ابراهیم(ع) پدر ادیان سه گانة سامی (یهودیت، مسیحیت و اسلام) است. دستور خدا به او برایقربانی کردن یکی از پسرانش، از داستا نهای مهم و مشترک متون مقدس ادیان ابراهیمی است.بااین همه، چالشی چشمگیر نیز در این میان وجود دارد، که به کیستی این قربانی باز می گردد.درحالی که یهودیان و مسیحیان، او را اسحاق(ع) می دانند، مسلمانان بدین سو گرایش دارند که او رااسماعیل(ع) بدانند. اما ب هراستی کیستی این قربانی، چه ا...

مسئله تعدد ادیان و پرسش های ذیل آن، ازجمله پرسش های حقانیت و نجات، حائز اهمیت دین شناسانه فراوانی هستند. در میان پاسخ های متعددی که به این مسئله داده شده است یکی از تقریر های شمول گرایانه ای که با بهره گیری از تعالیم فلسفه صدرایی و به طور خاص تمایز تشکیکی به نحو مجمل توسط برخی محققان مسلمان شکل گرفته است نوعی پاسخی است که می توان آن را شمول گرایی تشکیکی بودن حقانیت نامید. مقاله حاضر[i] با بررسی...

نویسنده نخست به دو کارکرد دین در تاریخ؛ یکی الفت آفرینی و دیگر جدال و مخاصمه اشاره کرده سپس به این پرسش پرداخته است که کدام یک برخاسته از متن دین و کدامیک جزء عوارض بوده است. در این راستا دو نظریه متضاد را نقل می کند آن گاه به نظریه سومی می پردازد که بر اساس آن کارکردهای متفاوت ادیان به دو عامل درونی یعنی مجموعه معارف و مفاهیم متون ادیان و دیگر عامل بیرونی یعنی برداشت ها و تفسیرهای عالمان دینی،...

گوهر ادیان توحید است و گوهر دینداری عبودیت. نویسنده پس از تفکیک مفهومی دو واژه »گوهر« و »ذاتی« نخست به روشهای کشف گوهر دین پرداخته و از سه احتمال نام می برد یکی عقل، دیگر شهود و سوم خود آموزه های دین و سپس با  نقد دو روش نخست، شیوه سوم را می پذیرد، آن گاه معیارهایی را برای کشف گوهر دین از آموزه ها مطرح می کند مثل تحلیل متون دینی، بررسی زیر ساختهای نظام آموزه ها، فرهنگ دینداران و رفتار دینداران....

در این مقاله نحوه روابط میان ادیان و چگونگی و محورهای عمده گفت وگو میان آنها از نگاه قرآن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. نویسنده، نخست، از استناد به علم، تلاش برای درک نقطه های اشتراک، حق گرایی، خشونت گریزی و آزاد اندیشی به عنوان پیش شرطهای گفت وگو یاد کرده و در این راستا فهرستی از مشترکات چهار آیین یهود، مسیحیت، مجوس، صابئین به عنوان ادیان یاد شده در قرآن ارائه می کند. در ادامه از سه نوع راب...

یکی از مهم ترین سوالات ما در عرصه معرفت شناسی دینی مسأله پلورالیسم یا کثرت گرایی دینی است. آن چه اکنون محل سوال واقع گردیده است اصل وجود کثرت ادیان نیست بلکه تبیین علت این کثرت هاست. نظریه "پلورالیزم یا کثرت گرایی دینی" از یکسو و نظریه "وحدت متعالی ادیان" از سویی دیگر واکنش هایی است که نسبت به این مسئله مطرح گردیده است. پلورالیزم به دنبال راهی برای اثبات حقانیت ادیان گوناگون و رستگاری پیروان آن...

ادیان موثرترین عامل ساماندهی به زندگی فردی و اجتماعی انسان‏ها در همه ابعاد آن بوده‏اند. هر چند عموم ادیان و بویژه ادیان الهی بر بنیاد‏های مشترک استوار است، اما آموزه‏های اعتقادی، شریعت مدارانه و اخلاقی هر یک از آنها با دیگری تفاوت دارد و این تفاوتها بسیاری از دگرگونی‏ها را در زندگی فردی و اجتماعی پیروان ادیان مختلف رقم زده است. شناخت ادیان به جوامع بشری کمک می‏کند تا با درک درست‏تر از یکدیگر، ر...

چکیده بحث توحید و شناخت خداوند یکی از مباحث مهم در ادیان بخصوص دین اسلام می باشد در این رساله سعی بر این بوده که به آرا و تفکرات عارف و متکلم قرن هفتم عزیز الدین نسفی در این باب اشاره شود ایشان توحید را به معنای یکی کردن و یکی شمردن می داند و همچنین او با اشاره به مراتب ذات،وجه و نفس در خداوند و شناخت او می گوید:«شناخت خداوند از طریق ذات امکان پذیر نیست و از طریق وجه می توان به خداوند رسید» ا...

این نوشتار نگاهی اجمالی به مسئلة تأثیر فرهنگ ایرانی و سنت زرتشی بر فرهنگ و سنت اسرائیلی با تأکید بر مسئلة نجات و منجی باوری است. در آغاز راه مطالعات تطبیقی ادیان، دو گرایش افراطی و تفریطی در تاکید بیش از اندازه بر این تأثیر از یک سو و نفی هر نوع تأثیر از دیگر سو شکل گرفتند. به تدریج این دو گرایش گرچه همچنان پیروانی برای خود دارند، به تعادل گراییدند و اکنون اصل مسئلة تأثیر دین ایرانی بر سنت اسرا...

رمزهای مشترک در ادبیات عرفانی اقوام مختلف جهان از موضوع هایی است که می توان در ادبیات عرفانی به آن پرداخت. دلیل این اشتراک چیزی جز وجود یک مثال اعلای واحد نمی تواند باشد، که هرجا رخ نموده، حتی در سنت های مختلف، چهره ای یکسان نشان داده است. یکی از این رمزها «پر ریختن» است که معانی گوناگون دارد، و دو معنی آن در ادبیات عرفانی بارزتر است؛ یکی، ترک قدرت و ساز و برگ دنیایی است، که شرطی است برای پذیرا...