ترس از مرگ، چون کابوسی وحشتناک، همیشه لذت و آرامش بشر را مکدر و خواب خوش وی را پریشان کرده است و شاید بتوان از آن به عنوان کهن ترین ترس بشر یاد کرد که خود منشأ پیدایش دیدگاه های فلسفی و اسطوره ای فراوانی در طول تاریخ بشریت شده است. از جمله تلاش های مهم، اما گذرای انسان در طول تاریخ برای کاستن از تلخی این حقیقت مهلک، پردازش داستان هایی بوده است که امروزه از آن به عنوان اساطیر جاودانگی نام می بری...

چکیده طومار، نسخه¬ی نوشتاری روایت¬های شفاهی است. نقّالان که قدرت باز آفرینی و تجسم و تخیل سرشاری دارند، به کمک این امتیاز و شاگردی نزد استادانِ فن و داشتن طومار به مهارت می¬رسیدند. معمولاً طومار¬ها از آغاز کار کیومرث تا پایان پادشاهی بهمن را شامل می¬شوند و نقّالان برای تدوین طومار¬های خود، علاوه بر روایات شاهنامه، از اخبار منظومه¬های پهلوانیِ بعد از فردوسی، مانند: گرشاسب¬نامه، بانوگشسب¬نامه و...، ...

«رکوب الکوسج» (برنشستن کوسه)، نام جشنی است که پیش از فرا رسیدن بهار به نشانة وداع با فصل سرما برگزار می شد. «سروة بست» (سرو کاشمر)، نام سروی است که به باور پیشینیان، زرتشت آن را از بهشت آورده و به دست خود یا گشتاسب و یا گرشاسب آن را در کاشمر کاشت. از آنجا که درخت سرو نزد ایرانیان مقدس بود، به این درخت کهن نیز به دیدة احترام می نگریستند. سرو کاشمر تا دوران متوکل عباسی مایة افتخار اهالی خراسان بو...

بهمن نامه متنی حماسی در سرگذشت بهمن پسر اسفندیار است. دکتر عفیفی مصحَّح این منظومه نام شاعر آن را ایران شاه بن ابی الخیر ضبط کرده است و دکتر متینی مصحَّح کوش نامه- منظومه ای دیگر از این شاعر- نام او را با دلایلی ایران شان بن ابی الخیر درست دانسته است. تاریخ دقیق نظم بهمن نامه نیز روشن نیست و پژوهش گران گفته اند که در قرن پنجم - اواخر قرن پنجم و یا اوایل قرن ششم - به نظم درآمده است. بنابراین هنوز در...

بدون شک شهریارنامه یکی از آثار حماسی است که همچون بهمن نامه فرامرزنامه و برزونامه متاثر از شاهنامه فردوسی و گرشاسبنامه اسدی طوسی است. این منظومه متعلق به اواخر قرن 5 هجری است و از آن روی اهمیت دارد که در اعمال پهلوانی خاندان پهلوانی خاندان رستم تا پشت سوم بعد از او نیز کشیده می شود. شهریار که قهرمان اصلی این منظومه است، آخرین فرد مشهور از خاندان گرشاسب در حماسه ی ملی ایران است. او پسر برزو پسر ...

این پژوهش به انتساب زن به اهریمن در اساطیر ایران و اسکاندیناوی می پردازد. نگارنده به مطالعه ی آثاری می پردازد که تقریباً برتمامی جوامع گذشته حاکم است و نقش اهریمنی زن و عناصر مادینه را هویدا می سازد. هدف نگارنده در این پژوهش مقایسه ای بین دیدگاه های اهریمنانه باستانی نسبت به مادینه در اساطیر ایران و اسکاندیناوی است که با تکیه برداستان هایی از شاهنامه و گرشاسب نامه از اساطیر ایران و مطالعه آثاری ...

ترس از مرگ، چون کابوسی وحشتناک، همیشه لذت و آرامش بشر را مکدر و خواب خوش وی را پریشان کرده است و شاید بتوان از آن به عنوان کهن ترین ترس بشر یاد کرد که خود منشأ پیدایش دیدگاه های فلسفی و اسطوره ای فراوانی در طول تاریخ بشریت شده است. از جمله تلاش های مهم، اما گذرای انسان در طول تاریخ برای کاستن از تلخی این حقیقت مهلک، پردازش داستان هایی بوده است که امروزه از آن به عنوان اساطیر جاودانگی نام می بری...

چکیده : در این مقاله سعی شده است علاوه بر ، بررسی شاهنامه و گرشاسبنامه از نظر زیبایی شناسی و ساختار های زبانی و فکری ، آنها را با روشی تحلیلی از حیث کیفیت روایت و تصویرگری بسنجیم .روایت ها و تصویرگری های اسدی در گرشاسبنامه ، موجز ، زیاد ومکرر است اما به مانند تصویر های فردوسی ، هدفمند و مرتبط نیست. شیوه اسدی در روایت استفاده از مناظره و تمثیل است . برخلاف شاهنامه که داستان ها بیشتر از زبان قهرم...

منظومه های حماسی که پس از شاهنامه سروده شدهاند؛ اگرچه از نظر ادبی، لطف سخن فردوسی را ندارند؛ در پژوهش های اساطیری و حماسی حائز اهمیّت اند. یکی از مهمترین ارزش های این حماسهها  این است که بسیاری از روایت های پهلوانی که درشاهنامه گنجانده نشده و یا اشاره ای کوتاه بدان شده، در این  منظومه ها به طور مفصّل آمده است؛ مانند پهلوانی های گرشاسب، فرامرز، بانوگشسب و... این روایت های حماسی، در رفع برخی ...

آنچه در این پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است، حماسه‌های رستم و خاندان اوست. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که داستان‌ رستم، اصلی سکایی دارد و این فرض با نبود نام رستم و زال در اوستا و طرح بسیار کمرنگ حضور این پهلوانان در ادبیات پهلوی، هر چه بیشتر تقویت می‌شود. این قوم با رسیدن به شرق ایران و تغییر نام «زرنگ» به «سیستان»، با خود، آمیخته‌ای از فرهنگ «دولت‌شهرهای» آسیای مرکزی را به ارمغان آورده‌اند، ...