی دراین پژوهش این ا...

بررسی گونه های مختلف نقد آراء تفسیری دیگر مفسّران، در تفسیر المیزان است. نقدهای المیزان بر آراء دیگر مفسّران در دو دسته قابل بررسی است: 1. نقدهای مربوط به قرآن و سنت و 2. نقدهای مربوط به ابزار و مقدمات تفسیر. در دسته نخست، اشکالاتی چون ناسازگاری با آیات قرآن، ناهمسازی با ظاهر آیات قرآن، بهره جویی از قاعده سیاق، ناسازگاری با آغاز یا فرجام آیه، مخالفت با اسلوب قرآن کریم، مخالفت با اسلوب ادب عربی، م...

چکیده تحقیق: هدف از این تحقیق بررسی و تحلیل تطبیقی دیدگاه علامه طباطبایی و فردریک شلایرماخر در باب مسئله وحی و تجربه دینی است. شلایرماخر با طرح نظریه تجربه دینی قصد داشت به دین اصالت بخشد و آن را از فروکاستن به حوزه اخلاق نجات دهد. از نظر او دین از سنخ شهود و احساس است، احساسی که نه معرفت بخش و نه قابل تعلیم و تعلم است، او معتقد است همه انسان¬ها می¬توانند شهودهای اصیل و جدید داشته باشند و دین ر...

هدف این تحقیق، پژوهش در آرای اخلاقی علامه طباطبایی (قدس سره)، درباره اخلاق اجتماعی است. بر این مبنا، برای ارائه تصویر بهتر از اخلاق اجتماعی، به اخلاق فردی نیز توجه شده است. در اندیشه علامه طباطبایی اخلاقیات پیوند عمیقی با دین دارد. فرضیه محوری این پژوهش در باب اخلاق اجتماعی این است که مالکیت مطلق از آن خداست و به تبع آن، انسانها مالکیتی اعتباری بر خودشان و دیگران دارند. تلاش این پژوهش بر این اس...

بدون تردید حجم قابل توجهی از آیات قرآن به بیان داستان ها و سرگذشت اقوام و انبیای پیشین اختصاص دارد. مفسرین قرآن هم هر یک به شیوه ی خاص خود این آیات را تفسیر کرده اند ، مانند علامه طباطبایی(ره) از مفسران بزرگ شیعه که با روش مخصوص به خود این آیات را تبیین و تشریح نموده است. پژوهش حاضر با عنوان « رویکرد علامه طباطبایی(ره) نسبت به قصص قرآن » درصدد است تا دیدگاه ها و روش های آن علامه بزرگوار را مورد...

به طور کلی می توان گفت که مکاتب فلسفی به سعادت بشر می اندیشند، و هدف زندگی را رسیدن به سعادت می دانند اما در تعریف و مصداق سعادت نظرهای متفاوتی وجود دارد. بعضی از مکاتب سعادت را به دنیا محدود کرده اند و رسیدن به لذت مادی را اوج سعادت بشر دانسته اند و بعضی از مکاتب گرایش به رهبانیت و دنیاگریزی را سعادت بشر دانسته اند و بعضی از مکاتب همچون مکتب ارسطو راه اعتدال در زندگی را، لازمه رسیدن به سعادت د...

بحار الانوار مهم ترین و مفصل ترین تألیف علامه مجلسی و از مهم ترین و گسترده ترین جوامع حدیثی شیعه است. تعلیقات علامه طباطبایی که نماینده تفکر فلسفی حکمت متعالیه در دوره معاصر است، به طور عمده مشتمل بر نقد دیدگاه های علامه مجلسی است. بررسی تحقیقی و تفصیلی تر این تعلیقه ها، ضمن آنکه تلاشی در جهت تقویت و احیای سنت تعلیقه نویسی و نگاه انتقادی به میراث گذشته محسوب می شود، می تواند گامی مؤثر در شناسای...

فرااخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می پردازد. یکی از موضوعات فرااخلاقی، مباحث منطقی است که به استنتاج مفاهیم و گرازه‌های اخلاقی می‌پردازد؛ بنابراین، ‌رابطه باید و هست در دیدگاه علامه طباطبایی در زمره مباحث منطقی فرااخلاق است که نوشته‌ای به روش این مقاله به آن نپرداخته است. نویسنده در این مقاله درصدد است تا دیدگاه علامه طباطبایی درباره ارتباط جمله‌های اخلاقی را در تمام جوانب تبیین و بررس...