چکیده در حال حاضر توجه به انسان شناسی و نقش آن در شکل دادن آرای سیاسی متفکران و فیلسوفان بخش مهمی از پژوهش های حوزۀ اندیشۀ سیاسی را به خود اختصاص داده است. یکی از برجسته ترین متفکران حوزوی که آرای سیاسی اش فضای سیاسی کشور را متأثر کرده، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی است. سؤال اصلی، که پژوهش حاضر قصد دارد به آن بپردازد، این است که انسان شناسی مصباح یزدی چه تأثیری بر نظم سیاسی مطلوب از نگاه وی داش...

نیاز به روش شناسی در عرصۀ علوم اسلامی ـ ازجمله هنر اسلامی ـ امری ناگزیر است که داوری و قضاوت دربارۀ چیستی هنر اسلامی و پرسش های نظری دربارۀ آن را ممکن می کند. اندیشمندان در این عرصه به روش های گوناگونی توجه کرده و هر یک بر اساس روشی خاص به این مقوله نگریسته اند؛ به طوری که استفاده از روش های فراوان، نتایج متفاوتی را به همراه داشته و بعضی تعارض ها و اختلافات در داوری چیستی هنر اسلامی مبتنی بر ای...

افضلالدین مرقی کاشانی، ادیب، شاعر و فیلسوفی ذو ابعاد در تاریخ فرهنگ ایران و اسلام به شمار میآید. تنوع کمنظیر آثار وی و تضلع وی در فنون مختلف ادبی و حکمی، این متفکر برجسته را شایستۀ هرگونه توجهی کرده است. یکی از وجوه بااهمیت اندیش ۀ اصیل او، ورود او به حوزه فلسفۀ سیاسی و سنت سیاستنامهنویسی است. ساز و پیرایۀ پادشاهان پرمایه از بابا افضل کاشانی، رساله ای است مختصر در باب ماهیت حکومت و سیاست و شرای...

در این مقاله تلاش می­شود رابطۀ علم و دین از منظر اندیشۀ پویشی وایتهد بررسی و تحلیل شود. برای این امر ابتدا الگوهای چهارگانۀ رابطه علم و دین (تضاد، تمایز، گفت‌وگو و تلفیق) توضیح داده می‌شود. سپس، دربارۀ نظام مابعدالطبیعی پویشی بحث می‌شود تا نشان داده شود که علم و دین چگونه در چهارچوب این نظام فراگیر هماهنگی یا تلفیق پیدا می‌کنند. و در آخر، اصول حاکم بر رابطۀ این دو قلمرو استخراج می‌شود که تحلیل ...

   در مقایسۀ دیدگاه اسلام و مسیحیت نسبت به وحی دو پرسش عمده امکان طرح دارد: پرسش اول اینکه دیدگاهِ متفاوتِ این دو سنت دینی نسبت به ماهیتِ وحی (با توجه به اینکه هر دو دین از ادیان وحیانی به‌شمار می‌روند) عمدتاً از کجا ناشی شده است؛ پرسش دیگر اینکه: این تفاوت، به چه تفاوت‌های کلامی دیگر و با چه سطحی از قوّتِ استدلال منجر شده است. پرسش اول در حوزۀ جامعه‌شناسی دین و پرسش دوم در حوزۀ فلسفۀ دین قرار می‌گیر...

در این مقاله بیش از آنکه در صدد مقایسۀ دیدگاه‌های مشترک قاضی عبدالجبار و سویین‌برن دربارۀ حیطه‌ها و مباحث مختلف معجزه باشیم، سعی داشته‌ایم مشابهت مبانی و روش‌های آنها را در این مبحث نشان دهیم. اعتقاد نگارندگان بر این است که مبانی و روش‌های مشترک در بسیاری موارد به دیدگاه‌های مشابه ختم می‌شود. تلاش ما در نشان دادن این شباهت‌ها در سه بخش سامان یافته است: مبانی، رویکردها و روش‌های مشترک. در مبانی ...

مقالۀ حاضر سعی دارد تا جایگاه کتاب  اصول ریاضی فلسفۀ طبیعی  تألیف آیزاک نیوتن را در تکامل معرفت علمی نشان دهد و انتشار این کتاب را در محل تقاطع تکامل اندیشه های فیزیکی و ریاضی به نمایش گذارد و آن را به عنوان کتابی که تحولات ژرف مشابهی را در ریاضیات و فیزیک ایجاد نموده، معرفی کند. این که چگونه اندیشه های اخترشناسی کوپرنیک و کپلر و اندیشه های فیزیکی گالیله بوسیلۀ نظریۀگرانش عمومی نیوتن متحد شده ا...

کتاب فلسفۀ تحول تاریخ، برای شناخت ماهیت و مؤلفه های اصلی فلسفۀ تاریخ و علم عمران ابن خلدون از یک سو، ماهیت و مؤلفه های اصلی فلسفۀ تاریخ استاد مطهری از سوی دیگر، و نسبت سنجی و مقایسۀ میان این دو فلسفۀ تاریخ تألیف شده است، تا از رهگذر این نسبت سنجی، مقیاس و معیاری برای فلسفۀ الهی تاریخ ارائه کند. این کتاب از چهار فصل و یک ضمیمه تشکیل شده است. اشکال های جدی به شیوۀ نگارش این کتاب وارد است و برای ر...

      تعیین سهم عقل در فهم و معرفت دینی از بُعد اعتقادی، اخلاقی، فقهی و حقوقی یکی از بهترین روش­های شناخت دین است که در حوزۀ پژوهش­های دینی و جذب و اقناع فکری نسل جوان مطرح بوده است. در بررسی سخنان و بیانات امام علی(ع) به عنوان مفسر و مبیّن دین، ما شاهد گزاره­هایی هستیم که در آن عقل، در دو قسم، عقل نظری و عملی به معنای «ادراک و آگاهی»، هم به فهم کلّیات می‌پردازد و هم می‌تواند در ادراک خوبی و بدی ر...