در اهمیت خداشناسی همین نکته کافی است که در منابع اسلامی، معرفت خداوند به‌عنوان نخستین‌گام دینداری، و سرآغاز عبـادت خداوند شـمرده شده است. منابع فلسفی و کلامی مسلمین، مباحثی بسیار دامنه‌دار و گسترده پیرامون معرفت عقلی خداوند، و چند و چون آن عرضه می‌کنند. در این منابع توانایی عقل برای اثبات ذات‌الهی و درک و فهم صفات او مفروغ‌عنه تلقـی شده است. در قلمرو فرهنگ اسلامی دیدگاه‌هایی نیز وجود دارد که بر...

گفتمان­های موجود در یک دوره تاریخی، با یکدیگر ارتباط دارند و بر هم تأثیر می­گذارند. شناخت کامل یک گفتمان، در گرو رجوع به گفتمان های دیگر است. «کلام» و «عرفان»، دو گفتمان قدرتمند در تاریخ تفکر اسلامی به­شمار می­آیند. این مقاله، کوششی در راستای کاویدنِ منابع کلامیِ بخشی از کتاب کشف المحجوبِ علی بن عثمان هجویری است. چنان که می­دانیم، شکل گیری علم کلام بر علم تصوف مقدم بود. برخی از نخستین صوفیان در قر...

عشق به موضوع معرفت یکی از عوامل مؤثر در کسب معرفت نسبت به آن موضوع است. مولانا این مطلب را در آثار خود مورد تأیید و تأکید قرار داده و آن را مؤثرترین عامل کسب معرفت دانسته است. به همین خاطر در آثار خود بطور مفصل پیرامون آن سخن گفته است. در این مقاله دیدگاه ها و نقطه نظرات این عارف بزرگ در مورد تأثیر عشق بر معرفت اعم از معرفت حقیقی، معرفت تقلیدی و معرفت الهی بیان گردیده و مشخص می گردد که به اعتقا...

یکی از مباحث مهم در قلمرو فلسفه و الهیات، موضوع معرفت شناسی است و در سال های اخیر نیز نه تنها از اهمیت آن کاسته نشده بلکه روز به روز بر دامنه مباحث آن افزوده شده است. معرفت شناسی پژوهش درباره پرسش هایی درباره امکان معرفت و چیستی و ماهیت، دامنه، محدودیت و منابع معرفت است و در آن امور مربوط به معرفت مورد تحقیق قرار می گیرند. در عرصه تعلیم و تربیت هم یکی از مبناهای اصلی، مبنای معرفت شناسی است و با...

پژوهش حاضر درباره تبیین مبانی فلسفی برنامه آموزش جهانی و مقایسه آن با مبانی فلسفی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران است. برنامه آموزش جهانی با هدف همگام‌کردن امر آموزش با تحولات و واقعیت‌های موجود در صحنه جهانی، یک نوآوری آموزشی محسوب شده و از نمونه‌های طرح مفاهیم جهانی در حوزه برنامه درسی است. این برنامه از سال 1380 با همکاری یونیسف و وزارت آموزش وپرورش در چهار استان کشور به صورت آزمایشی ...

هدف: هدف از نگارش این مقاله، تبیین وضعیت درک، شناخت و تفسیر برداشت های ناقد از متن و نقش آن در نگارش نقد منابع است. روش/رویکرد پژوهش: مطالعه منابع اطلاعاتی مرتبط، تحلیل و تطبیق کیفی نقش شناخت ناقد در نگارش نقد یافته ها: نقد متون و منابع اطلاعاتی فرآیند پالایش اطلاعات است. در انجام این فعالیت تخصصی ناقدان بر اساس دانش خود و مبانی پذیرفته شده علمی تحلیل متون به نقد می پردازند. برای انجام نقد مط...

در قرآن کریم آیات فراوانی وجود دارد که بیانگر نوعی معرفت خاص است که از طریق عمل به شریعت و از راه طریقت و سیر و سلوک به‌سوی حق تعالی و توجه به عالم قدس حاصل می‌شود، از این‌رو معرفت شهودی یکی از راه‌های شناخت در منظومۀ معرفت دینی محسوب می‌شود و در کنار سایر منابع شناخت دارای اعتبار و روایی است. اما کشف و شهود مانند هر منبع معرفت‌زای دیگر نیازمند ملاک و معیاری است که با آن مکاشفات و القائات صحیح ...

چکیده مقاله حاضر به بررسی معرفت‌شناسی از دیدگاه پیر بوردیو و استاد مرتضی مطهری اختصاص دارد. این دو اندیشمند با توجه به پیشینه و زمینه‌های فکری خود، هر یک با نگاهی خاص به مسئله شناخت نگریسته‌اند؛ یکی با بینشی فلسفی اسلامی و دیگری از لحاظ جامعه‌شناختی غربی؛ چنانکه در جای‌جای تفکرات آنان می-توان تفاوت شناخت‌شناسی اسلامی از شناخت‌شناسی غربی را مشاهده نمود. از دیدگاه بوردیو، "عمل" بین ساختارهای عینی...

شاخص توسعه انسانی متعارف با نگرشی خاص و محدود به انسان، تمام هدف‌های شاخص را متوجه اصل رفاه مادی کرده و بُعد روحی و معنوی انسان به‌عنوان اساسی‌ترین بُعد وجودی وی، مورد غفلت شده است. توجه اسلام به این بُعد، نگاه به جنبه مادی انسان را نیز در دو عرصه فردی و اجتماعی و نقش مکمل آن‌دو در راه پیشرفت تحت تأثیر قرار داده است. شاخص پیشرفت انسانی اسلام، معیارهای دینداری، علم و معرفت، آزادگی و کرامت و تأمین م...

مجموعۀ رویکردها به فلسفه تربیت دینی در چهار طبقه جای می‏گیرد: «فلسفه تربیت دینی بالمعنی الاعم» که شامل همۀ ادیان، اعم از حق و باطل است؛ «فلسفه تربیت دینی بالمعنی العام» که فقط شامل ادیان حقۀ توحیدی است؛ «فلسفۀ تربیت دینی بالمعنی الخاص» که به تعالیم اسلامی‏محدود می‏شود؛ و «فلسفۀ تربیت دینی بالمعنی الاخص» که به سه حوزۀ تربیت اعتقادی، اخلاقی، و عملی اسلام اختصاص دارد و از ورود به دیگر حوزه‏های تعل...