بحران‎های اقتصادی که در عصر ناصری به‎تدریج شدت می‎یافت، پیامدهایی همچون گرانی نان و قحطی‎ها را در پی‎ داشت. گرانی و قحطی نان در بسیاری از موارد در جوامع شهری به بلواهای نان و اعتراض مردم به حکومت منجرمی‎شد. عواقبی که این بلواها برای اعتبار حکومت و همچنین اقتصاد کشور در پی داشت، حکومت را دچار هراس و نگرانی می‎کرد. حکومت قاجار که روابطش را با مردم بر طبق الگوی سنتی شاه و رعیت تنظیم‎کرده‎بود و طبق...

کتاب «درسنامه ی متون پارسی طب سنتی ایران» نام مجموعه ای است که در سال 1390، در قالب طرحی پژوهشی و با همکاری حدود سی نفر از دستیاران رشته ی طب سنتی، زیر نظر دکتر محسن ناصری، جهت استفاده ی درسی دانشجویان این رشته، تدوین شده است. بررسی محتوای کتاب نشانگر این موضوع است که اثر حاضر نتوانسته است در مجموع به اهداف و انتظارات موجود در مقدمه ی کتاب پاسخ دهد و از این لحاظ دارای نواقصی اساسی است که امیدوا...

خرافات به معنی اعتقاد به امور واهی و غیرواقعی است که نشأت گرفته از افکار پیشینیان است و با گذشت زمان و پیشرفت بشر، نه تنها از میان نرفته بلکه گاه در صورت-های دیگر ظاهر شده و تنوع بیشتری یافته اند. در جوامعی که دچار رکود، بی ثباتی و بحران-های مکرر و مشکلات عدیده بوده اند، معمولاً مردم برای رهایی از معضلات پیش روی، بیش از پیش به خرافات گرایش پیدا می کرده اند. این امر در دوره ی قاجار بالاخص در دوره...

یکی از پرکاربردترین رویکردهای نظریه ادبی معاصر، نقد روان­کاوانه است. با کاربرد این نظریه در خوانش متون ادبی، می­توان به لایه­های زیرین آثار ادبی پی برد. این نوشتار، با بهره­گیری از مفاهیم بنیادی نظریۀ روان‌کاوی ژاک لکان، روان‌کاو نو فرویدی، کاربرد این مفاهیم را در شعر معروف «مرگ ناصری» شاملو نشان می­دهد. ابتدا برای رسیدن به هدف مقاله، چارچوب روان‌کاوانۀ لکان توضیح داده می­شود که در بردارندۀ مفا...

در عصر ناصرالدین شاه قاجار، بهره­برداری از الگوهای فنی و تکنولوژیک نوین غرب مورد توجه شخص شاه و کارگزاران سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایران واقع گردید. یکی از این ابزارهای نوین، تلگرف و تأسیس تلگراف‌خانه­ها بود که به شکل­گیری نوع جدیدی از اسناد تاریخی یعنی اسناد تلگرافی منجر شد که شامل ثبت و ضبط گزارش­های محلی با اشکال جدید و شیوه ارتباطات نوین بود و فصل جدیدی را در روند مطالعات تاریخ  معاصر، به­وی...

چکیده خوزستان از آبادترین بخش‌های ایران زمین و پایتخت پادشاهی‌های نیرومندی در اعصار مختلف بوده است؛ لیکن در دورة قاجاریه از آبادانی باستانی آن اثری نمانده بود و این ناحیه مشکلات فراوانی داشت. پیشینه تمدّنی، حاصلخیزی زمین، آب و هوای مناسب و راه داشتن به سواحل دریای آزاد، ویژگی‌هایی است که نابسامانی اوضاع آن در آن دوره را تأمل برانگیز می‌نماید. نویسنده با هدف بازشناسی وضعیّت سیاسی، اجت...

معماری قاجار فصل تاریخی معماری ایران در گسست از سنت‌های پیشین و همگام شدن با ره‌آوردهای تمدن غرب محسوب می‌شود. کاخ‌های این دوره، به واسطه پیشرو بودن در انعکاس تحولات  معماری عصر خویش، مهم‌ترین نقش را در انجام این دگردیسی ایفا کردند. این پژوهش به بررسی و نقد گرایش به معماری غرب در کاخ‌های دوره قاجار پرداخته و در پی ارزیابی چیستی و چگونگی این گرایش از منظری انتقادی است. از روش تحقیق نمونه موردی و...

این پایان نامه به مقایسه و بررسی گلستان سعدی (ف-691) و اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی (597-672) می پردازد. دو اثر یاد شده از نظر زمانی متعلّق به یک دوره اند؛ ولی با شکل متفاوت نگاشته شده-اند. در این پژوهش مضامین و اندیشه های مشترک در حوزه اخلاق، خانواده، تعلیم و تربیت، آداب اجتماعی و مسائل سیاسی در دو اثر بررسی شده است و رویکردهای اخلاقی، سیاسی و اجتماعی و تفاوت بیانی دو نویسنده از یک موضوع وا...

شمس الشعراء سروش اصفهانی، از سرآمدان شعر و ادب دوره قاجاریه و از ارکان اربعۀ قصیده در عهد ناصری و در سبک شاعری، پیرو استادان کهن به ویژه فرخی سیستانی و امیر معزی است. از جمله مضامین برجسته و پر بسامد در شعر سروش، بیان مناقب آل اللّه علیهم السّلام در والاترین سطوح بوده است. شیوۀ بیان و عرضه این گونه مناقب حاکی از حضور تفکر ویژه ای در دربار ناصرالدین شاه قاجار است. این واقعیت در این مقاله به طور مش...

تشکیل دولت قاجار پس از یک سلسله ناآرامی های دوره افشاریه و زندیه و بعد از وقوع جنگهای ایران و روس ، خاصه از دوره ناصری تا نهضت مشروطیت دوره ای از ثبات سیاسی را به ارمغان آورد، که به موازات این ثبات، تحولات مهمی همچون گسترش روابط تجاری و توسعه راهها و رقابت روس و انگلیس بر سر امتیازات و به دنبال آن حضور فیزیکی اروپائیان در کشور بر ساختارهای اقتصادی و اجتماعی و اندیشه ای ایران تأثیر گذاشت. از این...