پس از استیلای اعراب در خراسان و ماوراءالنهر و سایر قلمرو سرزمین ایران، جنبش­های آزادی­خواهی و استقلال­طلبی رواج پیدا کرد. این جنبش­ها منجر به پیدایش دولت­های ملّی طاهریان، صفاریان و سامانیان شد. در تحکیم استقلال دولت­های مذکور زبان فارسی نقش ویژه­ای داشت. سامانیان از جمله حکومت­هایی بودند که در راستای زنده کردن سنّت­های باستانی به ادبیات پارسی توجه نشان دادند و ثمرات خوبی بر جای گذاشتند که شاهنام...

ناصرخسرو، یکی از سخن سرایان مشهور و شاعران حکیم قرن پنجم ادبیّات فارسی است. وی در اشعار خویش از دو فرهنگ اسلامی و ایرانی تأثیر پذیرفته است که البته به تأثیر پذیری او از فرهنگ ایرانی کمتر توجه شده است. این نوشتار، نیز بر آن است تا با تکیه بر منابع اصلی و دست اوّل عربی و ایرانی به بررسی تأثیر پذیری ناصرخسرو از فرهنگ و حکمت ایران باستان بپردازد. اهداف و محورهای اصلی این نوشتار عبارتند از: الف. پیشگف...

ماهیت پری در منابع و مراجع فارسی، مبهم و درهم‌آمیخته‌است. یونانیان، ایرانیان دورة باستان و ایرانیان بعد از اسلام، هرکدام باورهای خاصی در باب پری داشته‌اند. تداخل این باورها، سبب ابهام ماهیت و مدلول پری در اذهان گردیده‌است. هدف این نوشتار، به‌دست‌دادن تصویری روشن از ماهیت پری است که به درک و فهم بیشتر و صحیح‌تر از متون ادبی و دینی و تاریخی کمک‌خواهد‌کرد. برای این کار، مدلول این واژه از قدیم‌ترین...

شیر و نقش آن از زمان‌های قدیم، بسیار مورد علاقه ایرانیان بوده و در هنر و تفکر مردم باستان نمودی بارز داشته است. این نقش اصیل و کهن به صورت‌های گوناگونی در هنر، ادبیات و مذهب تجسم یافته و معانی مختلفی را القا می‌کند؛ مثلاً در هنر ایران، شیر اغلب برای نشان دادن شوکت، جلال، سلطنت و قدرت پادشاهان بوده و از طریق سکه‌ها، مهره‌ها، نقوش برجسته، فلزکاری و شیرهای سنگی در دوره‌های مختلف، نمود یافته است. در...

وصف در این پژوهش ، عبارت از هر تعبیر و بیانی است که شاعر به کمک آن بخشی از ویژگیها و حالات درونی و بیرونی ، جسمی و روانی ، مادی و معنوی اشخاص و قهرمانان را معرفی می کند.

سفال و گلیم نماد هایی از ذوق ، هنر و روح زیبایی خواه جامعه ایرانی هستند ، این دو مصنوع بشری به مدد نقش و نگاره هایی که بر آنها ایجاد می شود در مرحله ای والاتر با تعالی و زیبایی و هویت ایرانی پیوند می خورند . سفال قدیمی ترین دست ساخته برجای مانده بشر با درجه بالای ماندگاری در طبیعت است و گلیم به عنوان گونه ای از دست بافته های فرسایش پذیر ، عمری کوتاه نسبت به سایر مصنوعات بشری دارد . به همین دلیل...

مردمان دوران باستان برای ایجاد بیهوشی از عوامل مختلفی استفاده می نمودند که در دانش پزشکی ایران باستان استفاده از الکل (شراب) به تنهایی و یا همراه بنگ و همچنین داروهای گیاهی دیگر جهت ایجاد خواب آلودگی، رخوت، کرخی و بیهوشی مورد توجه بوده است. در متون پزشکی کهن ایران، نشانه های بسیاری در مورد آشنایی پزشکان و علمای این دیار با داروی بیهوشی، اجزای دارو و نحوه استفاده از آن به چشم می خورد و دامنه شهر...

تالشی و گیلکی از گویش هایی کنارة دریای خزرند، هرچند تالشی بیرون از گیلان هم گویش ورانی دارد. تالشی فقط از جهاتی به گیلکی شباهت دارد و به لحاظ تاریخی، از جهتی با لهجه های مرکزی ایران و لهجه های تاتی نزدیک است. با این حال، آن گویش های تالشی که در گیلان به آنها تکلم می شود، به لحاظ آوایی و واژگانی و دستوری، در ضمن تفاوت ها، شباهت هایی با گیلکی - مخصوصاً گویش های غربی گیلان- دارد. در این نوشته تفاوت...

چکیده ندارد.