یکی از مؤلفه های اساسی اندیشه دینی در سال های پس از دهه 1320، ظهور برداشت های روشنفکری از دین در کنار رویکردهای سنتی و رهیافت اجتهادی بود. این برداشت ها که شامل طیف های مختلفی است، با این ایده که امروزه نگرش سنتی از دین، کارآیی لازم را ندارد، به تفسیرهای جدیدی، براساس آموزه های علمی و جامعه شناختی پرداختند و به این ترتیب ادبیات جدیدی را در عرصه دین موجب گشته اند.

دهرمه بنیادی‌ترین مفهوم در تفکر دینی آسیای شرقی است که ریشه در تاریخ هندوئیسم دارد. این مفهوم در وداها، بیشتر به معنای قانون و شریعت و در متون و ادبیات دوره‌های بعد به معنای فضیلت، عدالت، معیار، وظیفه و تکلیف شرعی است. اما در تفکر بودایی، دهرمه حقیقتی است در باب وضعیت و کارکرد جهان که می‌تواند به علت و ماهیت رنج انسان پاسخ گوید و تمایلات شرارت‌آمیز موجود در همین جهان را به پایان برساند. از این ...

در تفکر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مردم‌سالاری دینی اصولی دارد که با آن اصول شناخته می‌شود (حاکمیت‌الهی، آرمان‌گرایی، شایستگی و...). رهبر انقلاب رسیدگی به امور مردم، رفاه و حل مشکلات آنان را در چنین نظامی یک اصل مهم دانسته و تأکید دارند که در چنین نظامی رضایت مخلوق منجر به رضایت خالق می‌شود. ایشان مردم­سالاری دینی را هدیه امام خمینی(ره) می‌دانند. اندیشه سیاسی رهبری در خصوص مردم­سالاری دینی، حاکمیت ...

یکی از مباحث بنیادی تاریخ فلسفه و حکمت علمی و از آنجا فلسفه اخلاق پرسش تاریخی نسبت میان نظر و عمل است. انشقاق و وحدت این دو همواره نشانه گرایش نوع تفکر و تلقی بشر نسبت به کل عالم بوده است. این بحث اکنون در قول به جدایی امور تحصلی و تحققی از امور دستوری و معیاری و به عبارت دیگر جدائی امور اخلاقی از امور علمی‘ و ارزشی از دانشی ظاهر شده است در حالیکه از نظرگاه دینی مرزی میان دانش و ارزش وجود ندارد...

علم کلام در همه ادوار و نزد همه متفکران بر پایه ایمان استوار بوده است اگر چه برخی از متکلمین تفکیک عقل و ایمان راشرط لازم تحقق این علم دانسته اند اما ابتنای آن بر جوهر ایمان هرگز مانعی بر سر راه استدلالی بودن آن بشمار نرفته است در سنت مسیحی و از اواخر قرن سیزدهم جدایی میان عقل و ایمان شکل آشکاری به خود گرفت اکام همانند برخی از متفکران آن دوران نتوانست مرزهای مشترک عقل و ایمان و یا استدلال و بره...

چکیده: پلورالیسم که ابعاد و صور مختلف فرهنگی، اجتماعی سیاسی فلسفی و دینی را در بر دارد در برابر وحدت گرایی، قرار گرفته ولی بحث ما پلورالیسم دینی است که از ملایم ترین نوع آن (پلورالیسم هنجاری و اخلاقی) آغاز و امروزه به شدیدترین وجه آن یعنی حقانیت تمام ادیان و مکاتب بشری رسیده است. این تفکر همزمان با عصر روشنگری در مغرب زمین خصوصاً در مهد دین مسیحیت (رم) آغاز و در مشرق زمین خصوصاً در شبه قاره هن...

در توسعه و تحول جامعه دینی، توجه به جایگاه و کارکرد عقل بر مبنای خردورزی جایگاه محوری دارد، چرا که عقل گرایی در قرآن به عنوان روشی کارآمد، مؤثر و مترقی در تحول انسان و جامعه در ادوار گوناگون تاریخی با ویژگی فرازمانی و فرابخشی مورد تأیید واقع شده و کارکردهای آن در ابعاد مختلف، سبب تحول در اندیشه دینی شده است. این پژوهش در پاسخ گویی به پرسش کارکردها و راهکارهای عقل گرایی در قرآن ، مهم ترین کارکرد...

بیان مسأله: یکی از ویژگی های اساسی انسان قدرت تفکر است . بسیاری از دانشمندان انسان را به عنوان موجودی متفکر می دانند و تفکر را فصل ممیز انسان از حیوان قرار می دهند . بیشتر فعالیت های آموزشی در چارچوب کتاب های درسی صورت می گیرد به ویژه که یکی از اهداف کتاب های درس پرورش تفکر انتقادی است . بنابراین موضوع پژوهش حاضر بررسی کتاب های تعلیمات دینی دوره ی راهنمایی تحصیلی از منظر توجهشان به مهارت های ت...

بحث از نسبت علم و دین و مناقشات برخاسته از آن در غرب مسیحی و مادی، تاریخی پرماجرا دارد. پس از تفوق علم و به حاشیه رفتن دین در عصر جدید، تفکر مادی بر ابعاد مختلف حیات بشری از جمله بر جهان‌بینی علمی غلبه یافت. غلبه نگرش مادی به هستی و حیات منتهی به ظهور بحران‌های گوناگونی شد که بشر کنونی از آن رنج می‌برد. به گمان برخی، علم جدید در بستر تفکر و نظام ارزشی مادی روییده و تناسبی با تفکر و نظام ارزشی ا...

تفکر عبارت است از حرکت و سیر از مقدمات به نتیجه و از معلوم به مجهول. موضوعات و نتایج تفکر از مباحث کلیدی و بنیادی در عرصه نهج البلاغه پژوهی است. امام علی7 با معرفی برخی از موارد و مصادیق تفکر جواب روشن و قانع کننده ای به این پرسش که به چه چیزهایی بیاندیشیم داده اند و از آنجا که ارتباط تنگاتنگی میان موضوع تفکر و فرجام نهایی آن وجود دارد امام7 با اشاره به ثمره ها و غایات تفکر پاسخ رسایی نیز به ...