زبان و کلام، گوهر اساسی خلقت و خلاقیت به شمارمی‌آید. زبان در این عرصه نه به عنوان نهاد اجتماعی مورد نظر زبان‌شناسان، بلکه به عنوان نهادی که شالودۀ جهان بر آن بنا شده، ساحتی فراتر از واژگان و قواعد صرف و نحو را در بر می‌گیرد. در این شیوۀ اندیشیدن، زبان در حکم بستری برای خلقت و خلاقیت به شمار آمده و هستی همچون «کنش کلامی» حضرت حق‌تعالی قابلیت ظهور و بروز یافته است. در این تعریف از زب...

غالباً می اندیشیم آنچه را که تاکنون انجام داده ایم و راه حل هایی را که برای مشکلات پیش روی خود انتخاب کرده ایم بهترین بوده و وضعیت کنونی ما نیز بیشتر نتیجه تقدیر بوده است تا دخالت موثرمان در حل این مشکلات. اما کسانی که به نیروهای شگرف ذهنی خود پی برده اند و با خود آموزی استعدادهای خلاق خود را پرورش داده اند شواهدی را ارائه کرده اند که می توانیم اطمینان داشته باشیم اگر ما نیز تخیل خلاق خود را پرو...

میثم زارع دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز مریم موسوی دانشجوی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی امیرخسرو دهلوی از شاعران قرن هفتم و هشتم است که تحت‌تاثیر منظومه‌های پنج‌گانۀ نظامی، منظومه‌هایی سروده است. یکی از این آثار که پنجمین و آخرین منظومه او به شمار می‌رود، هشت‌بهشت نام دارد که شاعر تحت تاثیر هفت پیکر نظامی آن را به نگارش درآورده است. در این منظو...

شیخ اشراق را نخستین نظریه پرداز عالم مثال در تمدن اسلامی می‌دانند. دیدگاه مهم او در حکمه الاشراق و دیگر آثارش در اثبات عالمی میان عالم انوار و جهان ماده به عنوان برزخ وسیط میان عالم حاضر و آخرت (یا همان عالم المثال و جهان قائم بالّذات صور و اشباح ما بین عالم ملکوت و جهان مادّی مشهود)، تأثیر مهم و بسزایی در بیان مراتب عالم در حکمت اسلامی گذاشت که تاثیر بر حضرات خمس ابن عربی از آن جمله است. در شرح ...

این مقاله تحلیلی بر تخیل خلاق علمی به‌عنوان مهم‌ترین عامل پیشرفت علم بر مبنای الگوهای نظری و نتایج تجربی علوم شناختی ارا‌‌ئه می‌دهد. بیشتر استنتاج‌های استقرایی انسان ‌با مناسبات هستی‌شناسی شهودی عجین است؛ یعنی از راه استدلال به‌دست نیامده‌اند. هستی‌شناسی شهودی یک مجموعۀ محدودِ مقوله‌بنیاد است که چارچوب‌های نظری را شکل می‌دهد. خلاقیت علمی با انتظارات هستی‌شناختیِ پیشین ساخت‌مند شده است و بنابراین ...

در این مقاله، متامورف فراتر از یک تکنیک انیمیشن، و به­عنوان شیوه­ای بیانی که ساختار استعاری دارد، مورد مطالعه قرار می­گیرد. منظور از ساختار استعاری، ساختاری دو بخشی است که در آن دو شکلی که قرار است به هم تبدیل ­شوند، دارای شباهت­های ظاهری و یا مفهومی با یکدیگرند. این شباهت، عامل جانشینی و معناسازی است. همچنین این تکنیک را می­توان قابل مقایسه با شعر و رویا که مصادیق تخیل شاعرانه­اند، دانست. هدف ...

بررسی ماهیت خیال و ساختار تخیلی‌ای که شاعران و هنرمندان بر مبنای آن تفکر می‌کنند، در مباحث نقد ادبی و هنری از جایگاه والایی برخوردار است. مبنای بسیاری از رمزگشایی‌های متنی امروزه بر عهده کاوش-هایی در حوزه تخیل‌شناسی است. ژیلبر دوران (متولد 1921) تخیل‌شناس و اسطوره‌پژوه فرانسوی قرن بیستم، توانست با ابداع روشی علمی، اعتبار حقیقی تخیل را که به مدت دو قرن در غرب انکار می‌شد، دوباره بدان بازگرداند. ...