جهان اجتماعی عرصۀ گفتمان های متعددی است که در تثبیت فضای گفتمانی خود، با یکدیگر رقابت می کنند. کفایت تجربی گفتمان به توانایی در الگوسازی از نهادهای اساسی جامعه از جمله خانواده مربوط می شود. پس از انقلاب اسلامی، گفتمان های متخاصم برای مقابله با جریان گفتمانی این انقلاب تلاش کرده اند. این مقاله، پس از جست و جوی اسناد و اخبار معتبر دربارۀ زنان و خانواده در میان شبکه های اجتماعی و پایگاه های خبری ب...

بررسی تأثیر گفتمان یهودی در برخی از مقالات دایره المعارف اسلام[1] داوود رنجبران* چکیده اسلام دین صلح و دوستی است و همواره از تنش و مجادله می‌پرهیزد، اما رابطه مسلمانان و یهودیان در زمان‌های گوناگون تاریخی، چالش‌برانگیز و پرتنش بوده است. این تنش از صدر تاریخ اسلام آغاز شد و همواره برخی از یهودیان در پی تحریف آموزه‌های اسلام و دشمنی‌ورزی با آنها بودند. این ماجرا با پشتیبانی از یهود در نقل روی‌داد...

این مقاله ضمن مروری تحلیلی بر فصول پنج گانۀ کتاب خدای سلفیه، به مباحثی چون مفهوم شناسی، پیشینۀ اندیشه های سلفی در جهان اسلام، تحلیل و نقادی روش شناختی، معرفت شناختی، هستی شناختی و معناشناختی آرای سلفیه در باب توحید، و تأمل در آرای سلفیه در باب صفات خدا می پردازد. بخش پایانی نیز نقد مفهومی، روش شناختی و محتوایی کتاب است

امر سیاسی در درون یک گفتمان، براساس دوگانه­ی ضدیت و همدلی و یا رابطه­ی متضاد و خصمانه با گفتمان­های "دگر" شکل می­گیرد. گفتمان­ها با تعریفی که از امر سیاسی ارائه می­دهند از یک سو مرزهای هویتی میان نیروهای "خودی" و "دیگری" و از سوی دیگر به نزاع­های سیاسی در یک جامعه معنا می­بخشند. زوال حکومت پهلوی و در نهایت برچیده شدن آن، نتیجه­ی منازعه با گفتمان­هائی بود که در راس آن گفتمان اسلام سیاسی قرار داش...

مسلمانان شیعه در کشورهای منطقه خاورمیانه، یک کیان جغرافیایی واحد را تشکیل داده اند که دارای وزن سیاسی و بین المللی خاصی است که در ادبیات روابط بین الملل آن را ژئوپلیتیک شیعه می نامند. اصلی ترین عامل تشکیل ژئوپلیتیک شیعه، پیوند گفتمانی مسلمانان شیعه و بلوک بندی آنان براساس همین مولفه است.به عبارت بهتر، ژئوپلیتیک شیعه، بر پایه عامل ژئوکالچرال قوام یافته و منطقه ای به نام " هلال " شیعی را تشکیل دا...

هدف این مقاله شناخت مؤلفه های فرهنگ سیاسی جریان سلفی تکفیری با تأکید بر گروه داعش است. بر اساس یافته های پژوهش، سلفی ها گروهی از مسلمانان تندرو از اهل سنت هستند که عقاید و باورهایی انحرافی از اسلام دارند. در این میان، جریانی خشونت طلب و رادیکال به نام داعش، در مدتی کوتاه توانسته است به بخش هایی از سوریه و عراق تسلط یافته، در کانون تحولات سیاسی بین المللی قرار گیرد. رهبر آن ها خود را خلیفه مسلما...

هدف این مقاله آن است که با اتکا به نظریات گفتمانی فوکو و استفاده از ظرفیت های دیرینه‏شناسانه و برخی از امکانات تبارشناسانۀ وی و نیز با اتخاذ سطح تحلیل گفتمانی در فهم سنت و تجدد و نسبت میان آن ها، به مفهوم سازی و دوره‏بندی گفتمانی دفتر تحکیم وحدت از آغاز شکل‏گیری تاکنون بپردازد و افزون بر مشخص نمودن ویژگی های گفتمانی هر دوره از حیث نسبت با گفتمان سنتی و تجددی، نشان دهد که در هر دوره چه نوع صورت ...

این پژوهش با بررسی و تبیین شکل گیری گفتمان اسلام گرایی در ترکیة معاصر، به نقش و تأثیر آن بر سیاست خارجی دولتمردان جدید (با تأکید بر حزب عدالت و توسعه) در این کشور می پردازد. طبق یافته های پژوهش که بر‏اساس روش تحلیل گفتمان لاکلاو- موفه به‏دست‏آمده‏ است، اسلام گرایان نوین ترکیه (در قالب حزب عدالت و توسعه) بازیگرانی اند که به‏طور عملی توانسته اند یکی از دال های مرکزی گفتمان کمالیستی مبنی بر پیروی ...

این مقاله تلاشی در مطالعه ساختار ذهنیت اجتماعی جامعه ایران در شرایط تثبیت گفتمان اسلام سیاسی است. با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، اسلام سیاسی به مثابه ایدئولوژی مرکزی نظام سیاسی جدید از موقعیتی مسلط و تقریباً بلامنازعه برخوردار گردید. اما نزاع های سیاسی شکل گرفته در سال های بعد موجب شکل گیری تفاسیر دینی گوناگون به خصوص از اسلام سیاسی شد. از این رو، در این سال ها ما همواره با برداشت های مختلفی از...

بر اساس گفتمان «حکومت جهانی اسلام» که توسط امام خمینی (ره) مطرح شده است، منازعه ی اساسی نه میان دولت ها با منافع و اهداف متفاوت، بلکه میان مستکبرین ازیک طرف و مستضعفین جهان از طرف دیگر است. این گفتمان مرزهای سنتی اندیشه ی تقابل «اسلام و کفر» را توسعه داده و به جای آن اندیشه ی «اسلام ناب محمدی(ص) و اسلام آمریکایی» را طرح می کند. در این گفتمان، جبهه ی جهانی مستضعفین عالم -که اعم از امت مسلمان است...