از آنجا که منابع مهم تاریخی جهان اسلام به صورت قابل ملاحظه ای به روایات هشام کلبی و نقل آنها توجه نشان داده اند، می توان او را یکی از نویسندگان و محققین مهم، متقدم و اثرگذار در پیشرفت تاریخ نگاری اسلامی به شمار آورد. شواهد حاکی از آن است که تنوع و گستردگی آثار هشام حجم بالایی از روایات مختلف را در اختیار پژوهشگران تاریخی نهاده است. معالم و نشانه های به جای مانده از نگاشته های هشام در منابع پس ا...

چکیده: نوشتن تاریخ ایران باستان یکی از موضوعات مورد علاقه مورخان مسلمان بوده است، از این رو مسلمانان از همان آغاز شروع به گردآوری اطلاعات درباره ایران باستان کرده و به نقل آن اطلاعات پرداختند. نحوه ارزیابی آنها از گذشته باستانی ایران، منابع اطلاعاتی آنها، چگونگی دست یافتن مسلمانان به آن اطلاعات و نحوه نقل آن روایت ها، همگی از جمله موضوعاتی است که مورخان مسلمان در تاریخ نگاری خود به آن پرداخته ...

در منابع و تحقیقات تاریخی، شخصیت امین در میان خلفای عباسی، به عنوان خلیفه ای که متصف به رذائل اخلاقی است شناخته می شود. این تصویر منفی از وی به واسطة گزارش های متون تاریخ نگاری مسلمانان در قرون نخستین اسلامی از جمله اخبارالطوال دینوری ایجاد شده و تحقیقات تاریخی معاصر دربارة خلافت عباسی نیز با اعتماد به آن گزارش ها، این تصویر را به­عنوان واقعیت تاریخی وی پذیرفته اند. اما با استفاده از رویکردهای ...

ابوالعباس احمد بن محمد بن عذاری مشهورترین مورخ مغربی پیش از ابن خلدون است که با نگارش البیان المغرب فی اخبار الاندلُس و المغرِب یکی از مهمترین نوشته های تاریخی مغرب اسلامی را پدید آورد. این مقاله به بازشناسی و تبیین جایگاه این کتاب در بین نوشته های تاریخی مغرب اسلامی، شیوه تألیف و منابع مورد استفاده مؤلف پرداخته و بدین نتیجه دست یافته است که به رغم نگارش آن در قرن هشتم، کتاب متضمن اخبار بسیار و ر...

چکیده ابوالحسن غفاری کاشانی، مورخ ایرانی قرن دوازدهم هجری، در تثبیت اندیشه تاریخ نگاری در عصر زندیان، بسیار تأثیر گذار بوده است، این نوشتار با توجه به جایگاه تاریخ نگاری او در ایران، می کوشد که زندگی، خاستگاه اجتماعی، روش و بینش تاریخ نگارانه وی را واکاوی کند. گلشن مراد اثر غفاری کاشانی با برخورداری از منظومه فکری و روش تاریخ نگارانه از متون تاریخی مهم این دوره به شمار می رود که در ادوار بعد به...

قرن هفتم و هشتم هجری، دورة رشد و بالندگی تاریخ نگاری در ایران و جهان اسلام است. در آستانة قرن هشتم، دولت ایلخانی در ایران پس از سال‏ها کشمکش و درگیری میان طرفداران شیوة صحراگردی و غارتگری(مغول‏ها) و مدافعان مدنیّت و تمرکزگرایی سیاسی (ایرانیان)، به مرحله‏ای از ثبات و آرامش نسبی رسید. اسلام آوردن غازان دولت ایلخانی را نیز در شمار دولت‏های جهان اسلام قرار داد. این دوره، همچنین شاهد ادامة جنگ‏های خا...

در این نوشته در نظر داریم ضمن نمایاندن حساسیتهای شیخ مفید در طرح مباحث تاریخی، با الهام از آموزه های ایشان، تصویر روشنی از قالب تفکر و اندیشه های وی در گزینش، بررسی و نتیجه گیری موضوعات تاریخی ترسیم نماییم و نیز تلاشمان بر این بوده است تا بتوانیم تمامی موضوعات تاریخی مطرح شده در آثار شیخ مفید را، اگر چه به شکلی کوتاه، باز شناسیم که این کار را در قالب یک جدول سامان داده ایم. مهمترین اصول اندیشه ...

بخش عمده ای از مطالب مربوط به تاریخ ساسانیان در کتابهای تاریخ و کتابهای ادب ایرانیان‘جنبه داستانی دارد. منابع ایرانی حاوی تاریخ ساسانیان مربوط به دو دوره می باشند‘دوره قبل از اسلام و دوره بعد از اسلام. منابع قبل از اسلام در زمینه تاریخ ساسانی بسیار اندکند و شاید علت آن ‘ ازمیان رفتن برخی منابع و نیز وجود سنت حفظ سینه به سینه مطالب درآن اعصار است . در منابع قبل از اسلام‘ مطالب واقعی وتاریخی ‘ ان...

چکیده حمد ا...مستوفی قزوینی از مورخان و رجال دیوانی عصر مغول بوده که با تاثیر پذیری از جامعه زمان خود و تاثیرپذیری از پیشینیان به نگارش آثاری در زمینه های تاریخ ,شعر وجغرافی روی آورد. نظام فکری این مورخ دیوانی ،مبتنی بر دو رویکرد روایی وانتقادی و نگاه مشیت باورانه بوده است وضمن دفاع از ایلخانان ایرانی اطلاعات فراوانی را درزمینه های سیاسی ،اجتماعی ،اقتصادی ،جغرافیاو فرهنگی در دوران مغولان ثبت ک...

کتیبه نگاری بر آثار هنری ایران دارای قدمتی دیرینه است. آنچه در این پژوهش مورد مداقه قرار گرفته است کتابت آیه الکرسی است و داده های مورد استناد پژوهش اشیاء هنری گنجینه اسلامی موزه ملی ایران می باشد. جامعه آماری، بررسی و مطالعه ی 25 اثر هنری است. سوال پژوهش این است که ارتباط کتیبه نگاری آیه الکرسی با کاربری آثار هنری چگونه قابل تبیین است؟ فرضیه تحقیق بیانگر آن است که آثار هنری مزین به آیه الکرسی ...