این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، این فرضیه را در آثار آیت‌الله جوادی آملی بررسی می‌کند انسان تامّ و قرآن رابطۀ تکوینی دارند. آیت‌الله جوادی آملی معتقدند انسان تام و قرآن پیوندی اصیل و ذاتی دارند و انقطاعشان ناشی از کثرت در بستر عالم طبیعت است. دیدگاه ایشان چهار محور دارد: 1) قرآن، حقیقت ذومراتبی است که در قوس نزول، جامع همۀ مراتب عالم، یعنی مرتبۀ الهی، عقلی، مثالی، کتبی و لفظی شده است؛ 2) انسان...

  فرایند تحقق دلالت، از عناصر گوناگونی تشکیل شده است که انس دال با مدلول مهم­ترین آنهاست؛ چراکه انس، ربط‏دهنده دال و مدلول به یکدیگر و زمینه­ساز اصلی برای انتقال ذهنی است. این انس، همچون هر پدیده­ امکانی دیگر برای تحقق نیازمند علت است؛ ازاین‌رو این پرسش پدید می­آید که عوامل تحقق انسِ دال با مدلول چه اموری هستند؟ منطق­دانان مسلمان، در صدد برآمده­اند با شناسایی گونه­های مختلف علت انس دال و مدلول،...

مفهوم «رابطه» یک‌صد و پنجاه سال پیش هرگز به معنای امروزی به‌کار نمی‌رفت. با این وجود، مفاهیم جانشین آن از قبیل «انس» در نهج ‌البلاغه به‌کرّات آمده است که هریک از آنها بیان‌کننده اصناف و مراتب رابطه اعم از رابطه انسان و خدا و سایر رابطه‌هایند. در زمینه روابط انسان، در مجموع با چهار رابطه مواجهیم: رابطه انسان با خدا، خودش، انسان‌های دیگر و طبیعت. هریک از این روابط هم در پنج ساحت وجودی انسان تحقق م...

در قرآن کریم از انواع مختلفی از جنت نام برده شده که اوصاف و درجات آنها نیز باهم متفاوت است. بررسی اصناف و القاب جنت در قرآن کریم از دیدگاه تفاسیر مهم فریقین و نیز تحلیل مراتب گوناگون آن در قرآن کریم از مهم‌ترین اهداف این مقاله است. براساس یافته‌های این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی به رشته تحریر درآمده است، اوصاف و درجات مطرح شده در قرآن کریم در نهایت جزء یک جنت واحد هستند و تفاوت آنها در تفا...

مولانا جلال الدین محمد بلخی مشهور به مولوی در کلیات شمس به دلیل انس و آشنایی عمیق با قرآن مجید از آیات و شخصیت ها و داستانهای قرآنی بسیار بهره برده است. مصادیق دیگر تلمیح اعم از احادیث، اساطیر، اشاره به ابیات، داستان پیامبران ، ضرب المثلها، فرهنگ عامه اعم از آداب و رسوم و اعتقادات و باورها ونیز مشاهیر موجود در کلیات شمس نیز در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی تلمیح در این پایان نام...

با توجه به شکایت مطرح شده از سوی پیامبر، صلی الله علیه و آله، در خصوص به مهجوریت گرفته شدن قرآن از جانب مسلمانان در آیه 30 فرقان، نیز با بررسی واژه مهجوریت از جهات مفهومی و اصطلاحی و نیز تبیین ابعاد و مصادیق آن به نظر می رسد رویکرد کنونی مسلمانان به قرآن در جوامع اسلامی مطابق با اهداف و مقاصد نزول قرآن کریم نبوده و صرف توجه به ظاهر قرآن کریم، عدم تدبر در مفاهیم و ترک هدایت و تعالیم آن، حاکی از ...

رساله حاضر تحت عنوان (مراتب عبودیّت بر اساس کتاب و سنّت) نوشته شده است. از آنجایی که عبودیّت و بندگی در درگاه خداوند احدیت یکی از واژهای کلیدی و مهّم در زندگی دنیوی برای انسان به شمار می¬آید، و به طور کلی زندگی بدون آن معنی و مفهوم خود را از دست خواهد داد، و انسان را به یک ابزار بی فکر و بی محتوا تبدیل خواهد کرد، لذا تا آنجا که در توان ما بود، بر آن شدیم که برای تبیین اهمیّت موضوع عبودیّت و بندگی و...

مسأله «تحدی» یکی از اصلی‌ترین مسائل حوزه اعجاز و به‌ویژه اعجاز قرآن کریم است که در تعریف معجزه نقشی بنیادی دارد. قرآن در آیات متعددی به‌صراحت همگان را بدون هیچ محدودیت زمانی و مکانی به مبارزه طلبیده است، لیکن در مراتب و دامنه تحدی و اوصاف کیفی و کمّی متن معارض، اختلاف‌ نظرهای اساسی رخ داده و شبهاتی طرح شده که لازم است با رفع برخی ابهام‌ها و اتخاذ مبانی دقیق بر پایه مفاهیم آیات تحدی، شبهات رفع و ...

مسأله «تحدی» یکی از اصلی ترین مسائل حوزه اعجاز و به ویژه اعجاز قرآن کریم است که در تعریف معجزه نقشی بنیادی دارد. قرآن در آیات متعددی به صراحت همگان را بدون هیچ محدودیت زمانی و مکانی به مبارزه طلبیده است، لیکن در مراتب و دامنه تحدی و اوصاف کیفی و کمّی متن معارض، اختلاف نظرهای اساسی رخ داده و شبهاتی طرح شده که لازم است با رفع برخی ابهام ها و اتخاذ مبانی دقیق بر پایه مفاهیم آیات تحدی، شبهات رفع و د...