روایت از شاخص های برجسته و از عناصر بسیار مهم در داستان، حماسه، اسطوره و بنیاد هرگونه جمله خبری است. تمامی دلالت های زبانی برای این که بتوانند به بهترین صورت پیام را از فرستنده به خواننده برسانند ازروایت استفاده می کنند. یکی از مسائل قابل مطالعه در روایت شناسی بررسی شخصیت است؛ به همین منظور در این مقاله ابتدا دیدگاه های مختلف درباره شخصیت به خصوص دیدگاه ساختارگرایان بیان، سپس به بررسی شخصیت در ...

خویشاپیوندی یا ازدواج با محارم، ترجمة مصطلح واژة پهلوی خودوده (xw?d?dah) است؛ موضوعی که اغلب آن را به ایرانیان باستان منسوب می دارند. اما این موضوع هرگز خاص ایرانیان نبوده است و نمونه-هایی از آن را در فرهنگ های دیگر نیز می توان یافت. این مقاله پس از بیان نمونه هایی از فرهنگ های دیگر و ایرانیان باستان، به شاهنامه و نمونه های موجود در آن می پردازد. در این نامة کهن در مقام بازگویی داستان های ایران...

چکیده: اساطیر هر قوم، توجیه کننده ساختارهای اجتماعی، آیین ها و الگوهای رفتاری و اخلاقی هر جامعه «ابتدایی» هستند. در پژوهش حاضر با رویکردی ساختار گرایانه اساطیر تدوین شده در شاهنامه و بانو گشسپ نامه مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش در چهار فصل تدوین شده است؛ در فصل اول به تعریف مفاهیم کاربردی در پایان نامه پرداخته شد و پس از آن نسخی که مورد بررسی قرار گرفته است، معرفی شده اند. در فصل دوم پیشینه...

در آیین مزد یسنا ایزدان و فرشتگان نگهبان آسمان و زمین و هرآن چه نیک ونغز و از آفریدگان پاک مزدا به شمار می‌آید، سمت ردی یا سروری دارند. در اکثر آثار دینی زرتشتی و متون پهلوی نیز رد به معنای پیشوای دینی زرتشتی و رهبر روحانی به کار رفته است. در شاهنامه فردوسی هم رد از لغات پرکاربردی است که فرهنگ ‌نویسان برای آن معانی مختلفی چون دانا، خردمند، دلیر و پهلوان را ذکر کرده اند؛ اما نکته مهمی که اکثر شا...

شاهنامه، حماسه جاویدان و گران سنگ فردوسی، در اقیانوس ادب فارسی، دریایی است عمیق و بیکران و آکنده از مرواریدهای درخشان فرهنگ ایرانی که کندوکاو درباره آنها از ابعاد مختلف ادبی، تاریخی، اجتماعی، اسطوره ای، آیینی، زبان شناسی، و ... می تواند سالها آبشخور پژوهشگران زبان و ادب فارسی باشد. مقاله حاضر به بخش کوچکی از مختصات زبانی شاهنامه؛ یعنی ماضی نقلی و انواع آن اختصاص دارد. ابتدا پیشینه تحقیق به اجما...

داستان سفر گشتاسب به روم و ازدواجش با کتایون قیصر در شاهنامه فردوسی، یکی از داستان‌هایی است که با قوّت بسیار در فرهنگ شفاهی ایرانیان به حیات ادبی خویش ادامه داده است. بدرستی روشن نیست که فردوسی این داستان را از کدام مآخذ نقل کرده است، ولی تقریباً در تمام کتاب‌های تاریخ عمومی که پس از شاهنامه به زبان فارسی نوشته شده، به این داستان اشاره شده است. آنچه که امروزه با روایت‌های گوناگون میان اقوام ایران...

فریدون، پنجمین پادشاه نامدار کیانی است که داستان­های مربوط به او، بخش قابل‌توجهی از شاهنامه­ی فردوسی را به خود اختصاص داده است. در شاهنامه­، شمار کسانی که به همه­ی دوره­های زندگی آن­ها پرداخته شده باشد، بسیار اندک است. یکی از این شخصیت­ها فریدون است. ماجراهای مربوط به فریدون در میان عامه­ی مردم نیز نفوذ گسترده­ای یافته است. یکی از این گونه روایت­ها، روایت یکی از نقالان روستای ...

در ایران باستان موبدان همواره یکی از مقامات برجسته جامعه به‌شمار می­آمدند و در دربار شاهان نفوذی فوق­العاده داشتند. این امر به‌خوبی در مشهورترین حماسه ملی ایران نمود یافته است و به حدی اهمیت دارد که با بررسی نقش و جایگاه موبدان در شاهنامه چگونگی ارتباط دین و حکومت در ایران باستان مشخص می­شود. خویشکاری موبدان در شاهنامه منحصر به اجرای مناسک دینی نیست. آن­ها هم در اداره کشور اختیارات گسترده­ای دا...

رساله حاضر در راستای گرایش منتقدانه ادبی نوظهور در پژوهش های صورت گرفته برآثار جیمزجویس نگارش گردیده است که در نتیجه می توان از آن بعنوان حوانشی پسا مستعمارگرای یاد کرد. این تحقیق با در نظر گرفتن مناقشه ای که بر سر رویکرد متعصبانه جویس به شخصیتهای زن داستانهایش وجود دارد می کوشد تا پاسخی مستند و موجه برای حل این مساله بحث انگیز ارایه دهد. از اینرو از دیدگاه فمینیست پسا استمارگرای و با استفاده ا...

فردوسی براساس منابع مکتوب و شفاهی موجود، شاهنامه را سرود تا عقاید و فرهنگ ایرانیان باستان را برای آیندگان گزارش کند. گرچه منابع مذکور کمابیش بازگوکنندۀ فرهنگ ایران باستان و باورهای مزداپرستی بوده اند، اما اثبات گزارش بی طرفانه مواضع دینی ایرانیان باستان توسط فردوسی نیاز به بررسی دارد. در این مقاله گزارش فردوسی از نظرگاه مزداپرستان دربارة هفت دین (بت پرستی، دین مانی، دین مزدک، دین زرتشتی، یهودیت...