اگر شروع حیات امپراتوری هخامنشی را از سال559 ق.م.، سال به قدرت رسیدن کوروش دوم، و پایان آن را سال 332 ق.م. فتح ایران توسّط اسکندر مقدونی بدانیم، در این 227 سال توسعة قدرت سیاسی و نظامی امپراتوری هخامنشی تعدادی از کشورها و ملل ـ به عنوان مثال، مصرـ زیر سلطة نظامی، اقتصادی و سیاسی این امپراتوری، به عنوان ساتراپ نشین هخامنشی تحت فرمان ایران قرارگرفته بودند. در مصر از مهمترین پروژه های هخامنشیان، اد...

فرهاد تراش صفحۀ تراشیدۀ عظیمی در سینۀ کوه بیستون است که می توان آن را با کتیبۀ داریوش بزرگ هخامنشی در کوه بیستون مقایسه کرد. به واسطۀ همین شباهت، شرق شناسانی چون جکسن، تامپسون، اردمان و هرتسفلد این صفحۀ سنگی را نقش برجسته- کتیبه ای ناتمام از عهد هخامنشی معرفی کرده اند. در دهۀ 1960م یک هیئت باستان شناسی آلمانی به سرپرستی هاینز لوشای و ولفرام کلایس آثار باستانی زیر دهکدۀ بیستون را کاوش کرده و در ...

تاکنون در مورد جاینام های کتیبه بیستون به عنوان مهم ترین سند هخامنشیان و تطبیق آنها با جاینام های امروزی کار اندکی صورت گرفته است. در این مقاله، برخی از مکان های نبرد بین داریوش و وه یزدات را از روی کتیبه بیستون بررسی نموده و آنها را از نظر زبان شناسی با مکان های کنونی سنجیده ایم. طبق نقشه در مسیری مشخص حرکت می کنیم که با سرزمین یئوتیا آغاز می شود و سپس به شهر رَخا می رسیم و جنگ در مرحله اول بنا...

مسئله تاریخ زمان زردشت همواره یکی از موضوعاتی بوده است که نظر دانشمندان و شرق شناسان بزرگ را به خود جلب کرده است. عده از مستشرقین بر این گمانند که زردشت در حدود 600 قبل از میلاد ظهور کرده است. برخی دیگر از مستشرقین و ایران شناسان، این نظر را رد کرده و تاریخ حیات او را به زمان های بسیار دورتر می رسانند. یکی از آنها ایران شناسان فقید دکتر علی رضا شاپور شهبازی است که مقاله حاضر از نوشته های بسیار ...

چکیده ریشه شناسی نام های خاص ایرانی در سنگ نوشته ی بیستون به کوشش محمدکاظم توانگرزمین هدف از این پژوهش ریشه یابی و ترجمه ی نام های خاص ایرانی است که در سنگ نوشته ی بیستون وجود دارند . در این سنگ نوشته که به دستور داریوش بزرگ نوشته شده ، رفتار و اقدامات سیاسی و نظامی داریوش ، در دو سال اول پادشاهی او آمده است . در این راستا به تعداد زیاد ، نام افرادی که در رخدادهای نوشته شده ، به شکلی درگ...

چکیده اگرچه به طوردقیق مشخص نیست که در دوره پیش از تاریخ در کناره های خلیج فارس چه مردمانی از چه نژادی زندگی می کردند ، اما می توان حدس زد که به دلیل کمی جمعیت و نبود امکانات ، مردمان این نواحی قادر به ایجاد دولت و همچنین آفرینش آثار ماندگار نبودند . ایلامیان نخستین دولت را در کناره شمالی خلیج فارس به مرکزیت شوش ایجاد کردند . بندر لیان مرکز استان شریهوم یکی از شهرهای مهم ایلامی به شمار می رفت ...

وجود تشکیلات اداری و حکومتی در ایران باستان بلاشک بر می گردد به زمان امپراتوری بزرگ هخامنشیان که از نظر دودمان « هخامنشی » و از طایقه ی « پاسارگاد » یکی از طوایف مهم قبیله ی پارس و از نظر ملّیت آریایی و ایرانی بودند توانستند تشکیلات اداری و دولتی منظم و همراه با شیوه های جدید که در عصر باستان بی نظیر بود را بوجود آورند. ایشان جایگزین دولت های بزرگی مانند سومر، کلده، آشور و دولت آریایی ماد گردیدن...

با شکل گیری شاهنشاهی هخامنشی (559 تا 331 ق.م)، مناطق وسیعی با مردمان و آداب و سنن مختلف تحت فرمان ایران قرار گرفتند. اداره این مناطق مختلف نیازمند راه های ارتباطی مجهز و فراوانی بود تا دسترسی به همه قلمرو شاهنشاهی را آسان کند. به دنبال تثبیت اوضاع داخلی و برای دستیابی به این هدف، هخامنشیان راه های پیشین را بازسازی و راه های جدیدی نیز تأسیس کردند. با احداث پل های موقتی و دائمی، رودخانه ها و تنگه...