ظاهرگرایی و عقل گرایی به عنوان دو جریان تاثیرگذار در آرا و افکار فرهنگی و اجتماعی در تاریخ تفکر اسلامی مطرح است. تعلیم و تربیت نیز به عنوان یکی از مقولات فرهنگی از این جریان های فکری متاثراست. سؤالی که مطرح است این است که آیا جریان ظاهرگرای اسلامی توانایی ارائه یک نظریه تربیتی تمام عیار را برای تربیت دینی دارا است. برای پاسخ دادن به این سؤال، در این مقاله به بررسی تاثیرجریان ظاهرگرای اسلامی در ...

از حوادث مهم صدر اسلام - که گاه در غبار تحریف فرو رفته - صلح امام حسن 7 است. یکی از چالش‌های مربوط به این صلح روایات نسبتاً فراوانی است که از اعتراض امام حسین 7 به این صلح سخن می‌گویند. این روایات از دو جهت نقدپذیر هستند: نخست، نقد بیرونی یا سندی و دوم، نقد درونی یا محتوایی. در نقد بیرونی، مشخص گردیده که اسنادِ یک به یک روایات ضعیف هستند. نقد درونی یا محتوایی با دو دسته معیار: 1. درون دینی، 2. بر...

در پژوهش حاضر با هدف مطالعه انتقادی «تربیت معنوی» در دنیای معاصر، مفهوم «معنویت» با نظر به دو جهت گیری اصلی نسبت به آن (معنویت مبتنی بر دین و معنویت فارغ از دین) مورد بررسی قرار گرفت. آنگاه مفروضه ها، مبانی، اصول و روش های تربیت معنوی بر اساس دو جهت گیری مذکور مورد تحلیل قرار گرفت. در پایان ضمن نقد رویکردهای موجود، در باب مناسبات این دو رویکرد پیشنهادهایی ارائه شد. در جهت گیری دینی به «معنویت»...

با پیدایش دولت – ملت و ایجاد دولت مطلقه مدرن در عصر پهلوی اول، در ایران نوعی شبه تجدد از بالا آغاز شد. تاکید میرزا ملکم خان، آخوند زاده و سید جمال الدین اسدآبادی به علم به عنوان مؤلفه ممتاز مدرنیته، تاکید بر هویت اسلامی از جانب سید جمال الدین اسدآبادی و تاکید بر هویت ایرانی و بعدها انجمن ایران جوان، نویسندگان کاوه، تکنوکرات­ها، جریان روشنفکری دینی و جزیان روشنفکری چپ در عصر پهلوی اول و دوم به ن...

این پژوهش به دلیل اهمیت نقش اندیشه¬های سیاسی مصطفی¬ملکیان در ادامه حیات مهم¬ترین جریان روشنفکری دینی معاصر، -که در قالب نظریه عقلانیت و معنویت تئوریزه شده است- سامان یافته است. فرضیه اصلی این تحقیق در پی آن است که نشان دهد از مجموع اندیشه¬های مصطفی ملکیان علی¬الخصوص نظریه عقلانیت و معنویت وی می¬توان یک منظومه کامل سیاسی¬اندیشی بر مبنای نوعی گرایش به سکولاریته و دموکراسی¬دینی مدرن استنباط کرد. ب...

نوع برخورد و عکس‌العمل اندیشمندان عرب در برابر روشنگری و مدرنیته، تعیین‌کننده دستگاه نواندیشی آنان است. رویکرد اقبالی برخی از این اندیشمندان به اندیشه روشنگری و روشنفکری غربی، با گرایش به  ارزش‌های  مدنی و ویژگی‌های فکری و فلسفی تمدن اروپایی آغاز شد. سپس این رویکرد با گرایش به مطالعات جدید علوم انسانی مانند ساختارگرایی، زبانشناسی، هرمنوتیک، معناشناسی و انسان‌شناسی، توسط گروهی از روشنفکران برجست...

درس « مبانی اندیشه های سیاسی در اسلام » به ارزش 2 واحد ،جزء دروس اصلی در مجموعه واحد های دوره کارشناسی رشته علوم سیاسی در دانشگاه های ایران می باشد. محورهای اصلی این درس، بر اساس سر فصل مصوب ِ سیصد و بیست و پنجمین جلسه شورای عالی برنامه ریزی وزارت فرهنگ و آموزش عالی ،مورخ 1/7/1375 ، عبارت اند از: «بخش اول : مبانی اندیشه های سیاسی در قرآن؛ آیات الاحکام سیاسی»، «بخش دوم: مبانی اندیشه های سیاسی در...

سیرتفکر و اندیشه در هر جامعه ای از جمله ایران ، بخش مهمی از تاریخ آن را در بر می گیرد . جریان روشنفکری را می توان یکی از مولفه های تاثیرگذار در سیر تفکر و اندیشه درتاریخ معاصر ایران قلمداد کرد . مهندس مهدی بازرگان یکی از مهمترین روشنفکران سده اخیر ایران محسوب می شود که در تقسیم بندی های رایج روشنفکری به گروه روشنفکران دینی تعلق می گیرد . وی با توجه به فعالیتهای متعدد فکری و سیاسی در حوزه های مخ...

در نوشتة حاضر، رمان تهران مخوف نوشتة مرتضی مشفق کاظمی نقد جامعه شناختی شده است. نگارنده ابتدا دیدگاه‌های منتقدان برجسته‌ای از قبیل هگل، لوکاچ و لوسین گلدمن را تبیین می‌کند؛ سپس بر مبنای نظریه‌های مذکور به نقد رمان تهران مخوف می‌پردازد. نتیجة به دست آمده از پژوهش حاضر، حاکی از آن است که نویسندة رمان، ساختارهای اثرش را از جریان روشنفکری غالب پس از انقلاب مشروطه و پیش از اقتدار رضاخان گرفته است. د...

چکیده روشنفکری دینی در جامعه ما دارای تعاریف گوناگون است اما می توان گفت روشنفکری دینی یعنی معتقد بودن در زمینه مناسبات دین و زندگی به پایایی و پویایی، منظور از پایایی اصالت در فهم دین و منظور از پویایی توسعه گرایی در تحقق دین می باشد. روشنفکران دینی در این رساله بدین قرارند: (بازرگان، آیت الله خامنه ای، امام خمینی، سروش، شریعتی، استاد مصباح یزدی و مطهری) که رویکرد این ها را به (ولایت، عدالت، ...