یکی از بنیادی‌ترین زمینه‌های پژوهش، تصحیح متون ادبی است. با وجود آثار دست اول و درخور اعتماد از یک متن، پژوهش‌های دیگر نیز پایة استواری خواهند داشت. یکی از متون ارزشمند ادبیات فارسی دیوان کبیر مولوی است که استاد فروزانفر حدود 50 سال پیش آن را تصحیح کرد و پس از آن هیچ تصحیح علمی ـ انتقادی و درخور اعتمادی از این اثر ارائه نشد؛ البته پژوهشگران همواره این تصحیح را نقد کرده‌اند و می‌کنند. باتوجه‌به ...

تصحیح متون کهن همواره مورد توجه ادب دوستانی بوده است که دغدغه‌شان فراهم کردن متنی منقح و نزدیک به گفتار مؤلف است. یکی از متون بحث‌برانگیز، کلیات شمس تبریزی اثر جلال‌الدین محمد مولوی است. این اثر سترگ به دلیل حجم گسترده آن و مشوش بودن نسخ موجود‌ هنوز تصحیح کاملاً قابل اعتمادی ندارد. پژوهش حاضر نقد دیوان کبیر مصحَّح فروزانفر بر اساس یکی از نسخ در دسترس ایشان، یعنی نسخه نورعثمانیه (با علامت اختصاری ع...

تصحیح انتقادی متنی چون شاهنامة فردوسی تنها با تسلط بر زبان و دیدگاههای عصر فردوسی امکان‌پذیر نیست. شاهنامه در رابطه‌ای بینامتنی با اساطیر و روایتهای متون اوستایی و پهلوی است، از سوی دیگر شاهنامه متنی است به جهات گوناگون و بر اثر عوامل متعدد، آسان‌نما و از آن جهت که در درازای زمان به اشکال گوناگون، از جمله از زبان نقالان همواره شنیده شده و به حافظه جمعی مردم پیوسته است...

یکی از گنجینه های متون فارسی، کتب تاریخی است. این آثار، میراث گران بهای نیاکان ماست. متون تاریخی علاوه بر آگاهی هایی که در زمینه تاریخ و وقایع گذشته به ما می دهند، شیوه های نثر نویسی و ویژگی های زبانی متون را در ادوار پیشین به ما می نمایند. تاریخی مسعود نیک پی کتابی است از قرن 8 هجری قمری که درباره تاریخ حیات بشر از ابتدای خلقت آدم تا پایان دوره چنگیزخان تدوین شده است. نسخه خطی این کتاب در دست ...

یکی از کارهای لازم و ضروری که در زمینۀ شاهنامهپژوهی باید انجام گیرد، گردآوری و بررسی ابیات پراکندۀ شاهنامه در متون کهن فارسی است. هدف چنین پژوهشی در وهلۀ نخست، یاری در تصحیح متن شاهنامه است. ازآنجاکه میان تاریخ انجام شاهنامه (400 ق.) تا قدیم‌ترین نسخۀ آن، فلورانس، (614 ق.) بیش از دویست سال فاصلة زمانی وجود دارد و از سدۀ هفتم و هشتم کمتر از ده نسخه وجود دارد، مصحّح شاهنامه ناچار است در کار خود، غ...

توجّه بسیار دانشمندان به شخصیّت و نام مرداس، علیرغم ناچیز بودن ذکری که از او در شاهنامه رفته، مدیون اهمّیّت پسرش ضحّاک در اساطیر ایرانی است. نبود نام و نشان او در متون اوستایی و تشویش صورت‌های نگارشی آن به خط پهلوی در متون فارسی میانه و کثرت بیش از حدّ گونه‌های مضبوط آن در متون اسلامی و همسانی نوشتاری و احتمالاً آوایی صورت مضبوط در شاهنامه با نام خاصّ عربی مرداس مسائلی هستند که این شخصیّت و نامش را در ا...

بررسی و پژوهش و تحقیق در نسخ خطی هر زبانی بهترین معرف متون ادبی آن زبان می تواند باشد. از برکت تصحیح و تحقیق در متون ادب فارسی است که ما می توانیم به نوشته-ها و سروده های ارزشمند زبان در روزگاران گذشته دست یابیم. شکی نیست که اگر تصحیح متون و تحقیق در مورد آن ها انجام نگیرد، ما نمی توانیم متنی منقح در اختیار داشته باشیم. تصحیح دیوان آقا محمدکاظم واله اصفهانی و بیان ویژگی-های برجسته آن به معنای...

هر چند دیوان انوری از مهمترین و دشوارترین متون شعر فارسی است اما تنها دو تصحیح از آن وجود دارد. نخستین بار استاد سعید نفیسی و  دومین بار استاد محمدتقی مدرس رضوی این دیوان را به چاپ رسانیده‌اند. چاپ نفیسی دارای اشکالاتی است و تصحیح تقی مدرس رضوی نیز      علی رغم محاسن بسیار، خالی از اشکال نیست. در این مقاله ابتدا  تاریخچه و چگونگی این دو تصحیح بیان شده است. آنگاه با معرفی دسته‌ای از نسخه‌هایی از...

اگر پزشکی به عنوان یک علم شناخته شود و در پی فهم بیماری ها و کشف علت آن ها بوده باشد و بخواهد برای رفع بیماری و برقراری سلامت فردی و اجتماعی اقدام نماید، بایستی برای خود روش شناسی و اصول و مفاهیم ازپیش تعیین شده ای داشته باشد. در واقع این چنین علمی را می توان در داخل مفهوم پارادایم شناسایی کرد. پارادایم اصطلاح جامعی است که جمیع مقبولات کارگزاران یک رشته علمی را در بر می گیرد و دانشمندان در چهار...

پرسش اصلی این پژوهش این است که آیا با در نظر گرفتن سایر پارادایمهای معرفتی، رویکرد طراحی تغییر می کند؟ برای تشخیص این امر الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت را به جای پارادایمهای غالب غرب تعریف نموده و اثرات آنرا بر رویکردهای طراحی شناسایی می نماییم. بطور خلاصه هدف از تحقیق پیش رو این است که (1) رویکرد طراحی مبتنی بر فلسف? ایرانی-اسلامی شناسایی شود. (2) نقاط اثر تغییراتی که بر اثر گرویدن به الگوی طراحی...