شناخت و روند شکل­گیری شناخت همواره از جمله مباحث حوزه های مختلف علوم بوده و امروزه نیز علوم جدید تأثیر وافری بر روی نحوة مطالعات آن گذاشته است. افراد صاحب­نظر مختلفی از حوزه های گوناگون نیز بر روی آن مطالعه نموده­اند. در این میان شناخت شناسی تکاملی در صدد است تا فرایند شکل­گیری شناخت را با الگوسازی از نظریة تکامل توضیح دهد. در مقالة حاضر نیز تلاش شده است تا نگاه تکاملی و به ویژه زیست تکاملی به ...

به‌ تعبیر «کارل‌ پوپر» مسأله‌ شناخت‌ از زمان‌ دکارت‌ به‌ این‌ طرف، سمت‌ و سویی‌ «ذهنی» یافته‌ و لذا مشاهده‌ می‌شود که‌ «واقع‌گرایی‌» در ژرفای‌ باتلاق‌ مقدمات‌ ذهنی‌ ـ روانی‌گرفتار شده‌ و اشتباهی‌ بزرگ‌ در حوزه‌ معرفت‌ رخ‌ نموده‌ که‌ نتیجه‌ آن‌ اتکای بیش‌ از حد به‌ مقوله‌ای‌ ذهنی‌ به‌ عنوان‌ «عقل‌ متعارف‌» است. پوپر برآن‌ بود که‌‌ با رجوع‌ به‌ سنن‌ مکتب‌ ارسطویی‌ می‌توان به‌ نگرشی‌ واقع‌بینانه‌ ...

شناخت و روند شکل­گیری شناخت همواره از جمله مباحث حوزه‌های مختلف علوم بوده و امروزه نیز علوم جدید تأثیر وافری بر روی نحوة مطالعات آن گذاشته است. افراد صاحب­نظر مختلفی از حوزه‌های گوناگون نیز بر روی آن مطالعه نموده­اند. در این میان شناخت‌شناسی تکاملی در صدد است تا فرایند شکل­گیری شناخت را با الگوسازی از نظریة تکامل توضیح دهد. در مقالة حاضر نیز تلاش شده است تا نگاه تکاملی و به ویژه زیست تکاملی به ...

متن حاضر سخنرانى کوتاهى از ایمره لاکاتوش دانشمند برجسته منطق، فلسفه علم و فلسفه ریاضى در رادیو است که ایراد شده است. لاکاتوش در سال 1922 در مجارستان به دنیا آمد، در سال 1994 از دانشگاه بروسن فارغ التحصیل شد. در سال 1945 به ترجمه مهمترین آثار ریاضى پرداخت و ترجمه اثر بزرگ پولیا[1] «چگونه باید حل کرد» را به پایان رساند. در سال 1956 که شورش طرفداران تیتو در مجارستان به وسیله ارتش شوروى سرکوب شد، ل...

مفهوم «عقلانیت» از مفاهیم محوری و پرکاربرد در بسیاری از نظریه‌های مطرح در علوم اجتماعی به طور کلی، و علم اقتصاد به طور خاص است. اهمیت منطقی و روش‌شناختی این مفهوم از یک طرف و منازعات و مباحثات بسیار بر سر تعریف و جایگاه آن از طرف دیگر، دانشمندان و نظریه-پردازان زیادی را بر آن داشته است تا بخشی از فعالیت‌های تحقیقاتی خود را به این موضوع اختصاص دهند. حوزۀ بررسی و کاوش این مقاله دربارۀ مفهوم عقلان...

قطعا تفکرات فلسفی در دوران مدرنیته در رشد و توسعه فرهنگ و تمدن مغرب زمین نقشی اساسی به عهده داشته است. در این میان، آن گروه از فلاسفه که علاوه بر ارائه آراء صرفاً نظری، در صدد پیشنهاد روشی کارآمد در مطالعه پدیده های طبیعی و انسانی بوده اند، تاثیر بیش تری در نهادینه کردن و کاربردی کردن تفکرات فلسفی در رشد علمی، تکنولوژیکی و فرهنگی غرب داشته اند. در مجال این مقاله بر آن شدیم که از میان این گروه، ب...

نگاهی به ابعاد فردی و اجتماعی زندگی بشر نشان می‌دهد که انسان در هیچ دوره‌ای از تاریخ، بی‌نیاز از اخلاق و تربیت اخلاقی نبوده است. یکی از فیلسوفانی که با در نظر گرفتن مقتضیات جهان معاصر، موضوع اخلاق را اندیشمندانه مورد مداقه قرار داده، کارل پوپر است. در این مقاله که با روش تحلیلی به رشته تحریر درآمده، ضمن رجوع به معرفت شناسی پوپر به ویژه نظریه‌ی عقلانیت انتقادی او که رنگ‌وبویی کاملاً اخلاقی دارد، ...

متن حاضر سخنرانی کوتاهی از ایمره لاکاتوش دانشمند برجسته منطق، فلسفه علم و فلسفه ریاضی در رادیو است که ایراد شده است. لاکاتوش در سال 1922 در مجارستان به دنیا آمد، در سال 1994 از دانشگاه بروسن فارغ التحصیل شد. در سال 1945 به ترجمه مهمترین آثار ریاضی پرداخت و ترجمه اثر بزرگ پولیا[1] «چگونه باید حل کرد» را به پایان رساند. در سال 1956 که شورش طرفداران تیتو در مجارستان به وسیله ارتش شوروی سرکوب شد، ل...

به تعبیر «کارل پوپر» مسأله شناخت از زمان دکارت به این طرف، سمت و سویی «ذهنی» یافته و لذا مشاهده می شود که «واقع گرایی » در ژرفای باتلاق مقدمات ذهنی ـ روانی گرفتار شده و اشتباهی بزرگ در حوزه معرفت رخ نموده که نتیجه آن اتکای بیش از حد به مقوله ای ذهنی به عنوان «عقل متعارف » است. پوپر برآن بود که با رجوع به سنن مکتب ارسطویی می توان به نگرشی واقع بینانه دست یافت که تصویری «عینی » از «حقیقت » را به ...

سابقه و هدف: امروزه با گسترده­ترشدن اقبال عمومی به طب سنتی در ایران بحث‌های پراکنده­ی زیادی پیرامون علم­بودن یا نبودن دانش طب سنتی صورت می‌گیرد. برای بررسی عقلانی این مسأله لازم است ابتدا معیارهای علم­بودن به طور دقیق و بر اساس مهم­ترین نظریات فلسفی مشخص شود. در این زمینه (یعنی معیارهای علم­بودن) سه نظریه­ی مهم عرضه شده است که عبارتند از استقراگرایی، واجدیت پارادایم و ابطال­گرایی. تاکنون دو مقا...