ورود اسلام به ایران و گسترش این دین، به تدریج، الگوهای گوناگون فرهنگی رایج در این سرزمین را تغییر داد. در این میان، ایرانیان به دلایل گوناگونی چون تعریب یا عربی سازی نام‏ها، امید به کسب ثروت و قدرت، ترس از فاتحان و بیم جان، و سرانجام از سرِ عقیده و باور به دین جدید اندک اندک نام های ایرانی خود را کنار گذاشتند و الگوهای نام‏گذاری عربی ـ اسلامی را برگزیدند. این پژوهش به روش تحلیل کیفی انجام شده و ...

بررسی شخصیت و زندگی خاتون بخارا، اولین و آخرین زنی که بر منصب بخاراخداتی نشست و هم­زمان درگیر رقبای داخلی و حملات پی در پی فاتحان عرب بود، اطلاعاتی ارزشمند درباره حیات سیاسی و اجتماعی بخارا به دست می­دهد. داستان روابط عاطفی خاتون با سعید بن عثمان، فرمانده عرب که در شعری برجای مانده، به رغم ابهاماتش دارای ارزش ادبی و تاریخی فراوان است. در این نوشتار ضمن گزارش تلاش­ های محققان معاصر در خوانش این ...

در میان شیوه های مرسوم نقد ادبی در فرهنگ ایرانی اسلامی، نقد منطقی یکی از مهم‌ترین ئ دامنه‌دارترین شیوه‌های نقد ادبی بوده است. بنیان گذار این شیوه، قدامه بن جعفر است که با نوشتن کتاب «نقدُ الشعر» خود باعث پیدایش بحث هایی درازدامن و پیچیده در حیطة فهم و تحلیل اثر ادبی شد. در واقع، با طرح این رویکرد، دو مسأله مهم در نقد و ادب مسلمین به میان آمد: نخست بررسی میزان دخالت و تأثیر عقل در آفرینش و تحلیل ...

در این مقاله آرای فقهای شیعه درباره نگاه مرد به زنی که خواستار ازدواج با اوست ، ذیل سه نظریه مطرح و دلایل هر یک بررسی شده است . براساس نظریه چهارمی که در این مقاله مطرح شده ، شارع مقدس در این موضوع ، برخلاف مسأله نگاه به اجنبیه ،تعیین دایره آن را به عرف مسلمین واگذار کرده است . به عبارت دیگر، شارع در این مورد به جای تأسیس ، اقدام به تأیید مرتکز عقلایی مسلمین کرده است . عرف مسلمانان ، با دریافتی...

در روزگاران قدیم، شکست و پیروزی برای اهالی یک شهر به منزله مرگ و زندگی بود. کسی نمی­ دانست در صورت تسلیم چه سرنوشتی در انتظارش است، زیرا فاتحان آزاد بودند به هرکاری که دلشان خواست دست بزنند. در طول تاریخ فاتحانی را می­ توان دید که به محاصره شهرها پرداختند و با فریب و نیرنگ مدافعان شهرها را از ایستادگی و مقاومت برحذر می­ داشتند یا مدافعان براثر گرسنگی و قحطی به آرامی تن به تسلیم می­ دادند و آنگا...

با توجه به تفاسیر متفاوتی که در مورد «شهر و شهرسازی اسلامی» ارائه می شود، شناسایی ویژگیها و صفات «شهر اسلامی» یکی از ضروریات اولیه است. در این راستا شناخت مبانی و اصولی که منشاء این ویژگی ها و صفات هستند با اهمیت خاص خویش گام اول در این پژوهش می باشند. زیرا این مبانی و اصول هستند که بایستی بر هر آنچه که به صفت «اسلامی» متصف است تأثیر گذاشته و ویژگی های آنرا مشخص کنند. وجیزه حاضر سعی در معرفی بر...

تکفیر سلاحی موثر برای جداسازی پلیدی و کفر از دامان اسلام است، دقت و توجه به معیارها و موارد جواز تکفیر در بکار گیری صحیح و بجا از آن ضروری است. شناخت دایره اسلام و مسلمین و تفکیک آن از دایره مومنین دارای اهمیت فراوانی است. حریم اسلام و مسلمین دارای قداست و ارزش فوق العاده ای است که ورود به آن سهل و آسان است و خارج کردن مسلمانی از این حریم به دلیلی یقینی نیازمند است. ابراز شهادتین برای قرار گرف...

اواخر قرن اول هجری / اوایل قرن هشتم میلادی ،مسلمین بر شبه جزیره ایبری ( اسپانیا و پرتغال ) استیلا یافتند و تا هشت قرن ، با فراز و فرود ، بر تمام و یا بخشی از این سرزمین حکمرانی نمودند و تمدنی نوین را در زمانی که اروپا در قرون وسطی به سر می برد ، در جنوب غربی اروپا برپا کردند . اما عواملی باعث شد این تمدن بزرگ اسلامی ، به مرور و در طی هشت قرن افول کرده و در پایان قرن نهم هجری / پایان قرن پانزدهم...

به اذعان بسیاری از اندیشمندان مسلمان، جوامع اسلامی پس از یک دوره ی طلایی تمدنی و فرهنگی دچار رکود و نزول شده اند و این امر در قرون اخیر بخصوص زمانی که مسلمین با غرب تماس گسترده تری برقرار کردند به صورت آشکارتری نمود پیدا کرد. مسلمین پس آگاهی به عقب ماندگی خویش نسبت به غرب، به روش های مختلف به این امر واکنش نشان دادند و در پی چاره جویی بر آمدند. در این رساله چرایی عقب ماندگی مسلمین و راه های برو...

با گسترش ارتباطات در جهان امروز, مشکل اختلافات اجتهادى مى تواند گاه در قالب یک معضل سیاسى و اجتماعى درآید که موجب وهن دین و ضعف مسلمین در برابر کفار مى باشد و راه حل آن پیروى از احکام حکومتى ولى ّ فقیه است.تصرفات حاکم اسلامى براى همه مردم و حتى بر فقها و مراجع دیگر نیز نافذ است. مشهور فقهاى شیعه حکم حاکم را براى اثبات اول ماه هاى قمرى معتبر مى دانند. ادله ولایت عام فقیه و ادله خاص در جواز حکم به...