با آنکه قرآن کریم یهودیان را « اشد الناس عداوة للذین آمنوا » معرفی کرده و مسیحیان را « اقربهم مودة للذین آمنوا» خوانده است علل و عواملی چند موجب گشته که دامنه و شدت مخاصمات مسیحیت علیه اسلام گسترده تر و نیرومندتر از یهود باشد. یوحنای دمشقی را نخستین متکلم مسیحی می داننذد که حمله به قرآن و اسلام را به شکل سازمانمند آغاز کرد و آراء و نظریات وی از قرن سوم هجری مورد نقد و رد علمای مسلمان قرار گرفت.

شیخ مفید بعنوان بنیانگذار مکتب فقی - اصولی بغداد و متکلم شیعی و ابوالحسن اشعری از متکلمین جبری ، دو شخصیت تاثیر گذار در مباحث کلامی می باشند. در ذیل مباحث ناظر به بیان نظرات این دو شخصیت که غالبا در مقابل یکدیگرند به بررسی صفات خداوند و اختصاصا به صفت قدرت خداوند و لوازم آن پرداخته شده

حارث مُحاسبی زاهد، واعظ، محدّث، عارف، فقیه و متکلم قرن سوم است. رسائلی که از وی بر جای مانده، از منحصر به ‍فرد بودن و راه‍گشایی‍شان برای دیگران حکایت دارند. کانون این مکتوبات نفس انسان است. محاسبی در آثار خود تنها قصد تحلیل یا تبیین نظری موضوعی را ندارد، بلکه نتیجه‍بخشی سخن نیز برای او مدّنظر است. وی از منابع چهارگانۀ (قرآن، حدیث، سنت و عقل) در آثار خود استفاده می کرده است؛ اما بیشتر از آنکه این م...

در میان مسائل انسان‌شناختی، مسئلۀ ماهیت و ساحت‌های وجودی انسان در مقایسه با دیگر مباحث، اهمیت بیشتری دارد. در این مقاله دیدگاه سید مرتضی علم‌الهدی، متکلم برجستۀ شیعه در قرن چهارم، دربارۀ ماهیت و ساحت‌های وجودی انسان بررسی شده و تأثیر نوع نگاه وی در تبیین برخی آموزه‌های دینی مرتبط با مرگ و معاد همچون حقیقت مرگ، عالم برزخ و عذاب قبر، علم و آگاهی مردگان و کیفیت معاد نشان داده خواهد شد.

ابو اسحاق ابراهیم بن نوبخت از متکلم ـ فیلسوفانی است که درباره تاریخ زندگانی او اختلاف ‌نظر بسیار است. در این مقاله، با شواهد گوناگونی نشان داده می‌شود که نوبختی اندیشمند معاصر سید مرتضی و ابوالحسین بصری است. همچنین تلاش می‌شود با مقایسه آرای او با سید مرتضی از متکلمان متقدم و نیز علامه حلّی از متکلمان متأخر، تأثیرگذاری‌های کلامی ایشان بر مباحث کلامی به‌ویژه مباحث متأخران و نیز اهمیت و جایگاه تار...

متکلمان اسلامی در اثبات عقاید دینی و پاسخ به شبهات بر منهج واحد و روش خاصی سیر ننموده اند. از این رو، در این مقاله سعی شده است روش کلامی صدوق و مفید و مبانی روش کلامی این دو متکلم نامدار شیعی که یکی نماینده مکتب قم و دیگری نماینده مکتب بغداد بوده اند، بررسی و تطبیق گردد و بدین ترتیب، جایگاه عقل و نقل نزد این دو اندیشمند کلامی روشن شود. سپس، میزان بهره گیری این دو متکلم از عقل و نقل در تبیین مسا...

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین ولله الاسماءالحسنی فادعوه بها ستایش خدای یکتا را که بهترین و نیکوترین اسماء از آن اوست ‘ و متکلم به کلمات غیر متناهی بودن درشأن اوست. درود فراوان بی کران بر برگزیدگانش که نامهای بزرگ اویند‘ بویژه بر بزرگترین ایشان که احمد و محمد ومحمود است ‘ و بر آل او که خزائن حکم اسماء و صفات ربوبی اند‘و برهمه پیروان رستگار و بزرگوار ‘ و راویان صالح وصادق اخبار...

بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین ولله الاسماءالحسنی فادعوه بها ستایش خدای یکتا را که بهترین و نیکوترین اسماء از آن اوست ‘ و متکلم به کلمات غیر متناهی بودن درشأن اوست. درود فراوان بی کران بر برگزیدگانش که نامهای بزرگ اویند‘ بویژه بر بزرگترین ایشان که احمد و محمد ومحمود است ‘ و بر آل او که خزائن حکم اسماء و صفات ربوبی اند‘و برهمه پیروان رستگار و بزرگوار ‘ و راویان صالح وصادق اخبار...

پل تیلیش بی تردید یکی از متکلمان تاثیرگذار قرن بیستم به شمار می رود. دغدغۀ اصلی وی آن بود که بین دین و فرهنگ معاصر آشتی برقرار کند. به باور وی دین باید با فرهنگ عصر همبستگی داشته باشد. این همبستگی از طریق پرسش و پاسخ صورت می پذیرد. فرهنگ معاصر، سؤال های بنیادین عصری را به آستانۀ دین عرضه می دارد و دین در قالب نمادهای اصیل خود به سؤالات پاسخ می دهد. شرط اصلی پاسخگویی دین آن است که مقوله های مهم...