کتیبه های سغدی سند علیا مجموعه ای است شامل بیش از 700 سنگ نوشته به زبان های پارتی (2 مورد)، فارسی میانه (2 مورد)، بلخی (2 مورد)، و بقیه به زبان سغدی و نیز نقش برجسته هایی، که بر روی سنگ هایی در کناره این رودخانه کنده شده اند. بر روی بیش تر این سنگ نوشته ها، نام بازرگانان سغدی حک شده است که زمانی از این مکان دیدار کرده اند. این کتیبه ها متعلق به قرن سوم تا ششم میلادی است. وجود نام ها ی فارسی میا...

با نگاهی به مقوله مفعول­های پنج گانه در زبان عربی  می­بینیم که دو نوعِ این مفعول­ها یعنی مفعول به و مفعول فیه (ظرف زمان و مکان) در زبان فارسی معادل هایی به همین نام دارند . ولی سه نوع دیگر مفعول ، به عنوان یک نقش نحوی در زبان فارسی شناخته شده نیست. دربارة اینکه این نقش ها در زبان فارسی وجود دارد یا نه، تحقیقات چندانی صورت نگرفته است؛ نظر به اینکه زبان عر بی و فارسی از یک خانواده نیستند تا در حوز...

نوشتۀ حاضر با هدف نقد و تحلیل مقالۀ «دربارۀ فرهنگ ریشه شناختی زبان فارسی و ضرورت تدوین آن» تألیف بهمن سرکاراتی که در سیزدهمین شمارۀ نامۀ فرهنگستان چاپ شده، به نگارش درآمده است. نگارنده با تأکید بر اینکه عنوان اصلی مقاله با موضوع و محور اصلی آن هم خوانی کامل ندارد، دربارۀ عدم شفاهیت تعاریف بیان شده از واژه ها و اصطلاحات اصلی به کاررفته در متن، یعنی «فرهنگ»، «ریشه شناسی»، «زبان» و «زبان فارسی» بح...

کتاب زبان فارسی که به عنوان درس کسب مهارت های زبانی در برنامۀ درسی دانش آموزان مقطع متوسطه گنجانده شده، حاوی مطالب و محتویات فراوان آموزشی، نگارشی و دستوری است. این کتاب از نظر محققان این مقاله دارای نقایص و کاستی هایی است که به جهت اهمیت این درس در نظام آموزش، ضرورت دارد به آن ها پرداخته شود. نکته ای که مشکل آموزش این کتاب را دوچندان می کند، این است که بیشتر دبیران زبان فارسی دانش لازم و تحصیل...

کاربرد اصطلاحات و موضوعات طبی توسط برخی شعرای فارسی زبان، افزوده بر آن که درونمایه شعر فارسی را غنی تر و خوانندگان را به مطالعه آثارشان راغب تر کرده، عرصه تحقیق و پژوهش در این زمینه را نیز بر اهل تحقیق، گسترده تر ساخته است. حکیم، نظامی گنجه ای از جمله گویندگانی است که ضمن آشنایی کامل با رموز سخن و فنون ادبی، از مقدمات علم پزشکی و خواص گیاهان دارویی نیز آگاهی داشته است.در این جستار، سعی شده است ...

این پژوهش، به تحلیل فرهنگ و آموزش آن در مجموعه کتاب های «زبان فارسی»، تالیف صفّارمقدم، می پردازد. به این منظور، رویکرد «نشانه شناسی فرهنگی مکتب تارتو- مسکو» به عنوان مبنای نظری این پژوهش در نظر گرفته شده و مفاهیم موجود در این رویکرد، نظیر «سپهر نشانه ای»، «مرکز و حاشیه» و «متن» و نیز برخی الگوهای ارائه شده برای این رویکرد در زمینه ی فرهنگ و تعامل فرهنگی مورد توجه قرار می گیرد. در این مقاله، همچن...

دراین مقاله درصدد هستیم که تنوع در ترتیب واژگانی در زبانهای فارسی‘عربی‘و انگلیسی را در چهار چوب نظریه ((حاکمیت و مرجع گزینی )) تبیین نماییم و نشان دهیم که برخی از تنوعات زبانی حاصل فرآیندهای کلامی مانند ((مبتداسازی)) در انگلیسی و ((قلب نحوی)) در زبان فارسی و عربی است .ما به ویژه به تفاوت این دوفرآیند که اولی مربوط به زبان های منطبق مانند انگلیسی است ودومی مربوط به زبان های مسطح مانند عربی و فار...

هستی و مراتب آن از دیدگاه عزیز نسفی [1]     احسان رئیسی [2]   سید علی اصغر میرباقری فرد [3]   محسن محمدی فشارکی [4]   حسین آقاحسینی [5]     تاریخ دریافت:23/2/92 تاریخ تصویب:20/8/92 چکیده   بعد از تحول عمیقی که در سدۀ هفتم هجری در عرفان اسلامی پدید آمد، هستی شناسی نیز به دو رکن دیگر معرفت عرفانی، خداشناسی و انسان شناسی، افزوده شد. بر این اساس در سنت دوم عرفانی، شناخت هستی صرفاً یک شناخت نظری نیست...

هر زبانی مجموعه قواعدی دارد که همه گویندگان زبان ملزم به اطاعت از آن قواعد هستند. در این قواعد اختیاراتی هم هست که دست گویندگان آن زبان را باز گذاشته است. مثلاً همه می توانند به جمع «پرنده »، «پرند گان» و یا «پرنده ها» بگویند. علاوه بر این امکانات عمومی، شاعران امکانات دیگری نیز دارند. این امکانات زبانی مواقعی وزن کلام را تغیر نمی دهد؛ مانند «چِشم/ چَشم» و گاه وزن را تغییر می دهد. مانند: «افسانه/ ...