یکی از پایه‌های بنیادین پادشاهی ساسانی، وابستگی به سپاهیانی بود که بزرگان و اشراف جنگجوی پارسی و پارتی برای شاه فراهم می‌کردند. معمولاً این باور وجود دارد که این وابستگی تا زمان پادشاهی خسرو انوشیروان و اصلاحات وی ادامه یافت و تنها در زمان او بود که شاه برای نخستین بار توانست سپاهی ثابت و وابسته به شاه را بیآفریند و عملاً خود را از وابستگی به نیروهای بزرگان و روسای خاندان‌ها برهاند. این ناوابستگی...

پژوهش در جغرافیای تاریخی ایران و کوشش در بازشناسی شهرها و نقاط جغرافیایی که در طول هزاران سال پیوسته تغییر نام داده و پاره از آنها سرانجام از بین رفته اند‘ همواره یکی از مشکلات بسیار بزرگ این راه تقریباً نارفته است. عواملی که این مشکلات را شدت بخشیده و گاه حل آنها را تا حد غیر ممکن بالا می برند‘ بسیارند و بی تردید امکان بررسی همه آنها در این مقاله میسر نیست. یکی از آن عوامل که موضوع این تحقیق اس...

صحنه های شکار از قدیمی ترین کهن الگوهایی است که در دورۀ ساسانی بر روی آثار هنری به ویژه ظروف زرین و سیمین ایجاد شده است. شمایل نگاری، شرح و تفسیر تصاویر نمادی و رمزی شکار حاوی پیام ها و بازنمایی اطلاعاتی است که رمزگشایی آنها می تواند جنبه های مختلف زندگی سیاسی، اجتماعی و مذهبی این دوره را آشکار سازد. هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل مفاهیم نمادین صحنۀ شکار بر اساس آیکونوگرافی اجزا و عناصر به کارر...

علاوه بر  تحولات سیاسی  در عصر  ساسانیان، وضوح پیشرفتهای  خاص علمی و فرهنگی نیز در این روزگار چشمگیر بوده است. اقدامات پادشاهان ساسانی و نقش آنها در ترجمه کتاب یونانی و هندی به زبان  پهلوی،  نگرش ایرانیان را نسبت به  علم ودانش   دچار تحول  کرد.و در این  میان گندی شاپور  به عنوان مرکز بزرگ علمی ودانشگاهی  معتبر از جایگاه والایی برخوردار گشت. بنای این شهر را به عصر شاپور اول  و اوج گسترش  فرهنگی ...

نام ریو-اردشیر، به صورت کامل و اختصاری بر روی مهرها و سکه های ساسانی و با ضبط های مختلف در دیگر منابع نوشتاری هم زمان یا نزدیک به دوره ی ساسانی آمده است. منابع تاریخی و جغرافیایی سده های نخستین و میانه ی اسلامی اما به دو اسم مکان به نام ریشهر (که آن را صورت دگرگون شده ی ریو-اردشیر دانسته اند) اشاره دارند و از یکی با عنوان ریشهر توج، در ایالت اردشیرخوره و از دیگری با نام ریشهر در ایالت ارجان نام...

از آغاز هستی، زن به عنوان یکی از ارکان اصلی حیات، نه تنها نقش موثر خود را بر جامعه و جهان اعمال کرده بلکه به دلیل تواناییها و ویژگیهای خود در هر مقطع زمانی در مقامی خاص جای گرفته است. گاهی در مقام پرستش، گاه پشت چرخ های اقتصادی و گاه بر مسند پادشاهی. با به قدرت رسیدن ساسانیان در قرن سوم میلادی، یکی از سلسله های بزرگ ایران زمین بنیان نهاد شد. در عرصه سیاسی همواره این مردان بودند که به عنوان پادش...

یکی از پایه های بنیادین پادشاهی ساسانی، وابستگی به سپاهیانی بود که بزرگان و اشراف جنگجوی پارسی و پارتی برای شاه فراهم می کردند. معمولاً این باور وجود دارد که این وابستگی تا زمان پادشاهی خسرو انوشیروان و اصلاحات وی ادامه یافت و تنها در زمان او بود که شاه برای نخستین بار توانست سپاهی ثابت و وابسته به شاه را بیآفریند و عملاً خود را از وابستگی به نیروهای بزرگان و روسای خاندان ها برهاند. این ناوابستگی...

مسیحیان از بزرگترین اقلیت های دینی در دوره ایران ساسانی به شمار می رفتند. عمده جمعیت این مسیحیان در نواحی غربی ایران از جمله بین النهرین جنوبی، بین النهرین شمالی و مناطق دیگری چون خوزستان و مدائن مستقر بودند. به هنگام ظهور اسلام و آغاز فتوحات مسلمانان در ایران، با توجه به موقعیت جغرافیایی این مسیحیان، آنها اولین گروه از مردمان قلمرو امپراطوری ساسانی بودند که با اعراب روبرو شدند. حال این پژوهش د...

فصلی را به وضع دین زرتشتی قبل از تشکیل شاهنشاهی ساسانی، یعنی در دوره های ماد، هخامنشینی و اشکانی اختصاص دادیم تا به موقعیت دین زرتشتی و نقش و مقام روحانیان در گذشته آشنا شویم، و علت جذب شدن سریع آنها به همکاری با اردشیر و دودمان ساسانی بهتر قابل درک شود. فصل بعدی ما را چگونگی تشکیل حکومت ساسانی تشکیل میدهد که در آن کلیه زمینه هایی که منجر به روی کارآمدن ساسانیان شد، مورد بحث قرار خواهد گرفت . خ...