این مقاله نخست یکی از مفاهیم کلیدی مطالعات آیکونوگرافی با عنوان «دانش نقش مایه ها »، را که از موارد مهم این حوزه مطالعاتی محسوب می شود، معرفی نموده، سپس این مفهوم را از طریق نگاره هایی چند از دو شاهنامه بایسنقری و طهماسبی، از مکاتب هرات و تبریز، به آزمون گذاشته است. با ارائه این فرض که به کارگیری نقش مایه های ادبی از طریق تصویر در مکتب تبریز صفوی در مقایسه با هرات تیموری با حساسیت و دقت چشمگیری...

در این رساله بر اساس گستره تحقیق مجموعه ای از دیوار نگاره های عمارت چهلستون قزوین، کوشکی که در دوره شاه طهماسب صفوی بخشی از مجموعه کاخهای سلطنتی بوده، انتخاب و بررسی گردید وجود لایه های مختلف نقاشی دیواری در این کاخ حاکی از گذشت دوران های مختلف بر آن است. که با مطالعه و بررسی آنها و استناد بر متون کهن و سفرنامه ها و ادبیات منظوم می توان با ویژگی های دیوارنگاری مکتب قزوین و سیر تحول آن آشنایی پی...

در بررسی مکاتب نقاشی ایرانی می توان این حقیقت را مشاهده کرد که چگونه نقاشان، هنگامیکه می توانند راه خود را در نقاشی از طریق ادبیات و منظومه های شعر غنی ایران طی کنند، به این مخازن فرهنگی و ادبی رجوع می کنند و هنگامیکه احساس می کنند می توانند از طریق زبان تصویر و زبان تجسمی هنرنمایی کنند، از ادبیات فاصله می گیرند، که مصداق این مهم را می توان در نقاشی های مکتب اصفهان مشاهده کرد. در نقاشی دوران ص...

اعتقادات و ارزش های حاکم بر جامعه، همواره بر هنر و معماری دوران مؤثر بوده است. در دوره ای که مکتب اصفهان به مدد اندیشه ی بزرگان و نفوذ بی سابقه تفکر شیعی به بالندگی رسید؛ بستری برای رشد و امتزاج جریان های فکری مبتنی بر تفکر شیعی فراهم آمد. از مجموع دیدگاه های مطرح در این دوره، سه جریان فکری شاخص قابل درک است که به واسطه هم پوشانی، شرایط بی سابقه فلسفی دوران را شکل می دادند. این شرایط به بروز نو...

هنرهای ایرانی از جمله قالی ایرانی علی رغم تفاوت ها و بینش ها و مکتب های شخص خود در طول تاریخ همواره بین یک هدف فرهنگی خاص و یک بینش زیبایی شناسی ویژه بوده اند که تأثیرات قومیتی و جغرافیایی کمترین اثر را در آن به جای گذاشته است. در عوض مذهب جایگاه ویژه خود را در این یکدستی فرهنگی حفظ نموده است و اساطیر و نمادهای ایرانی همچنان به تکامل خود می پرداخته اند. در واقع می توان این نظر را چنین بیان کرد ...

نمادهایی مثل اعداد نقش مهمی در زندگی و البته ناخودآگاه انسان دارند و تفسیر این نمادها یکی از دغدغه های بشر بوده است. از سوی دیگر اعداد فقط برای شمارش نیستند بلکه از ایام قدیم با نمادها در ارتباط تنگاتنگ بوده اند و تفسیر اعداد یکی از قدیمی ترین علوم در بررسی نمادها محسوب می شود. در نگارگری که از مهم ترین رشته های هنر اسلامی است، جهان تصویر شده، جهانی است همراه با چکیده نگاری و نمادپردازی که از ...

در این رساله، نخست برای آماده سازی بستر حضور مخاطب در فضای نگارگری و موضوع متن، اطلاعاتی مختصر در مورد تاریخچه ی حاکمان صفوی و نگارگری مکتب صفوی (تبریز دوم) ارائه خواهد شد، و اینکه چه هنرمندانی در این مقطع تاریخی ظهور کرده اند، و علاوه بر آن شاهنامه ها و دیوان های مصور شده در این دوره را نیز معرفی خواهیم کرد. بعد از آن به هدف و ضرورت این تحقیق خواهیم پرداخت، و آن بررسی شیوه چهره پردازی و البسه ...

اعتقادات و ارزش‌های حاکم بر جامعه، همواره بر هنر و معماری دوران مؤثر بوده است. در دوره‌ای که مکتب اصفهان به مدد اندیشه‌ی بزرگان و نفوذ بی‌سابقه تفکر شیعی به بالندگی رسید؛ بستری برای رشد و امتزاج جریان‌های فکری مبتنی بر تفکر شیعی فراهم آمد. از مجموع دیدگاه‌های مطرح در این دوره، سه جریان فکری شاخص قابل درک است که به واسطه هم‌پوشانی، شرایط بی‌سابقه فلسفی دوران را شکل می‌دادند. این شرایط به بروز نو...

شاه اسماعیل که شاعر، هنردوست، بانی و حامی هنر بود هم آوا با دیگر شاعران، در اشعار خویش به صراحت خود را به نام شاهان فرهمند ایرانی همچون کیکاووس، جمشید، فریدون و حتی شاهان غیر ایرانی (اسکندر) می خواند و خود را اسکندر زمانه می نامد و این مضامین را در نگاره های مکتب تبریز صفوی نیز اجرایی می کند. این حرکت او نیز توسط شاه طهماسب ادامه پیدا می کند. به طوری که ما شاهد تکرار تمثال شاه طهماسب در هیئت هو...

میر قوام الدین محمد رازی تهرانی(درگذشتۀ 1093 ق) یکی از حکمای عصر صفوی و از نمایندگان و شارحان مکتب ملارجبعلی تبریزی(درگذشتۀ 1080 ق) در حوزۀ فلسفی اصفهان به شمار می آید. میر قوام الدین رازی تهرانی، همانند استادش، ملارجبعلی تبریزی، از منتقدان جدی آرای ملاصدرا است. او در مواضع متعدد از آثارش، به نقد مبانی و مسائل بنیادین فلسفه ملاصدرا پرداخته است. در این جستار سعی می شود پس از معرفی مختصر رازی و آ...