با توجه به تأثیر سرنوشت­­ساز نهضت ملّی صنعت نفت در تاریخ معاصر ایران و نقش مهمی که روحانیون ایران در این امر بر عهده گرفتند، مقاله­ حاضر برآن است تا نقش روحانیون اصفهان را در این برهه­­ تاریخی مورد ارزیابی قرار دهد. روحانیون اصفهان چه اندازه در به حرکت درآوردن و هدایت جنبش­های مردمی به نفع نهضت نقش داشتند؟ دخالت آنان چه دستاوردهایی را برای نیروهای مذهبی به همراه آورد؟ آیا آنها توانستند اعتماد نس...

در تاریخ معاصر پس از انقلاب مشروطه، نهضت ملّی نفت از جمله مهمترین حوادث و رخ دادهای تاریخی ایران است که در اوایل دهه 30 اتفاق افتاد. اگر چه نفت و مسائل مربوط به آن کانون توجه این نهضت و حرکت ملّی بسیار مهّم است، لیکن به جهت رهبری عالی نهضت در قامت دکترمحّمد مصدق، این حرکت ملّی در سطوح مختلف سیاسی اجتماعی از یکسو و فارغ از فرازو نشیبهای دوره پنچ ساله، همراهی آیت الله کاشانی از سوی دیگر، تأثیراتی بسند...

در تاریخ معاصر پس از انقلاب مشروطه، نهضت ملّی نفت از جمله مهمترین حوادث و رخ دادهای تاریخی ایران است که در اوایل دهه 30 اتفاق افتاد. اگر چه نفت و مسائل مربوط به آن کانون توجه این نهضت و حرکت ملّی بسیار مهّم است، لیکن به جهت رهبری عالی نهضت در قامت دکترمحّمد مصدق، این حرکت ملّی در سطوح مختلف سیاسی اجتماعی از یکسو و فارغ از فرازو نشیبهای دوره پنچ ساله، همراهی آیت الله کاشانی از سوی دیگر، تأثیراتی بسند...

  با اشغال ایران در شهریور 1320 توسط متفقین، زمینه‌ی مناسبی برای تشکیل احزاب و جمعیت‌های سیاسی در ایران به‌وجود آمد. با اشغال آذربایجان، گروه‌ها و جمعیت‌های مختلفی با گرایش‌های سیاسی خاص درآذربایجان شکل گرفتند که معمولاً به سه دسته‌ی چپ طرفدار سوسیالیسم، تجزیه‌طلب و شاه‌دوست تقسیم می‌شدند. یکی از این جمعیت‌های سیاسی، جمعیت فداکاران آذربایجان بود که در تبریز، با رهبری محمد دیهیم و با گرایش سیاسی ...

همزمان با نهضت ملی شدن صنعت نفت در حدود سال‌های 1329- 1330 شمسی و ، واقعه و پدیده‌ای در مناطق نفت‌خیز خوزستان و در میان دو ایل بختیاری و بویراحمدی به وقوع پیوست که مشهور به سال طلوعی یا سروشی است. این جریان شبه مذهبی که بیش از هرچیز بر انکار دنیا و ترک آن، کناره‌گیری از امور دنیوی و بی‌ارزش بودن مال دنیا و خاک و نفت تاکید داشت، در میان ایل بختیاری به شخصی انگلیسی بنام جیکاک نسبت داده شده که آن ...

تاریخ معاصر سالهای 1332-1330ش/ 1953-1951م به دلایل متعدد از اهمیت بسزایی برخوردار است. از جنبه های مهم دوره مزبور جنبش ملت ایران برای ملی ساختن نفت و واکنش دولت ایالات متحده امریکا در قبال آن است .این مقاله با تاکید بر منافع ملی امریکا در صدد بررسی عواملی است که باعث تغییر رویکرد ایالات متحده آمریکا در قبال ملی کردن صنعت نفت ودولت دکتر مصدق گردید.بر خلاف مشهور به نظر نمی رسد هراس از قدرت روز اف...

چکیده با وقوع کودتای 28 مرداد 1332 هـ .ش و سقوط دولت مصدق نهضت ملی ایران در هم شکست و با تشکیل کنسرسیومی از شرکتهای بزرگ نفت جهان، بار دیگر صادرات نفت ایران به سوی غرب از سر گرفته شد. به دنبال کودتا اساس روابط نیرومند دست نشاندگی بین رژیم پهلوی و دولت آمریکا فراهم گشت. در این دوره با سرکوب نیروهای ملی و مذهبی توسط رژیم، نابودی حزب توده، تشکیل ساواک، ایجاد احزاب دولتی وابسته به رژیم و تسلط بر ق...

هنوز یک دهه از تاسیس دانشگاه تهران نگذشته بود که ایران در فضای جنگ جهانی دوم و اشغال متفقین ، استقلال خود را در خطر دید. با برکناری رضاشاه از قدرت و روی کار آمدن محمد رضا شاه که موجب بازتر شدن فضای سیاسی گردید فعالیت ها و تحرکات نسبتاً وسیعی در سطح جامعه و به تبع آن در بین دانشجویان و دانشگاه پدید آمد شاید بتوان مطالباتی همچون استقلال، آزادی و احیای مشروطیت را مهمترین خواسته های مردم و دانشجویان...

در این پژوهش کوشش شده است با استفاده از نظریه بسیج منابع چارلز تیلی به چگونگی فرایند بسیج منابع در نهضت ملی شدن نفت به عنوان هدف اصلی و مقایسه نتایج آن با یافته های سایر پژوهشگران پیرامون انقلاب های مشروطه و اسلامی به عنوان هدفی فرعی بپردازیم. در این پژوهش برای روش تحلیل تطبیقی – تاریخی از الگویی تبعیت نموده شده که روش های "مطالعه موردی" برای ما فراهم می نمایند و روش گرداوری داده ها نیز روش اس...

برخی فقهای شیعه در اعصار اسلامی، درصدد تبیین آموزه های سیاسی شیعه بر آمده اند. بعضا هدف آنان صدور مجوز برای دخالت دین در سیاست و حکومت بود. این رویکرد بنا بر شرایط زمانی و مکانی دستخوش فراز و نشیب هایی شده است. در دوره معاصر رویدادهایی همچون جنگ های ایران و روس، انقلاب مشروطیت و نهضت ملی شدن صنعت نفت زمینه ساز ورود فقها به عرصه سیاست محسوب می شود. زمینه های این رویکرد در جنبش اخیر را می توان د...