این نوشتار به بررسى این معمّاى رایج در علوم انسانى و اجتماعى مى‌پردازد که آیا ابن‌خلدون در مقام تبیین‌گرى پدیده‌هاى کانونى دانش خود، پوزیتیویست است یا تاریخ‌گرا؟ در این راستا، ابتدا در قالب چارچوب مفهومى به بیان مشخّصه‌هاى عمومى پوزیتیویسم و تاریخ‌گرایى پرداخته مى‌شود. بعد با اتّخاذ روش‌شناسى «مطالعات اَسنادى» با استناد به آثار و زندگى‌نامه ابن‌خلدون و خوانش‌هاى ابن‌خلدون‌شناسان به بررسى بخش‌هایى ا...

تجارب کشورهاى پیشرفته و در حال توسعه بیانگر آن است که استقرار نواحى و شهرک هاى صنعتى و کارگاه هاى کوچک تولیدى صنعتى در نزدیکى نواحى روستایى همواره دگرگونى‏ هاى بسیارى به لحاظ اقتصادى - اجتماعى، کالبدى - فضایى و زیست محیطى در مقیاس‏ هاى کوچک و بزرگ به دنبال داشته است. بر این اساس ایجاد نواحى و شهرک هاى صنعتى در شهرستان شهرضا که در مجاورت روستاهاى آن شکل گرفته است نیز باعث دگرگونى‏ هاى طبیع...

کشور فرانسه در دهه 1980 میلادى در پاسخ به توسعه و رشد کنترل نشده صنایع در شهرها که کیفیت زیست محیطى و حیات اجتماعى شهروندان را مخدوش کرده بود، سیاستى براى نوسازى شهرى در نظر گرفت که جنبه هاى کالبدى، اقتصادى و اجتماعى را به طور هم زمان در بر میگرفت. پارک آندره سیتروئن نتیجه این سیاست و نقطه آغازى براى این بازسازی ها بود. هدف طرح تبدیل فضاى آلوده و رها شده شهرى به یک فضاى سالم و اجتماعى بود. ام...

در چند سال اخیر و با افزایش حساسیت بر روى فیلم‌هاى اجتماعى که به اصطلاح تلخ و سیاه نما هستند، راهکارهایى از سوى سازندگان این فیلم‌ها براى دور زدن ممیزى انجام شده است. الصاق اصطلاحاتى مانند «تراپى اجتماعى» به فیلم  و یا درجه بندى سنّى فیلم ها (که سال‌هاست در تمام کشورهاى دنیا در حال انجام است) از جمله‌ى این راهکارهاست. اما مدتى است که جمله‌ى جدیدى در ابتداى تیتراژ بعضى فیلم ها و یا روى جلد DVD  آ...

«حقوق شهروندى» از جمله مفاهیمى است که اخیراً در گفتمان سیاسى و اجتماعى جامعه رونق گرفته است. این مفهوم ترجمان حقوق و آزادى‌هاى اساسى و عمومى جامعه بوده و اساسى‌ترین نیازهاى هر ملتى را در برمى‌گیرد. اگرچه شهروندى تنها شامل حقوق نیست و با مجموعه‌اى از تعهدات در قبال آن متوازن مى‌شود اما این آگاهى از حقوق است که شهروندان را نسبت به وظایف خود آگاه و متعهد مى‌کند. بنابراین باید نسبت به آگاهى همه مردم...

در آثار اولین نسل از داستان‌نویسان ایرانى از جمله سیمین دانشور، بسیارى از ویژگی‌هاى مکتب رئالیسم را می‌توان دید. مجموعه داستان "به کى سلام کنم؟" از موفق‌ترین آثار این نویسنده به شمار می‌رود. در مقالة حاضر، بازتاب انواع رئالیسم از جمله انتقادى، نمادین و اجتماعى در دو حوزة فرم و محتوا در این مجموعه‌داستان بررسى شده است. ویژگى‌هاى محتوایى در دو بخش مسائل سیاسى- اجتماعى، اقتصادى و فرهنگى ایران به‌و...

 بررسى اهداف، مبانى، شرایط، عوامل و راهکارها در تربیت قرآنى از دیدگاه شهید مطهرى است.  از نگاه شهید مطهرى، قرآن کتاب تربیت است و انسان استعدادهاى قابل رشد دارد و حرکت تکاملى انسان با مطالعه هدفمند نشانه‌هاى توحید در هستى و انسان قابل تحقق است. از این‌رو، استاد به تبیین واژه‌هاى کلیدى مطرح در باب تربیت و مطالعات خداشناسى، انسان‌شناسى و هستى‌شناسى اهتمام مى‌ورزد. ایشان فلسفه بعثت را نیز در حوزه ت...

براساس مطالعات سازمان ملل «اسکان غیررسمى» چالش اصلى هزاره سوم خواهد بود و پیش بینى شده است که تا سال 2020 رقم کل ساکنین اسکان غیررسمى جهان تقریبا به یک میلیارد و چهارصد میلیون نفر افزایش خواهد یافت. گسترش سریع شهرها در سراسر جهان با رشد سریع سکونت گاه‏ هاى غیررسمى همراه بوده است. رشد بى رویه این سکونت گاه ‏ها ضمن برهم زدن مبلمان شهرى و تخریب محیط زیست، مسائل اجتماعى و فرهنگى زیادى را خصوصا در ز...

مشارکت شرایطى را فراهم مى‌کند که در آن همه شهروندان صرف‌نظر از تعلقات قوم‌مدارانه و یا علایق و اعتقادات شخصى‌شان متناسب با سطح مهارت و توانمندى‌هاى ذهنى در تمام پدیده‌هاى اجتماعى تأثیرگذار باشند. یکى از جنبه‌هاى مهم مشارکت، مشارکت سیاسى است. استقرار نظام دموکراتیک نیازمند زمینه‌هاى فرهنگى و اجتماعى مناسبى است از این رو مطالعه علمى این زمینه‌ها هم مى‌تواند چگونگى نیل به دموکراسى را روشن کند و ه...

جغرافیا دانشى خلاق و سازنده است و جغرافیدان در واقع سازنده محیط خویش است. تحلیل‏ گر و آینده ‏نگر است. همه سونگر و هدایت‏گر توسعه آتى است. جغرافیا از یک سو در مقام جهت دهى به فعالیت هاى عمرانى بر مى‏ آید و از سوى دیگر در جایگاه ارزیابى بازتاب اقتصادى - اجتماعى فعالیت‏ هاى توسعه و عمران در محیط مى‏ نشیند. جغرافیا در مقام داورى و قضاوت اگر چه وجود عدم توازن در ناحیه را به عنوان عامل پیدایش تبادلات...