این تحقیق از منظری قرآنی به مبانی تسامح و تساهل می پردازد و معیارهای برخورد با مخالفان از دیدگاه دین اسلام را با اندیشه فلاسفه و متفکران غرب مقایسه می کند. نویسنده با توجه به سختگیری های کلیسا در دین مسیحیت نسبت به تفتیش عقاید و تحمیل مناسک کلیسا به جامعه خصوصاً دانشمندان، می کوشد عدم خشونت را در دین اسلام و با مبانی قرآنی اثبات کند. این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است. نگارنده ضمن تبیین موضوع ت...

این مسئله که «آیا آموزه های دینی در بحث آفرینش حیات و به ویژه خلقت انسان، با دست­آورد های علمی سازگار است یا نه؟» همواره میان الاهیون و دانشمندان مورد مناقشه بوده است. در تبیین این موضوع، بیشتر دانشمندان جدید نظریۀ تکامل را پذیرفته­اند؛ و در مقابل، غالب الاهیون این نظریه را مردود دانسته و به نظریۀ خلقت ثابت و مستقل باور دارند. این مقاله، به دیدگاه سومی قائل است و می کوشد نشان دهد که هر چند آموز...

چالشهای نو در مورد حق و تکلیف، از نگاه آیات قرآن مورد بررسی قرار گرفته است. مسأله حق و تکلیف از جمله مباحث فِرَق اسلامی است که ابعاد گسترده ای را به خود اختصاص داده است. در مسائل کلامی، موضوعاتی همچون حسن و قبح عقلی، جبر و اختیار، تفضّلی یا استحقاقی بودن ثواب، از دیرباز مورد مناقشه بوده است.حال آنکه اشاعره تنها از تکلیف سخن می گفتند، شیعه و معتزله حقوقی را نیز برای بنده قائل بودند. از این میان، حس...

پیشرفت و گسترش اسلام ناب، در همه دوره‌ها بر شالوده گفت‌وگو و اهتمام به اخلاق، استوار بوده است. اسلام به‌عنوان یک دین کامل و جهانی می‌تواند پاسخگوی بسیاری از دشواری‌ها و دغدغه‌های انسان امروزی باشد. یافته اساسی این پژوهش، در این است که آموزه‌های اخلاقی و ماندگار قرآن کریم، می‌تواند بنیاد و آغازی برای پیشرفت، کمال معنوی، آگاهی، امید، گفت‌وگو و خوشبختی انسان معاصر باشد. توجّه به ساختارهای اخلاقی، ت...

چکیده زندگی روزمره گستره وسیعی از باورها و کردارهای دینی و شبه دینی را دربرمی‌گیرد. به لحاظ نظری مفهوم دین عامه امکان بحث از ویژگی‌های فرهنگی و اجتماعی و مردمی بودن کردارهای دینی را در زندگی روزمره فراهم می‌کند. دین عامه جایگاهی مغفول در مطالعات دینی داشته است، مفهومی  که در درون، بیرون و حاشیه‌های دین رسمی قرار دارد. این مقاله پس از بحثی نظری درباره مفهوم دین عامه، سعی در بررسی کردار دینی دعان...

یکی از مباحث مهم فلسفه دین، بحث درباره تعریف واژه دین است. در طـول تاریخِ حضـور دین در زندگی انسان، همـواره اندیشمندان و دیـن‌پژوهان درصدد ارائه تعریف صحیح دین بوده‌اند. اما به‌رغم این تلاش‌ها، تاکنون تعریفی ارائه نشده است که همه دین‌پژوهان بر آن اتفاق نظر داشته باشند. دشواری تعریف دین علل خاصی دارد که در این مقاله به آنها پرداختـه خواهد شد. در این نوشتـار ضمن بررسی مهم‌ترین رهیافت‌های ارائه‌شده...

یکی از مهم‌ترین مباحثی که امروزه در حوزۀ دین‌شناسی و درک تعالیم دین مطرح می‌شود، امکان فهم دین بر اساس قرائت انسانی و تجربۀ دینی است. وقتی از قرائت انسانی دین سخن به میان می‌آید، دو نکته به شکل توأمان مفروض و منظور گرفته می‌شود: اول آنکه امکان فهم دین برای انسان میسر است؛ دوم آنکه فهم دین منحصر به آنچه تاکنون تحت عنوان فهم ماورایی و الهی از دین مطرح بوده، منحصر نیست و می‌توان قرائتی انسانی از آ...

دین اسلام برای همة ابعاد وجودی انسان و شئون مادّی و معنوی زندگی او برنامه ارائه کرده است. پس می تواند مدار زندگی بشر قرار گیرد و پاسخگوی نیازهای جسمی و روحی، فردی و اجتماعی انسان باشد.نهج البلاغه به دلیل اشتمال بر تعالیم جامع و مرتبط با حوزه های مختلف معرفتی، ازجمله عقائد و اخلاق، یکی از منابع اسلام شناسی است که قابلیت پاسخگویی به نیازهای معرفتی انسان را دارا می باشد، ازآن جمله، مسألة بصیرت دینی...

در حوزه اندیشه دینی ادله متعددی برای اثبات ضرورت دین ارائه شده است. این مقاله به بازگفت منطقی و بررسی این ادله از دیدگاه حکیمان شیعه - ابن سینا، سهروردی و ملاصدرا - می پردازد. این حکیمان پنج برهان بر ضرورت دین اقامه کرده اندکه عبارتند از: مدنیت، سعادت، هدایت، معرفت و عنایت. در میان این برهان ها، برهان مدنیت مورد اتفاق همه است و با باور به مدنی بالطبع بودن انسان، او را نیازمند اجتماع و سپس قانون...

پدیده ی دگماتیسم دینی-مذهبی به عنوان یکی از آسیب های دینی، دیرزمانی است که از سوی برخی صاحبنظران بویژه در مغرب زمین مطرح می باشد و اساساً به دنبال آن است که ساحت دین را از داشتن منطق عقلانی بی بهره نشان دهد و آموزه های آن را مشتمل بر مجموعه ای از امور جزمی قلمداد کرده و مومنین را نیز -بدلیل اعتقاد راسخ به آن ها- به ناتوانی در بهره گیری از اندیشه و تعقل متهم نماید از این روی در قالب شش فصل ب...