هر نظریه ای برای تداوم خود نیازمند است تا با مقتضیات زمانی و مکانی هماهنگی و تحول یابد. در تحول یک نظریه، باید فرضیه های اصلی یک نظریه را حفظ کرد تا به بن و ریشۀ آن ضربه وارد نشود. ازسوی دیگر، تحول باید به گونه ای باشد که یک نظریه بتواند با شرایط زمانی و مکانی خود وفق یابد. این همان چیزی است که در روش شناسی لاکاتوش مشاهده می شود. ایمر لاکاتوش ازجملة فیلسوفان علم محسوب می شود. او منتقد روش شناسی...

ظهور نظریۀ تکامل در زیست‌شناسی نوین، بحث‌های فراوانی را در موضوع رابطۀ علم و دین، میان اندیشمندان جهان برانگیخت. بررسی توافق یا تقابل متن قرآن با این نظریۀ علمی از موضوعات اساسی در این حوزه و آیۀ 59 سورۀ آل‌عمران یکی از آیات مهم مورد بحث موافقان و مخالفان خوانش تکاملی آیات آفرینش است. این آیه مَثَل عیسی را با مَثَل آدم همانند می‌سازد، سپس از دو مرحلۀ آفرینش آدم به عنوان وجه شبه در این تشبیه سخن می‌...

این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی به توصیف چگونگی بازبینی حالت های ساختاری فاعلی، مفعول رایی، ازی، برایی، بایی و به ای و نقش های تتا می پردازد. پیکرۀ مورد بررسی 182 جملۀ دارای فعل مرکّب متعدّی است که در چارچوب فرضیه های موجود در برنامۀ کمینه گرا تحلیل می شود. تمامی حالت های ساختاری در رابطۀ هسته - مشخّص گر بازبینی و به محض ادغام با هستۀ گروه، نقش تتای آنها بازبینی می شود. برخلاف فرضیه های کمینه گرا...

اظهار نظرهای داروین درباره ی روش علمی بسیار متفاوت با هم عصران استقراءگرای وی بوده است.پس از اشاره ای مختصر به تفاوت های نظر وی درباره ی روش علمی با آراء رایج در این باب در آندوران، در بخش نخست با اشاره به برخی رویدادهای تاریخی در زندگی علمی وی از این ایده دفاعبا استقراء گرایی بیکنی فاصله ی زیادی داشته است. او با « عملاً » خواهیم کرد که روش علمی داروینهوشمندی دریافته بود اگر روش تمثیل به جای آنک...

اظهار نظرهای داروین درباره ی روش علمی بسیار متفاوت با هم عصران استقراءگرای وی بوده است.پس از اشاره ای مختصر به تفاوت های نظر وی درباره ی روش علمی با آراء رایج در این باب در آندوران، در بخش نخست با اشاره به برخی رویدادهای تاریخی در زندگی علمی وی از این ایده دفاعبا استقراء گرایی بیکنی فاصله ی زیادی داشته است. او با « عملاً » خواهیم کرد که روش علمی داروینهوشمندی دریافته بود اگر روش تمثیل به جای آنک...

 گزارش دیدگاه‌هاى گوناگون بشرى در مورد نخستین انسان است  در خارج از حوزه قرآن‌پژوهى، داستان آفرینش نخستین انسان به گونه‌هاى مختلفى مطرح است. دراین نوشتار از چهار نظریه سخن به میان آمده است. نظریه اول، باور به رویش انسان از زمین دارد.نظریه دوم که برگرفته از تعالیم فیلسوف یونانى آنکساغورس است، جنینهاى اثیرى که از هوا توسط باران به زمین منتقل شده‌اند و بارور گشته‌اند را عامل پدید آمدن نخستین انسا...

همان گونه که سنگ بنای استدلال داروین در انتزاع انتخاب طبیعی، توارث صفتی مؤثر در ادامه ی حیات یک جاندار مستقل از والد به سلاله بوده است؛ می توان هر کدام از نهادهای سلسله ی زیستی را با توجه به سلسله مراتب شناخته شده از ژنم تا اجتماعی از موجودات، موضوع انتخاب طبیعی نهادهای متناسب تر قلمداد کرد. به این ترتیب اندیشه ی انتزاع انتخاب طبیعی در چند سطح به ویژه با شواهد زیستی ایثارگرانه در زندگی اجتماعی ...

این مقاله برای بررسی نظریه معرفت شناسی تکاملی پوپر و امکان کاربرد آن در آموزش و پرورش نوشته شده است. نظریه مذکور که بر بنیاد نظریه تکامل داروین و معرفت شناسی کانت استوار گردیده، توسط پوپر بسط و گسترش یافته است. بر اساس نظر پوپر دانش آدمی از انتظارات یا فرضیه های او آغاز می گردد، نه مشاهده یا تجربه حسی محض. آدمی نمی تواند بدون انتظاراتی به مشاهده چیزی بپردازد. نظریه معرفت پوپرنقطه مقابل دیدگاه ر...

برگسون، فیلسوف حیات فرانسوی و از پیش‌گامان فلسفة پویشی، با نقد دیدگاه‌های رایج زمان خود، به‌ویژه نظریة تکامل انواع داروین و نظریة لامارک، تبیینی جالب ‌توجه از چگونگی شکل‌گیری حیات در موجودات زنده ارائه داده است. دیدگاه وی، موسوم به تطور خلاق، منشأ واحدی برای انواع گوناگون جانداران قائل است که خود آن را «خیزخاست حیات» می‌نامد. سپس حیات با نیروی خلاق خود و در کشمکش با ماده در شاخه‌های مختلف متباع...

رشتۀ سیاست‌گذاری عمومی در حال گذار به یک مکتب (پارادایم) جدید است که مفروضات مکاتب گذشته را درنوردیده است. از سوی دیگر، مکتب جدید با وجود مفروضات مشخص، هنوز به توسعۀ نظریه‌های خرد و روش‌های کاربردی منجر نشده است. پژوهش حاضر با هدف کاوش سیر تاریخی مکاتب رشتۀ سیاست‌گذاری عمومی، شناسایی مفروضات هریک و نیز انتقادات به این مفروضات، مقایسۀ این مکاتب و مفروضات آنها و در نهایت معرفی مکتب سیاست‌گذاری عم...