مدح و ستایش یکی از شاخه های مهم ادبیات غنایی است که از دیرباز مورد توجه سخن¬پردازان بوده است و شاید بتوان آن را نخستین موضوع رسمی شعر فارسی محسوب کرد. اولین نمونه¬های این موضوع شعری از قرن چهارم به دست ما رسیده است و پس از آن امرای سامانی و غزنوی با حمایت خود از شاعران آن راگسترش داده اند اما قرن ششم دوران اوج این موضوع است؛ هرچند افول آن نیز در همین قرن رخ داد. از آنجا که مطالعات و تحقیقات ان...

أبونواس اهوازی از شاعران عرب زبان شعوبی قرن دوم هجری در شمار شاعران برجسته این عهد به بیان مضامینی از قبیل خمریات، وصف معشوق، مدح و هجا پرداخته است. سادگی و صداقت از ویژگی های اشعار اوست. رودکی سمرقندی از شاعران قرن سوم و چهارم شعر فارسی نیز به مضامینی چون شادخواری، توصیف زیبارویان و ستایش ممدوح پرداخته است. در جستار حاضر پس از بررسی مختصری از زندگی و اوضاع اجتماعی عصر آن دو به واکاوی اندیشه­ها...

به رغم غلبه شاعران اهل سنت در قرن ششم، شعر شیعی و مدح و منقبت امامان شیعه مورد توجه برخی شاعران بوده؛ و قوامی رازی با وجود گرم بودن بازار مدح و ستایش پادشاهان بخش اعظم کار خود را به ستایش پیامبر اسلام، حضرت علی (ع) و مدح و منقبت خاندان رسالت اختصاص داده است . او با رعایت توازن و حفظ زیبایی شعر، هم به ذکر معارف اسلامی پرداخته و هم در این حیطه از عناصر هنری شعر یعنی صور خیال و تصاویر شاعرانه دور ...

یکی از عرصه های شعری که شیخ سعدی در آن همچون بوستان، اثری ادبی ـ تعلیمی خلق کرده، قصیده است. اگرچه قصاید سعدی چونان غزلیات او گسترده نیست و با ستایش شاهان زمانه آمیخته است، می توان روح تعالیم و آموزه های اخلاقی را در آن دید و با تأمل در بیت‏ها، حتی به مفاهیمی عرفانی‏ دست یافت که اتفاقاً مورد ستایش و تأکید خود شاعر هم است. سعدی در ضمن مدح، گاه مستقیم و گاه غیرمستقیم، به مضامین و لوازم عرفان اشاره...

یکی از موضوعات مهم فلسفة دین بحث از زبان دین و کلامی است که با آن می توان از خداوندسخن گفت. طرح این موضوع در کتب کلامی و عرفانی به دورانی بسیار پیش از طرح آن در فلسفةدین نوین باز می گردد. دیونیسیوس مجعول از جمله متقدمانی است که بحث زبان دین را بسیارنظام مند در مجموعه آثار خود مطرح کرده است. دیونیسیوس در سخن گفتن از خداوند و توصیفاو کلام سلبی را به کلام ایجابی ترجیح می دهد. به عقیده دیونیسیوس زب...

موضع این پژوهش، تأثیر ادبیات سلطانی بر ساز و کار معشوق است در غزل سبک عراقی، با تکیه بر غزل حافظ. گفتار و رفتار شاهان، الگوی رفتاری انبوهی از مردم در طول روزگاران بوده است. در سبک عراقی، با کاهش مقبولیت شاهان در نظر مردم، شاعران، معشوق زمینی خویش را بر جای او قرار دادند و برای آن که شکوهی ستودنی برای او رقم زنند، در دنیای خیال خویش، به کمک ستایش های شاهوار، او را تعالی بخشیدند و از او وجودی آرم...

ستایش باده به شیوه های مختلف و با تعابیر و تصاویر گوناگون از دیرباز در شعر شاعران عرب درون مایه ای مکرّر بوده است که ابونواس شاعر ایرانی تبار دوره عباسی به آن نظم و سامانی تازه بخشید و بنیان گزار خمریّه سرایی شناخته شد. از شاعران ادب پارسی منوچهری دامغانی و حافظ بیشترین تأثیر را در این باره از او گرفتند. در این مقاله مقایسه ای در خمریات ابونواس و حافظ در ساختار و محتوا صورت گرفته و تشابه و تمایز ...

در باره ی رویکردهای ستایشیِ  ایزدبانویِ ناهید در منابع مختلف و از جمله اوستا(کتاب مقدس زردشتیان) می­توان تصویر نسبتاً روشنی به دست آورد. یشتِ پنجم اوستا موسوم به «آبان یشت»، بیشترین آگاهی را در ستایش این ایزدبانو در اختیار خواننده قرار می­دهد. به خاطر تأثیر جلوه­های مختلف ناهید در اساطیر، فرهنگ، ادیان، و ادبیات ایران از گذشته تا امروز، این تحقیق با روشی تحلیلی – توصیفی در پیِ آن است که با ارائۀ تصوی...

ادبیّات پایداری، روایتگر داستان مقاومت ملت­هایی است که خاک و اعتقاداتشان مورد تجاوز بیگانگان قرار گرفته است و در این میان، آثاری که بیانگر رشادت­های این قوم است، مشحون است از مضامینی پایداری که می­تواند بسته به فرهنگ آن قوم،  در اشکال مختلفی ظهور کند. در ایران، شاهنامۀ فردوسی به عنوان نخستین منظومۀ پایداری ایرانیان، بیانگر رابطه­ای معنادار میان حماسه­های خود و مضامین ادبیّات پایداری است که این مض...