الف – در مثنوی مولانا ((چشم )) تعبیرهای گوناگونی دارد ‘ یا دیده ظاهری است که تنها مظاهر و تعینات جهان مادی را می بیند و از جهان غیب بی خبر است ‘ و یا دیده باطنی که ابزار شهود و ادراک حقایق است . ب- پیامبران الهی نمونه های کامل دیده وران باطنی محسوب می شوند . ج- تلقی مولانا از شور چشمی با برداشت عوام تفاوت دارد ... د- جمادات نیز از دیدگاه مولانا نوعی ادراک و دیده وری دارند . و- معانی ((نظر )...

جهان امروز دارای تفاوت‌هایی بسیار با دوران گذشته است. عنصر اصلی تفاوت‌های مربوط را می‌توان در «کیفیت عقلانیت» و «نوع خردورزی» خلاصه کرد. عقلانیت نوین و مدرن، با وجود قابلیت‌ها و توانایی‌ها، کاستی‌هایی نیز دارد که محتاج بازاندیشی‌های گسترده است. از آن‌جا که «مولانا جلال‌الدین محمد بلخی»، دارای دیدگاه‌های بدیع، جامع و انتقادی نسبت به عقلانیت است، در این مقاله با الهام از اندیشه‌ها و افکار بلند و...

مثنوی مولانا، بدون شک یکی از شاه کارهای جهان ادب بشمار می رود که در میان ملّت های مختلف مقبولیتی ویژه یافته است. از جمله کشورهایی که همواره به مثنوی از ابعاد مختلف پرداخته اند، هندوستان است که فرهنگ و ادب پارسی، در این کشور از مرتبتی ویژه برخوردار است. مثنوی معنوی در طول سالیان گذشته، در هند بارها بچاپ رسیده و مورد شرح قرار گرفته است. این کار توسط دانش مندانی بزرگ و ادیبانی گران قدر هم چون عبدال...

در مقاله­ی حاضر  تلاش شده است با دقت در آثار نظم و نثر مولانا (مثنوی، فیه ما فیه و مکتوبات) و نیز آثار مرتبط با زندگی و سلوک وی همچون مناقب العارفین به دیدگاه­های مولانا در خصوص زنان بپردازد.با توجه به آن که مولانا در مثنوی معنوی، از جماد و نبات و حیوان تا شخصیت­های گوناگون انسانی را به عرصه­ی داستان­ها می­کشاند تا شاه کارهای فکری و عرفانی خود را خلق کند، بررسی شخصیت­های زن در این داستان­ها، مد...

دو ادبیات متمدّن فارسی و عربی به دلیل ارتباط نزدیک و قرابت فرهنگی همواره ارتباط متقابلی به صورت پنهان و آشکار با یکدیگر داشته اند و همین موضوع موجب ایجاد تشابهات زیادی در آثار ادبی در شکل و محتوا و درون مایه گردیده است. بررسی و مقایسه ی تشابهات و اختلافات در حیطه ی موضوعات مختلف را امروزه به نام ادبیات تطبیقی عنوان می کنند. ادبیات تطبیقی یکی از شاخه های ارزشمند و مهمّ علوم ادبی معاصر است که ما را...

پایان بندی داستان، یکی از عناصری است که جهت گیری نوینی به نقد ادبی داده است. هنر داستان پردازی مولانا در میان شاعران و نوابغ ایرانی تقریباً بی نظیر است. شگردهای روایی در مثنوی، ساختار و محتوای این اثر سترگ را در هم تنیده است. یکی از شاخصه های زیبایی شناختی که در داستان های مثنوی چشمگیر است، همین شیوة پایان بندی است. در پژوهش حاضر، شیوه های پایان بندی در شش دفتر مثنوی بررسی شده و مواردی که برجستگ...

اخلاق از دیر باز مورد توجّه بشر بوده ؛ زیرا ،آن را راهی برای رسیدن به سعادت خویش یافته است . اندرزها و تعالیم اخلاقی، همواره جزو مفاهیم برجسته ی شعر بوده و شعرا ،تلاش زیادی برای نشر فضایل اخلاقی داشته و هر یک به شیوه و روش خاص خود بدان پرداخته اند. سنایی و مولوی از جمله ی این شعرا هستند که نقد و مقایسه ی اخلاق ،در دو اثر حدیقه الحقیقه و مثنوی موضوع این پژوهش است. اساس نظام اخلاقی سنایی بر پایه ی...

نوستالژی یا حس دلتنگی گذشته، حالتی است روانی که به صورت ناخودآگاه در فرد ظاهر و تبدیل به یک اندیشه می‌شود. در عرصه ادبیات، این حالت برای شاعر یا نویسنده‌ای رخ می‌دهد که پیرو انگیزش‌های فردی یا اوضاع اجتماعی ـ سیاسی پیرامون خود، به نوعی به احساس دلزدگی از زمان حاضر دچار می‌شود. در حیطه ادبیات عرفانی باید گفت که عرفان تماما نوستالژی است؛ آن حس عجیبی که در بسیاری از متون مخصوصا در آثار مولانا با ا...

حسام الدین چلبی از مریدان و نزدیکان ویژه مولانا بوده، نقشی بارز در آفرینش مثنوی و جهت دهی و گسترش آن داشته است. تأثیر او بر حضرت خداوندگار بحدی بوده است که به خواهش او سرودن مثنوی را آغاز کرد و هرگاه حسام الدین حضور نداشت، مولانا رغبتی به سرودن نداشت. از آن جا که جاذبه های انسان های از خود رسته می تواند انگیزه بخش عارفان در بیان لطیفه های عشق الاهی باشد، مولانا در دوران مصاحبت با او از جاذبه ها...