با این که هیوم با توجه به مبانی فلسفه‌اش به صورت صریح، زیبایی را احساس می‌داند، اما از برخی عبارات وی در آثارش چنین مستفاد می‌شود که زیبایی نه یک احساس که کیفیتی واقعی است و از برخی عبارات دیگر این شائبه ایجاد می‌شود که زیبایی از کیفیات ثانویه محسوب می‌شود. همین تردید در لحن سبب شده است که برخی شارحان تفاسیری از نظریة هیوم در مورد زیبایی ارائه دهند که تا حدی با کلیت فلسفۀ او ناسازگار است. در ای...

هیوم در میان شاخه های گوناگون فلسفه، به فلسفه ی اخلاق جایگاهی ویژه و محوری بخشیده و نشان داده است که یکی از غایی ترین دغدغه ها و نهایی ترین اهداف وی از طرح و تمهید «علم طبیعت انسانی»، پی جویی و رسیدن به اصول و مبانی اخلاق است. وی آراء خود در اخلاق را در دو کتاب، یعنی کتاب سوم رساله در طبیعت انسان و کتاب کاوش در مبانی اخلاق آورده است. برخی صاحب نظران، از فلسفه ی اخلاق متقدم و متأخر هیوم سخن گفته...

شافتسبری، هاچسن و هیوم معروفترین اندیشمندانی اند که معتقدند ذوق (و نه عقل) زیبایی را دریافت کرده و مورد داوری قرار می دهد. شافتسبری معتقد است که زیبایی همان هماهنگی است و ذوق آن را بصورت شهودی دریافت می کند. در واقع ذوق حساسیت طبیعی انسان به زیبایی و زشتی است. هاچسن برخلاف شافتسبری معتقد است که زیبایی کیفیتی واقعی نیست، آن تنها تصور لذت بخشی است که از مشاهده ی کیفیت همگونگی درون چندگونگی در ما ...

مطالعات هیوم در فلسفه دین، در پى سنجش دلایل اقامه شده بر درستى عقاید دینى و بررسى علل پدیده اى به نام دین، در تاریخ و اجتماع است. وى براى انجام این دو کار، در اغلب مواقع، روش تحقیق واحدى را به کار گرفته، آن را «استدلال آزمایشى» و یا «استنتاج علّى» نامیده است. علت استفاده هیوم از این روش، تجربه باورى اوست. وى معتقد است داورى درباره همه امور واقع، از جمله مؤلفه هاى باور دینى، همانند باور به وجود خ...

در میان براهین متعددی که برای اثبات وجود خدا اقامه شده، برهان نظم از جهاتی ویژه است. از یک سو اکثریت قاطع دینداران به همین برهان استناد می‌کنند و از سوی دیگر متون دینی، به‌ویژه متون اسلامی، بارها این برهان را مطرح و مردم را به توجه به آن دعوت کرده‌اند. بنابراین متکلم نمی‌تواند با این برهان مانند دیگر برهان‌ها برخورد کند. او می‌تواند از کنار هر برهانی بگذرد و آن را نپذیرد؛ اما اگر برهان نظم را ن...

ما در این رساله گفتیم که هیوم تمام معرفت بشری را ناشی از تجربه می داند و معتقد است تمام محتویات ذهن آدمی محدود به انطباعات و تصورات است که منشأ همه این محتویات تجربه حسی است و هر نتیجه گیری که حاصل مشاهده و تجربه نباشد بیهوده و نامعتبر است. عناصر عمده و اساسی فلسفه او سه اصل «استنساخ»، «جدایی پذیری» و «تداعی تصورات» است که هیوم به کمک آنها ساختار ذهن انسانی و نحوه کارکرد آن را تبیین می نماید. گ...

مسئله استقراء و توصیف فعالیت استقرایی مسئله ای بنیادی است که برای تمام علوم اعم از تجربی و انسانی اهمیت دارد. کشف بسیاری از روابط علّی چه در حوزة اجتماعی و چه در حوزة علوم تجربی بر داده های استقرایی استوار است و بدیهی است با به چالش کشیدن استقرا، مبانی روش شناسی علوم اجتماعی نیز مورد چالش قرار می گیرند. در این مقاله نخست، مسأله شکاکانة هیوم دربارة استقرا مطرح شده و اشاره خواهد شد که استدلال هیوم...

به طور کلی دیدگاههای مربوط به شناسایی را به شکاکانه، عقل باورانه، و تجربه باورانه تقسیم می کنند و فیلسوفان را به طور سنتی در یکی از این رده ها قرار می دهند و حتی این رده بندی را به خارج از حوزه ی معرفت شناسی نیز تسری می دهند، گویا که فیلسوفان متعلق به هر رده دستور کار مشترکی دارند، اما با ملاحظه ی دقیقتر اندیشه های فلاسفه بهتر می نماید که به منظور تشخیص نگرش هر فیلسوف در زمینه های مختلف شناسایی...

مسئله استقراء و توصیف فعالیت استقرایی مسئله‌‌ای بنیادی است که برای تمام علوم اعم از تجربی و انسانی اهمیت دارد. کشف بسیاری از روابط علّی چه در حوزة اجتماعی و چه در حوزة علوم تجربی بر داده‌های استقرایی استوار است و بدیهی است با به چالش کشیدن استقرا، مبانی روش‌شناسی علوم اجتماعی نیز مورد چالش قرار می‌گیرند. در این مقاله نخست، مسأله‌ شکاکانة هیوم دربارة استقرا مطرح شده و اشاره خواهد شد که استدلال هی...

چکیده ندارد.