چکیده ندارد.

چکیده حکمت متعالیه ی صدر المتألهین همچنان مخالفانی دارد که آن را مکتبی التقاطی می دانند که آموزه های هستی شناختی را بدون تحفظ بر روش فلسفی، از حوزه های گوناگون معرفتی (فلسفه ی مشاء، فلسفه ی اشراق، عرفان، کلام و متون اسلامی) برگرفته و در ساختاری نامنسجم گردآورده است. این مقاله می کوشد با تکیه بر اظهارات صدر المتألهین، با روشی وصفی ـ تحلیلی، ویژگی های منحصربه فرد روش شناختی حکمت متعالیه را که وج...

یکی از قدیم‌ترین و مهم‌ترین برهان‌های ارائه‌شده برای اثبات وجود خداوند در کلام امامیّه برهان حدوث و قدم بوده است. در نوشتار حاضر، تطوّرات این برهان از نخستین اشارات بدان در متون حدیثی معتبر امامیّه تا تحوّلات آن در آثار شیخ صدوق و پس از آن در مکتب کلامی شیخ مفید و کراجکی، موسوم به مکتب بغداد متقدّم بررسی و تبیین شده است. این پژوهش نشان می‌دهد که برهان حدوث و قدم در این دوره تحوّلات مهمّی داشته است. نخ...

چارلز هارتس هورن نماینده مکتب پویش در قرن معاصر است. او تنها فیلسوفی است که برهان نظم را به صورتی پیشین تقریر کرده است. برهان او بر اساس دیدگاه خاصش در باب واقعیت شکل می گیرد. هارتس هورن جهان منظم را همچون اندامی ارگانیک، به همراه انگاره ای از تحول و ارتباط حوادث در نظر می گیرد و با برداشتی اجتماع وار از واقعیت، وحدت در عین کثرت را در جهان به نمایش می گذارد. در این تقریر، نظم طبیعت مصداقی از نظ...

چکیده در این مقاله، استدلال بر وجود خدا از راه پیچیدگی های تقلیل ناپذیر که در مقابل تکامل داروینی و برای یافتن موارد نقض آن مطرح شده، بررسی شده است. در ابتدا با اشاره به اینکه استدلال از راه پیچیدگی تقلیل ناپذیر در رستۀ برهان های غایت شناختی قرار می گیرد، چنین استدلال شده است که همۀ این برهان ها از ساختار واحدی برخوردارند؛ از روش تمثیل استفاده کرده اند  و همه از نوع برهان های استقرایی اند. در ا...

فلسفهء دین هیوم در واقع تماما بحث از رابطه عقل و دین است . وی در سه حوزه به رابطه عقل و دین پرداخته است : خداشناسی، اخلاق، احکام دینی، در این میان سهم بخش سوم از بخشهای دیگر کمتر است ، و در محوری ترین بخش کارهای هیوم در فلسفه دین مباحث خداشناسی اوست . در آثار هیوم سه دلیل اثبات وجود خدا به صراحت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است . دلیل مهمتر، برهان نظم است ، هیوم این برهان را به طور مستوفا بررسی ...

این نوشتار به بررسی و معرفی رویکرد دستور کلام در زبان فارسی می پردازد. در این نظریه دستور جمله و دستور معترضه به عنوان دو جزء تشکیل دهند ه دستور کلام هستند. با بهره گیری از رویکرد دستور کلام به تحلیل واحدهای زبانی ای می پردازیم که پیش از آن محققان دستور زبان این واحدها را به عنوان عناصر حاشیه ای قلمداد می کردند و یا مورد اعتناء آن ها قرار نمی گرفت. در این مقاله نشان داده می شود که واحدهای معترض...

این پژوهش بر آن است که برهان اجماع عام بر اثبات وجود خدا را با برهان فطرت  مقایسه کند. ابتدا قرائت های مختلف برهان اجماع عام مطرح گردیده است: 1. تفسیرهای زیست شناختی که از عمومیت اعتقاد به وجود خدا، فطری بودن و نیز وجود خارجی خدا ثابت می شود. 2. برهان های ذوحدین ضد شکاکیت که برای اثبات وجود خدا علاوه بر اعتقاد عمومی (بر وجود خدا) از عقل نیز کمک گرفته می شود. همچنین انتقادهای جان لاک و دیگران ب...

در این نوشتار، پس از تهمید مقدمه ای بسیار کوتاه در باب معنا و جایگاه براهین اخلاقی، برهان نوینی تحت عنوان «برهان ضرورت خدا و/یا دنیای جبرانگر برای صرفه مندی اخلاق» تبیین خواهد شد. ادعای نوشتار پیش رو این است که در کنار توسل به مقولۀ جبرانگری خداوند و جایگاه توبه در اخلاقیات دینی می توان از طریق توسل به مقولۀ صرفه مندی اخلاق، وجود خدا را برای توجیه تام اخلاق ضروری ساخت. در این برهان ضروری دانستن...