نظر به اهمیت فعالیت های گسترده ی استاد علی مظاهری در زمینه ی تلفیق علوم همسایه ی تاریخ و تحقیق در تاریخ اقتصادی ایران به شیوه ای آنالیستی، معرفی وی به عنوان الگوی مطالعه ی میان رشته­ای با مرکزیت تاریخ برای رسیدن به گونه ای تاریخ نگاری آنال ایرانی- که امروزه در محافل تاریخ نگاری ایران از جذابیتی برخوردار است- ضروری می نماید. وی که در محافل تاریخ نگاری آنال فرانسه رشد کرده بود، انتقادهای جالبی در...

-چکیده: ثبت و ضبط حوادث و وقایع تاریخی و نیز ویژگی های جغرافیایی مناطق مختلف ایران با قدمتی چندهزارساله می تواند جزء رسالت های تاریخی محققان و پژوهشگران عرصه تاریخ و فرهنگ باشد.در این میان نگارش تاریخ خوزستان و پردازش ویژگی های جغرافیایی آن از اهمیت مضاعفی برخوردار است چرا که بر مبنای اسناد و مدارک معتبر تاریخی و جغرافیایی اولین دوره های حکومتی و سامانه های تمدنی در منطقه ای از ایران شکل گرفته ...

درباره­ی تحلیل در تاریخ نگاری سنتی ایران نگرش رایج و غالبی وجود دارد. بر مبنای این نگرش تاریخ نگاری سنتی ایران غیرتحلیلی خوانده می شود. باور رایج این است که مورخان سنتی ایران وقایع نگارانی هستند که به تحلیل و تعلیل وقایع توجهی نداشته اند.این مقاله ضمن نقد این نگرش به بررسی چگونگی تحلیل وقایع تاریخی در تاریخ بلعمی می پردازد. هدف آن است که از طریق انتخاب تاریخ بلعمی به عنوان یکی از شاخص ترین متون...

دوره حکومت طولانی ناصرالدین شاه قاجار(1264- 1313ق) در تاریخ ایران دوره ای مهم به شمار می آید، تحوّلاتی که در این دوره درجهان و ایران رخ داد، زمینه های حرکت جامعه ایران به سوی مظاهر جدید تمدنی را فراهم آورد. در این دوره تاریخ نگاری نیز مانند دیگر بخش های فعّالیت علمی در ایران تحت تأثیر تحوّلات جهانی قرار گرفت. مسئله اصلی این پژوهش بررسی چگونگی تاریخ نویسی دوره ناصری در شکل سنّتی خود و روند تأثیر پذی...

بخش وسیعی از گزاره‌های موجود در تفاسیر، مرتبط با حوزه تاریخ است. اما ناظر به اینکه مفسران قرآن، خود را مورخ نمی‌پندارند، معمولاً در نقل وقایع تاریخی سبکی واحد را اتخاذ می‌کنند. این سبک که از سنت علمی تفسیر نگاری پیشینیان الگوگیری شده است، موجب گشته که نمود مسائل تاریخی در تفاسیر ـ حتی در دوران حاضر ـ به شکل تکرار پیوسته و یکنواخت روایات تاریخی باشد. زمانی که این نگرش سنتی به تاریخ با رویکردهای ا...

چکیده تاریخ نگاری محلی، سومین گونه مشهور تاریخ نگاری پس از تواریخ سلسله ای و عمومی است این شکل از تاریخ نگاری در نیمه اول قرن سوم هجری قمری و بیشتر برای تعیین نوع تسخیر ممالک توسط مسلمانان و تعیین وضع خراج این مناطق آغاز گشت. از این زمان به بعد به تناسب، هر ایالت و شهری به فراخور اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کم و بیش دارای یک یا دو یا بیشتر تاریخ محلی است. در عهد ایلخانان این شکل از تاریخ نگ...

این مقاله درصدد است تا ضمن فراهم آوردن خطوط اصلی شعبه نسبتاً تازه یاب تاریخ نگاری زنان و قراردادن آن در سیر کلّی تاریخ نگاری مدرن، به این پرسش پاسخ گوید که چرا، علیرغم گذشت دو قرن از پیدایش تاریخ نگاری پوزیتیویستی فون رانکه و پیدایش شعب مهمی، نظیر تاریخ نگاری فرهنگی و اجتماعی، تاریخ نگاری زنان عمر کوتاهی کمتر از نیم قرن دارد. برای پاسخ به این پرسش، نخست به تبیین سه رویکرد مهم تاریخ نگاری مربوط ب...

چکیده تاریخ نگاری ابوریحان بیرونی و ابوعلی مسکویه، تحت تأثیر مولفه های گوناگونی هم چون محیط، حوزه ی مطالعات، تجربیات شخصی، پژوهش در شاخه های مختلف علوم و غیره قرار گرفت که برآیند آن اتخاذ رویکردهای مختلف در پژوهش های تاریخی بود. تاریخ نگاری ابوریحان بیرونی متأثر از مطالعات و پژوهش های وی در سایر شاخه های علوم، به طرف قلمرو مطالعات فرهنگی تمایل یافت و در طرف مقابل نگرش ابوعلی مسکویه به تاریخ، ...

تاریخ نگاری محلی گیلان در فاصله ی قرون نهم تا یازدهم هـ . ق، به دلایل چندی رشد و رونق چشمگیری یافت. ضعف حکومت مرکزی و قدرت گرفتن حکومت های محلی در این منطقه را می توان از مهمترین عوامل این امر شمرد. برای شناخت تاریخ نگاری این دوره بررسی آثار برجای مانده ضروری به نظر می رسد از این روی این رساله به بررسی سه اثر ارزشمند از آن عصر پرداخته است. تاریخ گیلان و دیلمستان تألیف سید ظهیر الدین مرعشی نخس...