چکیده پژوهش حاضر به بررسی جنبه های چهارگانه موسیقی شعر غالب دهلوی پرداخته وتجزیه وتحلیل لازم را پیرامون اطلاعات بدست آمده، ارائه می دهد. به منظور رسیدن به این هدف مطالب مورد نیاز در پنج بخش تنظیم می گردد. در بخش اول، تحت عنوان کلیات، تعاریف وزن و شعر ذکر می گردد ودر کنار آن تاریخچه ای از اوضاع زمانی شاعر وشرح حال وی بیان می شود در این خصوص از آراء وعقاید صاحب نظران از دیدگاههای مختلف بهره گی...

بررسی زیباترین و شاخص ترین جلوه­ی موسیقی شعر یعنی وزن و آهنگ آن گامی است در جهت شناخت ذهنیات و تفکّرات شاعر و در این راستا پرداختن به جنبه­های گوناگون موسیقی شعر وی ضرورت تام دارد. آهنگ و موسیقی، زیبایی و تأثیر ناشی از آن و همچنین موافقت آن با طبع زیبا پسند انسان، شرط اساسی در ماندگاری  و جاودانگی شعر و شاعر دارد. بیدل از جمله شاعران بزرگ و بی بدیل سبک هندی است که به حق اُسوه و نمونه بی­همتایی ب...

هرچند خسرو پرویز، شخصیتی کاملاً تاریخی و شناخته شده است، از همان آغاز، به خاطر زندگی اشرافی و پرشکوهش، دست‌مایه‌ای برای قصه‌پردازی افسانه‌سازان گردید، حتی در متون تاریخی پس از اسلام، روایت‌های متعددی می‌توان یافت که سعی کرده‌اند، از خسرو شخصیتی فراواقعی بسازند. با وجود این، به مرور زمان، شخصیت خسرو در متون غنایی، کم‌رنگ شده است. گرچه در منظومۀ خسرو و شیرین نظامی، خسرو، نقشی اساسی برعهده گرفته اس...

 چکیده  پس از ظهور اسلام، ارتباط ایرانیان و عربها بیش از پیش گسترده شد؛ آنچنان که آشنایی با قرآن زمینه ساز تأثیرپذیری ایرانیان از زبان و علوم مختلف عربی گردید. علاقة بسیار به اسلام و زبان قرآن سبب شد تا ایرانیان در کنار تأثیرپذیری از علوم مختلف عربی، بتوانند تأثیراتی چشمگیر بر آنها بگذارند و خدماتی ارزنده از خود به یادگار بگذارند؛ از جملة این موارد، علم بدیع عربی است. از آنجا که این علم به آرا...

در این مقاله، مقدمه‌ای که در ستایش و حمد خداوند در آغاز چهار مثنوی لیلی و مجنون نظامی، مجنون و لیلی امیر خسرو دهلوی، لیلی و مجنون جامی و لیلی و مجنون مکتبی آمده و اصطلاحاً تحمیدیه نامیده می‌شود با هم مقایسه شده است. مقایسه این چهار تحمیدیه، چند نکته را آشکار می سازد: 1- صفات ثبوتی و صفات سلبی خداوند، توجه به خلقت و دعا، محوری ترین مباحث تحمیدیه هاست.2- ترتیب مباحث، در تحمیدیه ها ساختار خاصی دارد...

 چکیده  پس از ظهور اسلام، ارتباط ایرانیان و عربها بیش از پیش گسترده شد؛ آنچنان که آشنایی با قرآن زمینه ساز تأثیرپذیری ایرانیان از زبان و علوم مختلف عربی گردید. علاقة بسیار به اسلام و زبان قرآن سبب شد تا ایرانیان در کنار تأثیرپذیری از علوم مختلف عربی، بتوانند تأثیراتی چشمگیر بر آنها بگذارند و خدماتی ارزنده از خود به یادگار بگذارند؛ از جملة این موارد، علم بدیع عربی است. از آنجا که این علم به آرا...

در آخرین سال های قرن دوازدهم هجری در ایران، شاعرانی چون شعله، مشتاق، عاشق، هاتف، نشاط و صبا و فروغی شیوه های طرز تازه را بدرود گفتند و به روش شاعری سبک خراسانی و عراقی بازگشتند. فرجام این گرایش، سنخورانی چون عارف و ایرج و پروین و بهار و دهخدا را به محفل نکته سنجی ارمغان داشت. این حرکت ادبی در دیار هند نیز تأثیر نهاد و موجب شد که شاعران ساده نوا و شیرین بیانی چون واقف لاهوری، محمد علی حزین، و قم...

ناصرخسرو از شاعران بزرگ قرن پنجم هجری است. وی علاوه بر شعر، در علم و حکمت و دین نیز صاحب نظر است و آثار ارزشمندی به نثر از وی به جا مانده است. ناصرخسرو در چهل سالگی دچار انقلاب روحی شد. عزم سفر کعبه کرد و در این سفر هفت ساله از سرزمینهای مختلف دیدن کرد و با افراد و گروههای متعددی آشنا شد . در اقامت سه ساله اش در مصر ، مذهب اسماعیلی اختیار کرد و از سوی خلیفه فاطمی مصر به عنوان حجت زمین خراسان بر...

توجه به مضامین معرفتی و نکته های حکیمانه و بهره گیری از آن ها در رفتارهای فردی و اجتماعی از جملهوسایل مطمئنی است که فرد را به مرتبة کمال رهنمون می گردد. این حقیقت، بسیاری از سخنوران و نویسندگانقلمرو ادب فارسی را بر آن داشته تا به بیان نکته های معرفتی و آموز ههای حکیمانه بپردازند.دیوان حکیم ناصر خسرو قبادیانی نیز از جمله آثار گران قدری است که به زیور نکته های حکیمانه و تربیتیآراسته شده که در این...