منظومه‌های غنایی از جمله مهم‌ترین و دراز آهنگ‌ترین و پرمخاطب‌ترین گونه‌های ادبی به شمار می‌آید. با وجود آن‌که موضوع اصلی این قبیل آثار، عشق و مضامین عاشقانه است ولیکن به دلیل ساختار، انواع معانی شعر فارسی همچون مدح، وصف، پند و اندرز، مضامین دینی و اخلاقی، مناجات و ... را در خود جمع کرده است. یکی از مضامین پربسامد که در بسیاری از این منظومه‌ها مطرح گردیده و به ویژه آغازگر بسیاری از این منظومه‌ها...

برخی از سوره های قرآن کریم دارای سرآغاز مشترک اند، به گونه ای که با همان نام شناخته می شوند. سور هفتگانة مسبّحات، از این جمله است. مسئلة این تحقیق، یافتن مشترکات هفت سورة مسبّحات، یعنی سوره های اسراء، حدید، حشر، صف، جمعه، تغابن و اعلی است که همة آنها با تسبیح آغاز شده اند. در این نوشتار سعی شده است ضمن خوشه چینی از خرمن فضل و اندیشة مفسران و صاحب نظران علوم قرآنی، برخی مضامین مشترک موجود در این س...

هنر اسلامی در قالب و محتواهای متنوعی در هنر فلزکاری ایران دیده می شود. یکی از آن ها، کتیبه های قرآنی با خطوط متنوع: کوفی، ثلث، نسخ و ... است که زیبایی بصری هم راه با فضای روحانی و عرفانی اش حاوی پیام های ارزش مندی برای صاحب اثر و بازدیدکنندگان آن در اعصار مختلف است. نمونه های فلزی مورد مطالعه ی این پژوهش، مستندات گنجینه اسلامی موزه ملی ایران مزین به کتیبه های قرآنی است. روش تحقیق توصیفی و تحلیل...

نقد و بررسی نظرات مستشرقین درباره منابع قرآن است. نویسنده، نخست شبهات قرآنی را به چند دسته: 1- ماهیّت و حقیقت وحی، 2- تأثیر قرآن از محیط و فرهنگ جاهلی، 3- تناقضات قرآنی، 4- اشتباهات تاریخی، ادبی و علمی قرآن 5- تحریف قرآن تقسیم کرده است و سپس به پاسخ این شبهه که »آیا قرآن از منابعی بهره جسته است؟« پرداخته و پس از نقل نظرات دانشمندان مسیحی و یهودی و مستشرقان، منشأ آیینهای ابراهیمی را از یک سرچشمه ...

دانشمند برجستة ایرانی، فیض کاشانی که از نوابغ علمی عصر خویش به شمار می رفت، نه تنها در علوم عقلی و نقلی از تبحّر و تضلّعی خاص برخوردار بود، بلکه در حوزة ادب وعرفان دستی توانا داشت و به موازات آثار علمی گرانقدرش، دیوان شعری از خود به یادگار نهاد که مضامین بکر حکمی، عرفانی و توحیدیِ مبتنی بر دو اصل متین قرآن و حدیثبه وفور در آن یافت م یشود. هدف از نگارش و تدوین این مقاله، بررسی میزان تأثیر امثال قرآ...

در میان اشعار منسوب به جاهلیت، گاه اصطلاحات دینی، عبارت ها و مفاهیمی مشاهده می شود که با مفاهیم، تعابیر و اصطلاحات دینی قرآنی شباهت دارد. ادعای تقدم زمانی این اشعار بر قرآن کریم، عده ای را برآن داشته که بپندارند شعر جاهلی می تواند یکی از منابع قرآن تلقی شود. این نتیجه مبتنی بر احراز مشابهت تام و تمام مضامین اشعار جاهلی با قرآن از یک سو و اثبات اعتبار این اشعار از سوی دیگر است و بررسی های علمی د...

هنر اسلامی در قالب و محتواهای متنوعی در هنر فلزکاری ایران دیده می شود. یکی از آن ها، کتیبه های قرآنی با خطوط متنوع: کوفی، ثلث، نسخ و ... است که زیبایی بصری هم راه با فضای روحانی و عرفانی اش حاوی پیام های ارزش مندی برای صاحب اثر و بازدیدکنندگان آن در اعصار مختلف است. نمونه های فلزی مورد مطالعه ی این پژوهش، مستندات گنجینه اسلامی موزه ملی ایران مزین به کتیبه های قرآنی است. روش تحقیق توصیفی و تحلیل...

هنر اسلامی دارای وجوه مختلفی است. یکی از جلوه های زیبای این هنر، نگارگری است که از قرون اولیه اسلامی آغاز شده و آثار با ارزشی به جا مانده است. این نگاره ها هنگامی به اوج می رسیدند که با مضامین و داستان های قرآنی همراه می شدند. محور اصلی قصه ها در ادبیات فارسی از جمله کتاب «قصص الانبیا»، قصه های قرآنی است که با شرح و بسطی بیشتر نقل شده است. در این پایان نامه تصاویر داستان ها، از قرون اولیه...

آنچه نسل امروز را به تعمق در اشعار و افکار پروین اعتصامی وادار می کند، علاوه بر انگیزه-های ملی و قومی و جنسیتی، آوای حقیقت جویی و عدالت طلبی و توصیه های اخلاقی و انسانی و علم آموزی است که از خلال شعر بی دروغ و بی نقاب شاعری صادق دیده می شود. «اعتصامی، 1355». هدف محقق در این تحقیق که حاوی پنج فصل می باشد شناسایی اشعار پروین و نتیجه شگرفی که با استفاده از این اشعار که حاوی مضامین تربیتی، دینی ...

مضامین اخلاقی و اجتماعی از مباحث اصلی در ادبیّات فارسی است. در شاهنامه که اثری حماسی است، سخن از انسان هایی آرمانی به میان می آید که آراسته به صفات نیکوی انسانی هستند و پای بندی به اخلاق، بارزترین ویژگی زندگی آنان است. فردوسی که صاحب گفتاری پاک و آراسته به راستی و درستی است، خود، به فضایل اخلاقی پای بند است و در داستان های شاهنامه به بیان این ارزش ها در زندگی آدمی می پردازد. بوستان سعدی نیز که ا...