فیضی فیاّضی از فارسیسرایان بزرگ هندوستان و از پایهگذاران و پیشگامان سبک هندی است که در همة قالبهای شعری اعم از قصیده، غزل، مثنوی و.... هنرنمایی کرده است .سرودههای او گنجینة پرباری برای بررسیهای گوناگون ادبی، زبانی، فرهنگی است. از پربسامدترین موضوعات در اشعار او به ویژه غزلهایش، موضوعات و مضامین غنایی است. پرسش اصلی در این پژوهش این است که فیضی به کدام یک از مضامین غنایی بیشتر توجّّه داشته است...

شعوری کاشی از شاعران قرن یازدهم هجری است. طبق گفتۀ تذکره ها شعوری، دیوانی مشتمل بر شش هزار بیت داشته، اما بر طبق تنها نسخۀ موجود از اشعارش، آثار وی شامل چند قطعه و تعدادی رباعی و دو مثنوی به نام های مونس اخیارو مهر و وفاست. تذکره ها ابتدای کار وی را زمان شاه اسماعیل صفوی (ظاهراً شاه اسماعیل دوم) دانسته اند، اما وی در اشعارش و به ویژه در دو منظومۀ مهر و وفا و مونس اخیار، شاه عباس صفوی (شاه عب...

یکی از رایج‌ترین مقوله‌های دستوری در زبان‌های دنیا جملات پرسشی است، جملات پرسشی در شعر معاصر ازجمله اشعار امیرهوشنگ ابتهاج گاهی نقش‌های معنایی منظوری دارند و کاربرد آن‌ها برای سؤال نیست، بلکه برای تعجب، خبر دادن، یأس، شکایت، اعتراض، توبیخ، ملامت و ... به کار می‌روند. این پژوهش با هدف شناخت مقوله‌های معنایی – منظوری جملات پرسشی در اشعار امیرهوشنگ ابتهاج (سایه) نوشته شده‌است. روش تحقیق توصیفی – ت...

ده نامه، گونه ای از ادبیات غنایی است که معمولاً در حالات عاشق و معشوق می باشـد . واغلب در آن غزلی اتی نیز از زبان عاشق و معشوق در لا به لای مثنوی می آید .اولین کسی که در میان مثنوی غزل گنجانده عی وقی در منظومه ورقه و گلشاه می باشد .ده نامه ها را می توان به سه دسته تقسیم کرد : نوع او ل ده نامه های بی نامه مانند ده نامـه فخرالدین عراقی، ده نامة همام تبریزی و ده نامة شرف  الدین رامی .نوع دوم د...

با روی کار آمدن فتحعلی‌شاه قاجار، شعر و شاعری نسبت به دوره‌های افشاریه و زندیه وضعیت مساعدتری پیدا کرد. شاه قاجار که خود شعر می‌سرود و خاقان تخلص می‌کرد، به حمایت از شاعران پرداخت و با شکل‌گیری کانون جدید نهضت بازگشت در تهران، شاعران بسیاری از گوشه و کنار ایران به پایتخت روی آوردند. خاوری شیرازی یکی از شاعرانی است که از شیراز به تهران مهاجرت کرد و با تکیه بر استعداد ذاتی و ممارست در انشای نامه‌...

عبدالمجید تبریزی، سرایندۀ کمترشناخته‌شده سدۀ 8ق. است. متأسفانه اطلاعات چندانی از وی در دست نیست. همین‌قدر دانسته است که در حدود 699ق. در تبریز زاده شده و احتمالاً در فاصلۀ سال‌های 757 تا 768ق. درگذشته است. آنچه از اشعارش برمی‌آید، این است که به زراعت مشغول بوده و در 55 سالگی به سفر حج مشرف شده و در بازگشت از زیارت خانۀ خدا، به شیراز رفته و مدتی در آنجا گذرانده است. در قالب‌های مختلف شعری؛ همچون ...

در ادب پارسی، برای بیان مضامین غنایی و عاشقانه، علاوه برقالب غزل استفاده از مثنوی نیز رواج دارد. در پایان قرن ششم هجری، نظامی گنجوی نظم داستان­های بزمی و غنایی رابه حد اعلای کمال رسانید. با تحلیل ساختاری می­توان به تناسب هنری و ظرافت های کلام نظامی پی برد.تجزیه و تحلیل اجزا و عناصر سازنده­ی متن داستان، زمینه­ی شناخت بیشتر آن را فراهم ­آورده، نقاط قوت و ضعف آن را می­نمایاند. درجستارحاضر به تحلیل...

     میر شهداد خان تالپور متخلص به حیدری از شاعران و حاکمان ایالت سند است که در قرن سیزدهم هـ..ق می زیسته است. از وی دیوانی بر جای مانده که شامل غزل، قصیده، مثنوی، ترکیب بند، ترجیع بند، مسمط، قطعه، رباعی و مفردات است که در گنجینه ی نسخ خطی تالپوران در حیدرآباد سند نگهداری می شود در سال 1386 براساس قراردادی که میان مرکز مطالعات شبه قاره وابسته به دانشگاه سیستان و بلوچستان و موزه و گنجینه ی نسخ خ...

با این که پیش از سنایی (فوت 529-525) شعرای عارف مسلکی نظیر ابوذراعه بوذجانی و ابوسعید ابوالخیر اندیشه های عرفانی را به صورت شعر تعلیمی و عارفانه مطرح کرده اند، لیکن سنایی اوّلین کسی است که حجم کثیری از اصطلاحات عرفانی را همراه با مفاهیم خاصّش وارد شعر فارسی کرد و آثاری مستقل و محض عرفانی به شعر فارسی تصنیف نمود. سنایی پیشرو شعر تعلمی صوفیه در عرفان و ادب فارسی است. او برای تبیین طریق «تحقیق» ابتد...

هجران بن مایة اصلی ادب غنایی است و توصیف لحظه‌های فراق و وداع؛ تصویرگری اشک و آه حاصل از این جدایی، از جلوه‌های پرجاذبة ادب فارسی شمرده می‌شود. به طور کلّی در ادبیات غنایی مضمون هجران به دو بخش وداعیه‌ها و فراق نامه‌ها - اعم از کوتاه و بلند - قابل تقسیم بندی است که اغلب به سه شکل عمده در اشعار، نمود پیدا می‌کند: گله از هجران، ستایش هجران و توصیف دوران محنت بار هجران که هر کدام مصداق‌های متفاوتی ...