پی‌ بردن به اخلاق و شخصیت آدمی از طریق مشاهدة‌ ظواهر جسمانی او، موضوع علم فراست یا دانش قیافه‌شناسی است که گروهی از متقدّمان و متأخّران دربارة آن سخن گفته‌اند، از جمله بقراط سده‌ها قبل از میلاد به این موضوع توجه کرده است؛ امّا تا پیش از ارسطو فراست علمی مستقل و شناخته شده نبود. در منابع اسلامی از افلیمون یونانی به عنوان صاحب‌نظر در «علم فراست» نام برده‌اند. علم فراست از طریق ترجمة منابع یونانی، به...

تذکره خلاصه الاشعار و زبده الافکار مفصل ترین تذکره عمومی تاریخ ادبیات فارسی شمرده شده است. میرتقی الدین کاشانی مولف این تذکره، از شاگردان محتشم کاشانی بود و در شعر «ذکری» تخلص می کرده و به ««میر تذکره» شهرت داشته است. وی تذکره عظیم خود را که مهم ترین اثرش محسوب می شود، حدودا در 40 سال بین سال های 975 تا 1016ق تآلیف کرده است. خلاصه الاشعار از یک مقدمه، چهار فصل ابتدایی، چهار رکن، مقدمه خاتمه و خ...

پی بردن به اخلاق و شخصیت آدمی از طریق مشاهدة ظواهر جسمانی او، موضوع علم فراست یا دانش قیافه شناسی است که گروهی از متقدّمان و متأخّران دربارة آن سخن گفته اند، از جمله بقراط سده ها قبل از میلاد به این موضوع توجه کرده است؛ امّا تا پیش از ارسطو فراست علمی مستقل و شناخته شده نبود. در منابع اسلامی از افلیمون یونانی به عنوان صاحب نظر در «علم فراست» نام برده اند. علم فراست از طریق ترجمة منابع یونانی، به و...

مبحث معرفت نفس پس از معرفت الهی، یکی از پردامنه ترین مباحث کلامی ـ فلسفی و عرفانی است که نه تنها در قرآن کریم، بلکه در آثار فیلسوفان، عارفان و عالمان نحله های دینی انعکاس داشته است. نفس از دیدگاه صوفیان بیشتر به نفس امّاره اطلاق می شود و در نظر آنان، پدیده ای مذموم، منبع شرور و مورد نکوهش است، اما حکیم افضل الدین مرقی کاشانی، عارف بزرگ قرن ششم و هفتم هجری، نفس را نوری الهی دانسته که به خود روشن ...

هدف این نوشتار سنجش عیار دو اثر منتشرشده در باب تذکره خلاصه الاشعار میر تقی الدین حسینی کاشانی (ح . 1016ق.) است. نویسنده در آغاز، افتادگی های فهرست شاعران میر تذکره را بیان می کند و در ادامه به ذکر بدخوانی ها و خطاهای تایپی این اثر می پردازد؛ سپس ادعاهای نادرست فهرست نگار و مقدمه نویس چاپ عکسی نسخه مورخ 1038ق. کتابخانه ایندیا آفیس را نشان خواهد داد و رابطه فهرست این اثر با فهرست های ویژه نامه م...

ترکیب بند روازد. بندی محتشم کاشانی در رثای امام حسین (ع) از جمله معدور اشعاری است که مرتبه و شأنی والا یافته و سرایندهء خویش را بر مسند شهرت نشانده است. در این مقاله عوامل توفیق محتشم در سرودن دوازده بند و قبول عام آن، از جنبه های صوری و محتوایی مورد بررسی قرارگرفته است. جنبه صوری شامل: انتخاب قالب مناسب، اننخاب وزن مناسب، انتخاب ردیف فعلی و تناسب خانه ها و سطرها. جنبهء محتوایی شامل: گزارش واق...

وصول و درک حقیقت جز با طی طریقت میسر نمی شود و این مهم تنها با تخلق به شریعت و فهم اسرار آن ممکن می گردد و حالات و مقامات سالک ظهور این واقعیت است. در سیر تألیفات بزرگان علم و اندیشه، آثار به جا مانده در سیر و سلوک نظری و عملی همچون خورشیدی فروزان فراروی تشنگان اندیشه های پاک و طالبان وصول به سرچشمه حقیقت می درخشد. حکما و عالمان ربانی هر یک به بیان گوشه ای از این اسرار پرداخته وکوشیده اند پرتوه...

در جستار حاضر، استعارۀ مفهومی «جهان هستی، درخت است» در سه متن عرفانی انسان کامل عزیزالدین نسفی، مرصادالعباد نجم‌الدین رازی و معارف بهاءولد بررسی می­شود. پرسش‌های پژوهش عبارت­اند از: 1. نویسندگان این آثار کدام‌یک از دریافت‌ها و تجربه‌های عرفانی ـ انتزاعی خود را دربارۀ عالم هستی با بهره‌گیری از قلمرو مبدأ درخت تبیین کرده‌اند؟ 2. از انطباق میان حوزۀ مبدأ و مقصد در استعارۀ مفهومی مورد بحث، چه جفت‌ه...

مسأله پیدایش نفس انسانی جزو اساسی ترین مسائل انسان شناسی فلسفی است. اینکه نفس انسان در ابتدای حدوث چه نوع ماهیتی دارد و در طول زندگی چه تغییراتی می دهد یا چه تغییراتی می تواند بکند، کمک های شایانی در یافتن مسیر صحیح زندگی انسان می کند. بررسی مقایسه ای آراء بزرگان فلاسفه می تواند شناخت دقیق تری از ماهیت نفس و امکانات کمالی آن در اختیار ما قرار دهد. در این رساله سعی بر آن است تا اولاً بیان جامعی ا...