یکی از مباحث مهمی ‎که در قرن بیستم مورد توجه قرار گرفت روایت‎شناسی است که در معنای عام گذر از وضعیتی اولیه به سوی وضعیتی ثانویه است و کنش کنشگران بر این مبنا صورت می‎پذیرد.گریماس روایت‎شناسی ساختارگراست. او تلاش‎ها‎ی فراوانی جهت ارائه الگوهای معین در زمینۀ روایت‎شناسی انجام داده است.روایت‎شناسی گریماس بر اساس ریخت شناسی حکایت‎ها‎ی پراپ استوار است. در این مقاله داستان اکوان دیو در شاهنامه بر اسا...

اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری، از مهم ترین نوشته های حوزۀ مطالعات تطبیقی و جامعه شناسی دین است که با وجود گذشت بیش از صدسال از پیدایش آن، هنوز هم گفت وگو بر سر آن، به ویژه در کشورهای توسعه نیافته، طراوت و تازگی دارد. چنانچه می دانیم در ایران اندیشه ها و آثار ماکس وبر - همانند مارکس و دیگران - دچار برخی بدخوانی ها و بدفهمی ها شده است؛ بر همین اساس، مقالۀ حاضر وجه همت خود را معطوف خوانش و توصی...

صفات خبری خداوند متعال، از جملۀ مباحث کلامی و تفسیری است که در قرآن و روایات آمده است.‌ صفات خبری آن دسته از صفات خداوند هستند که‌ عقل‌ بر آنها دلالت‌ روشنی‌ ندارد و تنها به آن‌ سبب که‌ در متن‌ دینی‌ (اعم‌ از قرآن‌ و حدیث‌) به‌خداوند نسبت‌ داده‌ شده‌اند، می‌توان‌ آنها را به‌ خداوند نسبت‌ داد. شناخت صحیح و دقیق صفات خبری و دستیابی انسان به این معرفت، به درک بهتری از باری‌تعالی منجر می‌شود. تفسیر...

از میان مخالفان نظریۀ «وحدت وجود»، برخی کاملاً آن را رد کرده و  برخی دست به تأویل آن زده‌اند. غیاث‌الدین منصور دشتکی از جملۀ کسانی است که سخنان عرفا را به وحدت شهود تأویل کرده­است. به این معنا که سالک به مراتبی می‌رسد که از ماسوی‌الله غافل می‌گردد. اما با وجود این، برخی از سخنان‌ و عباراتش بیانگر وحدت وجودند. با بررسی آثار وی این نتیجه حاصل آمد که نظریۀ  غالب وی وحدت شهود است. اما سردرگمی وی میا...

هدف: هدف از این مقاله، بررسی نسبت آموزۀ قیاس‌ناپذیری کوهن با دیدگاه واقع‌گرایی در علم بود. روش: روش نیل به هدف ترسیم شده در این مقاله، عبارت از بررسی روایت‌های فرگه‌ و کریپکی- پاتنم از نظریۀ ارجاع‌گرایی و نیز تبیین تعبیرهای آموزۀ قیاس‌ناپذیری کوهن است. همچنین مناقشۀ کوهن و ذات‌گرایان مطرح و تحلیل می‌شود. یافته‌ها: مطابق بررسی‌ها و استدلال‌های ارائه شده در این مقاله، آموزۀ قیاس‌ناپذیری کوهن در خ...

نولدکه در نظریۀ ترتیب نزولش، از ابزارهای گوناگونی جهت کشف ترتیب نزول استفاده می‌کند. یکی از پرکاربردترین و بنیادی‌ترین ابزارهای او، اسلوب است. این نوشتار بر آن است تا با روشی توصیفی – تحلیلی، موارد استفادۀ نولدکه از این ابزار را شناسایی و مطالعه کرده و برداشت او از اسلوب و چگونگی به‌کارگیری آن در نظریۀ مذکور را تبیین و ارزیابی کند. دستاورد این مطالعه نشان داد که او اسلوب را به معنای شیوۀ بیان م...

ابن‌سینا معتقد است صفات خداوند علاوه بر مصداق، از نظر مفهوم نیز واحد و یکسانند و در مقابل ملاصدرا بر تغایر مفهومی و اتحاد مصداقی صفات تأکید می‌ورزد و دیدگاه ابن‌سینا را مردود می‌شمارد. در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی، مبانی و نتایج هر یک از این دو نظریه تحلیل خواهد شد. نظریۀ ابن‌سینا در معناشناسی اوصاف الهی حاکی از اصالت دادن وی به کاربرد الفاظ است، در حالی‌که ملاصدرا به معانی الفاظ در هنگا...

دست‏یابی به فهم دقیق یک حدیث، نیازمند فهم صحیح مفردات آن است که این مهم، فراتر از بررسی واژگانی، نیازمند تحلیل معنای کلمه بر پایه متون روایی، تاریخی و دیگر قراین مؤثر است. یکی از واژگانی که معنای آن با چالش همراه بوده و نیازمند تحلیل و تبیین است، واژه «نَفْس» در خطبه 197 نهج‏‏‏ البلاغه است که به قرینۀ لحظه ارتحال پیامبر 9 به معنای روح دانسته شده است. لکن به دلیل برخی عبارات نا همسو و بعضی ملاحظات...

مباحث مربوط به روح انسان یکی از مهم ترین مباحث حوزه ی انسان شناسی است که همواره سوالات فراوانی پیرامون آن مطرح بوده است. از جمله مباحث پیچیده این حوزه، مراتب روح انسان و ویژگی های آن می باشد.این تحقیق با روش تحلیلی - توصیفی به تبیین و اثبات مفهوم مراتب روح انسانی ، آثار و ویژگی های آن از منظرآیات قرآن کریم و احادیث پرداخته است و به این نتیجه دست یافته است که روح انسان دارای مراتبی از قبیل؛ روح ...

به‌طورکلی، تحقیقات به دودسته کمی و کیفی تقسیم می‌شوند. تحقیقات کیفی انواع متعددی دارند که مهم‌ترین آن مردم‌نگاری، نظریۀ مبنایی، پدیدارشناختی، تحلیل گفتمان، تأویل‌شناسی یا هرمنوتیک و نشانه‌شناسی هستند. مردم‌نگاری انتقادی نوعی ازمردم­نگاری است که ریشه در مکتب شیکاگو دارد و توسط مرکز مطالعات بیرمنگام در انگلستان توسعه‌ یافت. هدف اصلی مردم‌نگاری انتقادی، نقد و تفسیر فرهنگ و تغییر آن به نفع برابری ق...