الاهیات اجتماعی شیعه در آثار امام خمینی رحمه الله، به بررسی دیدگاههای دینی- اجتماعی بنیانگذار انقلاب اسلامی ایران می پردازد. دیدگاههای دینی که چهار نهاد بنیادی اجتماع یعنی خانواده، آموزش و اقتصاد، حکومت را مد نظر دارد و در پی تعریف آن نهادها و تعیین راهکارهای پیشرفت و رفع مشکلات می باشد. لذا نظام اجتماعی شیعه، بصورت مختصر مورد اشاره قرار می گیرد. در موضوع خانواده، ضمن تعریف، به فلسفه ی ازدواج و...

نوشته حاضر در صدد بررسی رابطۀ دین و جنسیت است. رابطه دین و جنسیت، نقش دین در تولید و بازتولید نظام مردسالارانه، تصویر فرودستانه زن در متون مقدس، محرومیت زنان از دست‌یابی به مقامات کلیسایی، اندیشه قابلیت‌نداشتن زنان در مراتب بالای عرفانی و معنوی، همگی از جمله عواملی است که فمینیست‌ها را به انتقاد از دین و گزاره‌های دینی واداشته است. نگاه انتقادی فمینیسم به دین را می‌توان در قالب الاهیات فمینیستی...

معناشناسی یکی از مسائل مهم در بررسی اسماء و صفات الهی است و در آن از چگونگی تفسیر و تأویل مفاهیم و محمولاتی که در مورد خداوند به کار می‏رود بحث می‏شود. سیر تاریخی این بحث نشان می‏دهد که متکلمان امامیه دیدگاه‏های اعتقادی خود را برگرفته از قرآن و سنت پیامبر و امامان معصوم می‏دانسته‏اند. در قرآن کریم صفاتی برای خداوند به کار رفته است که اندیشمندان را به بحث و تحلیل واداشته تا چگونگی اطلاق این صفات...

برای سخن‌گفتن از اوصاف الهی از دیرباز طریقه‌هایی مطرح بوده است و به دو دستۀ کلی سلبی و ایجابی تقسیم می‌شود که این دو خود دارای زیرمجموعه‌ها و تقسیمات فرعی‌اند‌‌؛ ازجمله تقسیم سلبی به طریقۀ سلب و سکوت‌‌، طریقه سلبی تفضیلی‌‌ و طریقه سلبی- ایجابی است. آن چه در این نوشتار مدنظر ماست بررسی دربارۀ طریقه سلبی- ایجابی و نسبت آن با بیان‌پذیری خداوند است‌‌؛ زیرا این طریقه دارای تفاسیر و معانی مختلف نزد ا...

جریان فکری نیرومندی در میان متفکران، هم در جهان غرب و هم در جهان اسلام، وجود دارد که همواره توان عقل را در شناخت خداوند به طور جدی مورد تردید قرار می داده است. این جریان موسوم به «الهیات سلبی» است. عصارۀ دیدگاه یادشده این است که شناخت چیستی خدا به هیچ وجه امکان پذیر نیست، نهایت چیزی که انسان می تواند بداند، این است که خداوند چه نیست، نه اینکه چه هست. در این نگرش صفات ایجابی خداوند یکسره، و یا ب...

در سنّت ادیان ابراهیمی، آثار عارفان را با رویکردهای الهیاتی گوناگون می توان بررسی کرد. یکی از مهم ترین و پررونق ترین رویکردهای الهیاتی در الهیات جدید، رویکرد سلبی است. در مقاله حاضر، به یکی از درون مایه های اصلی الهیات سلبی، یعنی رابطه خدا و نفس، و دو رابطه دیالکتیکی ذیل بحث خدا و نفس، یعنی دیالکتیک حلول و تعالی و دیالکتیک عروج و درون بود، در آثار دو عارف بزرگ مسلمان و مسیحی، مولانا و مایستر اکه...

این مقاله، با عطف توجه به الاهیات عملیِ سنتِ شیعی و جایگاه «رنج وجودی» در آن، می کوشد مدلی از هویت مشترک دینی و انسجام اجتماعی مبتنی بر «یاد رنج وجودی» در درون و در میان ادیان ابراهیمی و حتی غیرابراهیمی را پیشنهاد نماید. رنج وجودی و رهایی بخش که نمونۀ تاریخی آن را می توان در آلام پیامبر خاتم9 و اهل بیت: مشاهده کرد رنجی است خاتم و کمال یافته (به لحاظ تاریخی) که کمال آ ن را می توان در چهار عنصر اجت...

در تاریخ مسیحیت، اندیشه غالب، انحصارگرایی دینی بوده و نجات و رستگاری مخصوص مسیحیان شمرده می‌شده است. شورای دوم واتیکان، که در سال 1962 تشکیل شد، کوشید از این موضع انحصارگرایانه سخت، فاصله بگیرد و موضعی شمول‌گرایانه، که نجات غیرمسیحیان را ممکن می‌دانست، اتخاذ کند. دو تن از عالمان الاهیات مسیحی معاصر، یعنی کارل رانر و هانس کونگ، کوشیده‌اند موضع اعلامیه این شورا را به صورت نظری مدون کنند. رانر نظر...