روایات اسباب نزول به عنوان میراث گران بهای صدر اسلام و چراغ فراسوی مفسران، هماره نقشی محوری در تبیین معارف قرآنی داشته است؛ بدون شک قرآن پژوهان برای استفاده از روایات اسباب نزول، معیارهایی را در نظر داشته اند. این پژوهش، مبانی و معیارهای مورد نظر سیوطی در به کارگیری روایات اسباب نزول را با تأکید بر آرای علامه طباطبایی مورد نقد و ارزیابی قرار داده است.اعتبار سند، صراحت تعبیر راوی، حسی بودن گزارش...

نگاهی تطبیقی به تفسیر طبرسی و هرمنوتیک با نحله های متفاوت آن و ذکر همانندی ها و ناهمانندی های تفسیر طبرسی و هرمنوتیک است. مرحوم طبرسی دو تعریف از تفسیر عرضه می دارد. یک تعریف، ایشان را مؤلف گرا نشان می دهد که برای خواسته های مخاطب ارزشی قائل نیست، براین اساس ایشان با هرمنوتیک شلایر ماخر، دیلتای و هرش همراه است. از جهت موضوع نیز میان تفسیر مورد نظر طبرسی با هرمنوتیک ناسازگاری وجود دارد. موضوع تف...

چکیده: دانش اسباب نزول ازمهمترین دانش هایی می باشد که ما را درجهت فهم بهتر متن قرآن یاری می کند، به این دلیل سبب نزول، حاکی از واقعیت های زمان نزول است، وهمچنین دانستن سبب، شناخت مسبب را فراهم می کند، و به دلیل رفع ابهام و جلوگیری از برداشت های ناصواب از آیه، از دانشهای ضروری در تفسیر قرآن شمرده شده است. بدیهی است با گذر زمان و دور شدن از فرهنگ و وقایع زمان نزول باعث شده که علم ما از این دان...

همواره از دیرباز مفسران و قرآن‎پژوهان، دانش اسباب نزول را یکی از مقدمات ضروری پرداختن به تفسیر به¬شمار آورده¬اند؛ چنان¬که به روشنی می¬توان حضور پررنگ آن را در کتب تفسیری دریافت، حضوری دامنه¬دار که با تاریخ تفسیر گره خورده است. اندیشمندان علوم قرآنی نیز کوشیده¬اند تا با بحث از چیستی و کارکرد اسباب نزول، تعابیر حاکی از آن و قواعدی که به کاربست آن در تفسیر مربوط می¬شود، این دانش را ضابطه¬مند کنن...

در این نوشتار قرائت های دگراندیشان عرب و استواری این قرائت ها بر اسباب نزول آیات حجاب به بحث و بررسی گذاشته شده است.  در متون تفسیری، روایی و تاریخی شیعه و اهل سنت هفت سبب نزول برای آیه پنجاه و سوم سوره احزاب آمده است. جابری، مرنیسی و عشماوی بر اساس اسباب نزول آیه شریفه، حجاب در عبارت «فسئلوهن من وراء حجاب» (احزاب/53) را حجاب اصطلاحی نمی شناسند و حکم حجاب را ویژه همسران پیامبر (ص) می دانند و از...

در تفسیرقرآن توجه به سیاق و اسباب‌النّزول آیات به عنوان دو قرینة مهم از قرائن فهم قرآن همواره از سوی مفسّران فریقین مورد توجّه و اعتنای بسیاری واقع شده‌اند. بدون شک یکی از موارد صحّت و اعتبار اسباب النّزول، هماهنگی و مطابقت آن با سیاق است. این مقاله پس از بیان میزان تأثیر این دو قرینه در فهم قرآن و شرایط تحقّق آنها، به مقایسة اسباب‌النّزول سورة آل‌عمران در تفاسیر شیعه و سنّی پرداخته تا بتواند با بررسی ...

تعیین مکی یا مدنی بودن و زمان نزول هر سورۀ قرآن، در شناخت بهتر و دقیق تر آن و برگزیدن و برتری دادن روایات و اقوال تفسیری، تأثیری بسزا دارد. در این زمینه، شمار زیادی از سوره های قرآن، بدون اختلاف نظر، مکی و شمار کمتری مدنی هستند و در اندک سوره هایی اختلاف وجود دارد؛ سورۀ رعد در زمرۀ دستۀ سوم است. با گردآوری و بررسی روایات و اقوال ترتیب نزول و مکی و مدنی بودن سوره ها، اقوال مفسران در مکان نزول سو...

روایات اسباب نزول از جمله مباحث مورد مطالعه در دو حوزه قرآن و حدیث است. در تفسیر الفرقان 288 روایت سبب نزول به کار گرفته شده است که بسیاری از آن‏ها با شرح و نقد مفسر همراه است؛ اما در این میان چگونگی استفاده و تعامل مفسر با این روایات شایسته نقادی‏هایی است که در این مقاله بدان پرداخته شده است. استفاده حداکثری از منقولات صحابه و تابعین و گاه ترجیح آن‏ها بر قول معصوم، پذیرفتن تعدد اسباب به‏ جای گ...

این تحقیق با عنوان «بررسی تطبیقی نحوه تعامل شیخ طوسی و زمخشری با روایات اسباب نزول» بر آن است تا میزان بهره گیری آنان از روایات اسباب نزول و موارد کاربرد این گونه روایات در تفاسیر نامبرده بیابد، همچنین دانسته شود که هریک از دو مفسر چه ملاک ها و معیارهای در نقد و بررسی روایات اسباب نزول داشته اند، و آن ها در تعامل با روایات اسباب نزول دارای چه نقاط افتراق و اشتراکی می باشند؟ شیخ طوسی و زمخشری غا...

روایات اسباب نزول زمینه جعل و تحریفهاى فراوان بوده است. نویسنده با تعریف دو اصطلاح »جعل« و »تحریف« در اسباب نزول، به معیارهاى تشخیص ایندو پدیده پرداخته و به امورى چون عقل، قرآن، اجماع، ضعف و قوّت سند، قراین معنوى و دو معیار ویژه اسباب نزول یکى واقعیتهاى تاریخى و دیگر مطابقت و عدم مطابقت با جریانهاى حاکم اشاره کرده است. سپس با بیان سرآغاز پیدایش جریان جعل و تحریف، اهداف و انگیزه‌هاى آن را توضیح د...