عوامل مخالفت با نص خلافت از موضوعاتی است که قرن­ها، ذهن و اندیشه صاحب نظران مسلمان را مشغول ساخته است. بررسی دیدگاه­های گوناگون درباره چرایی مخالفت­ها می­تواند بخش­هایی ناپیدا از تاریخ را ترسیم کند. نقیب ابوجعفر(613ق.)، عالم و متکلم شیعی، یکی از افرادی است که در این زمینه، اندیشه هایی ناب دارد امّا تا کنون آرای او درباره خلافت بررسی نشده است. مجموعه دیدگاه­های او را می­توان در شرح نهج­ البلاغه ا...

شاعران عرب اشعار خود را به هنگام ظهور اسلام به سبک شاعران جاهلی می سرودند تا اینکه به اسلام گرویدند. پس از بعثت پیامبر گرامی (ص)، دو دسته از شاعران پیدا شدند، قریش در مقام تحدی با پروردگار و رسول خدا بر آمد و همین امر موجب شدکه مهاجرت از مکه به مدینه پیش آید تا جایی که قریش و یاوران آنها در سویی صف آرایی کردند و پیغمبر (ص) وکسانی که با آن حضرت (ص) به مدینه مهاجرت نموده بودند در سویی دیگر قرارگر...

حکومت‌ها برای راضی نگاه داشتن مردم در پی آن بوده‌اند تا دست حداقل‌هایی را برای آن‌ها یا برای برخی از آن‌ها فراهم کنند، اگر چه میزان دخالت حکومت‌ها در این امر تفاوت می‌کرده است. این مطالعه به بررسی دیدگاه‌های رفاهی علی بن ابی طالب به عنوان کسی که حکومت داری‌اش سرمشق و الهام بخش ایرانیان است می‌پردازد. برای این منظور از روش تحلیل محتوا استفاده گردیده است. تحلیل محتوای مضمونی کل نهج‌البلاغه با مقو...

نقد و بررسی «تفسیر قمی» اثر علی بن ابراهیم قمی است. این تفسیر، در اواخر نیمه اول یا اوایل نیمه دوم قرن چهارم هجری قمری، نگارش یافته است. شواهد نشان می دهد که تفسیر مورد بحث، تفسیر معروف علی بن ابراهیم قمی نیست، بلکه تفسیری تلفیق شده از کتاب یاد شده و دیگر روایتهای تفسیری است. نویسنده پس از ذکر آراء رجالیان درباره سه راوی اصلی این تفسیر - »علی بن ابراهیم قمی«، »عباس بن محمد« و »ابی الجارود« و من...

عبداله بن سعد بن ابی سرح قرشی اسلام می آورد و اندک زمانی کتابت وحی می کند، سپس از دین باز می گردد و مرتد می شود. بررسی های تاریخی نشان می دهد که ارتداد او ارتباطی با نگارش قرآن ندارد، ولی قصه نویسان، که اغلب فاقد قوة تحلیل اند، شاید مغرضانه، شاید ساده لوحانه، روی گردانی وی را به تحریر آیات الهی ربط می دهند. این قصه های بی اساس به تفاسیر و تواریخ هم راه می یابد، حتی از دریاها می گذرد تا در سدة ب...

تاریخ گذاری احادیث جمال یوسف در منابع اهل سنّت و اعتبارسنجی اسانید آن مسأله اصلی این مقاله است. نتایج این پژوهش نشان می‏دهد که در موضوع جمال یوسف دو روایت از طریق کعب الأحبار (م34ق، شام) و ابن اسحاق (م151ق، بغداد) گزارش گردیده و روایت سوم از طریق انس بن مالک (م93ق، بصره) به رسول خدا نسبت داده شده است. با وجود حضور برخی از صحابه به عنوان حلقه مشترک احادیث اول و دوم، صاحبان جوامع حدیثی اهل سنّت تا...

إشتمل هذا البحث علی مقدمه و خمسه فصول. الفصل الأوّل إشتمل علی منهجیّه البحث و الفصل الثانی یتضمّن علی تعریف الإلتزام لغه و اصطلاحاً و التباین الموجود بین الإلتزام و الإلزام ثمّ نتحدّث حول الإلتزام فی الشعر الجاهلی و الإلتزام القبلی. و أمّا الفصل الثالث إشتمل علی دراسه العصر الإسلامی و شعره و موقف الإسلام و القرآن و الرسول صلی الله علیه و آله و سلم من الشعر و بیّنا محاولات الدین الجدید فی تهذیب الشعر ال...

شیعه در لغت به معنی فرقه ، حزب ، گروه ، امت ، پیروان ، یاران ، هواداران ، همراهان ، همکاران و دوستان آمده است . در اصطلاح ، شیعه به آن دسته از مسلمانان گفته شده که حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام را خلیفه ی شرعی بلافصل رسول خدا صلی الله علیه و آله می دانند . تعیین علی بن ابیطالب (ع) به جانشینی، از جانب رسول خدا (ص) و با وحی الهی انجام شده و نامگذاری شیعه بر پیروان علی (ع) نیز نخستین بار توسط پ...

اصبغ بن نباته به عنوان کسی که روایات زیادی از وی در منابع شیعی وسنی نقل شده، یکی از افرادی است که سید حسین مدرسی به نقل ازبرخی نویسندگان متأخر، احتمال صاحب کتاب بودن او را مطرح و فهرستی از روایات وی را ارائه می دهد. این پژوهش که بر پایه‎ی این احتمال شکل گرفته است، در آغاز بعد از مقدمه‎ای در مورد بازسازی کتاب به شرح حال اصبغ بن نباته - به عنوان یکی از یاران و اصحاب خاص امام علی – علیه السلام- که...