مغولان در عین حال که مردمانی بدوی بوده واز ادیان و آیین­های جهانشمول روزگار خود بهره­مند و برخوردار نبودند، افرادی به تمامی بی­دین و بی توجه به دیانت و اثر بخشی آن در عرصه­های اجتماعی و سیاسی هم نبودند. شمنیزم، مجموعه آداب و  عقایدی بود که جهان بینی و ایدئولوژی مغولان ملهم و متأثر از باور فلسفی و  باورمندی­های قومی و غیبی مبهم آن بود. رویارویی و مواجهه مغولان با انبوه  سرزمین­های نو گشوده و آرا...

دوران ایلخانان هر چند با نظم و انضباط حساب شده آغاز شد، اما در بی نظمی و هرج و مرج مقاومت ناپذیری پایان یافت. به طوری که تجربه حکومت ایلخانان در ایران یک تحول جالب اجتماعی را در تاریخ به معرض آزمون آورد. این که در فاصله دو نسل، ایلخانان اسلام آوردند، تجربه انحلال قوم فاتح را در فرهنگ قوم مغلوب یک بار دیگر در تاریخ ایران به صورت یک واقعیت تسلی بخش و قابل اعتماد به منصه ظهور رساند. سلاله یک قوم م...

وقف در لغت به معنای ایستادن و درنگ کردن بیشتر استفاده شده و در اصطلاح شرعی، تحبیس اصل و تسلیم منفعت تعریف شده است. وقف به عنوان یک سنت در تاریخ اسلام، پیش از اسلام و حتی در سایر ادیان وجود داشته است و کاربردهای زیادی برای آن بیان شده است. وقف و موقوفات در تاریخ اسلام و شکوفایی تمدن اسلامی به ویژه گسترش فرهنگ شیعی و توسعه علمی ـ تمدنی شیعیان نقش به سزایی داشته است. از قرن چهارم هجری و به ویژه با...

اهداف ادراک پیری به عنوان یکی از پیش بینی کننده های مستقل ناتوانی عملکردی و مرگ ومیر سالمندان معرفی شده است. مطالعه حاضر با هدف بررسی مفهوم ادراک پیری در متون و مطالعات موجود و رسیدن به درک عمیق تری از آن انجام شد. مواد و روش ها در این مطالعه دستیابی به اهداف با بررسی متون و مقالات مرتبط از طریق جستجو در پایگاه های اطلاعاتی «مِدلاین»، «مَگیران»، «ایران داک»، «اِلزویر»، «پروکوییست سی.اس.اِی»، «سیناهِ...

نوشتار حاضر با هدف نشان­دادن تأثیر فضای نوظهور پس ­از سقوط خلافت عباسی و دورة حاکمیت ایلخانان، بر بینش تاریخ­نگارانة ابوالقاسم کاشانی، مورخ شیعه­مذهب این عهد، درپی پاسخ­گویی به این سؤال است که رویکرد اسلامی و نگرش شیعی کاشانی بر بینش تاریخ­نگارانة وی چه تأثیری داشته است. در این جهت، به­نظر می­رسد کاشانی از سر دقت، مدارا، واقع­نگری و بعضاً مصلحت­اندیشی با مسائل مهم و مورد اختلاف تاریخ اسلام برخور...

تکوین حکومت ایلخانی در ایران و پذیرش آیین بودایی از سوی هلاکو زمینه را برای حضور بوداییان در ساختار حکومت فراهم نمود. بوداییان که پیش از این در مناسبات حکومتی در ایران نقشی نداشتند از این پس وارد ساختار حکومت شدند. با پذیرش آیین بودایی در میان تعدادی از ایلخانان، عدۀ زیادی از پیروان آیین بودا از سرزمین­های چین و تبت و ایغور به ایران مهاجرت کردند. بوداییان در سراسر قلمرو ایلخانی بتکده­های بودایی...

حکومت قراختاییان کرمان در حدود سال 619 هـ.ق./ 1223م. و به همّت بُراق حاجب بنیان نهاده شد. حکومتی که پس از وی نیز در میان فرزندان و نوادگانش ادامه یافته و مدت­زمانی بیش از 80 سال (از 619 تا 704 هـ.ق. / 1223 تا 1305م.) بر نواحی کرمان و اطراف آن اقتدار داشت. حکمرانان این دولت تازه‌تأسیس ـ به‌رغم اوضاع نا‌به‌سامان ایران در قرن هفتم هجری ـ نه­تنها قلمرو تحت استیلای خود را از تهاجمات مغول حفظ کردند، بل...

تاریخ اجتماعی ایران یعنی شرح حیات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، فکری، فرهنگی و... ایرانیان است، که به صورت علمی کمتر مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است و نویسندگان و صاحب نظران در راه مدون نمودن تاریخ زندگی اکثریت مردم سرز مین ایران عملاً قدم موثری برنداشته اند. علیرغم آن که سرزمین ما از یک سابقه بسیار طولانی برخوردار است با این حال به اوضاع توده های اجتماعی و مردم عادی کمتر توجهی صورت گرف...

مغولان در فاصله ی قرون هفتم و هشتم هجری (سیزدهم و چهاردهم میلادی) یکی ازبزرگ ترین امپراطوری های جهان آن روز را ایجاد کردند. داشتن زندگی ایلی و خانه به دوشی در محیطی سخت و خشن، عدم داشتن ارتباط گسترده باملل همسایه و سطح پایین فرهنگ و تمدن به نسبت دیگر اقوام ساکن استپ، اهمیت ایجاد یکی از امپراطوری های بزرگ تاریخ جهان توسط این مردمان را دو چندان می کند. در این بین ترکان به علت قرابت نژادی با مغولا...

شیعه پژوهی یکی از اساسی ترین موضوعاتی است که درتاریخ ایران مطرح می شود. مهاجرت سادات علوی وقبایل شیعی در سده های نخستین اسلامی، به مناطق ایران؛ زمینه ای مناسب برای رشد تدریجی تشیع در ایران فراهم کرد. هدف این پژوهش بررسی فعالیت های شیعی در سبزوار از حمله مغول تا روی کار آمدن صفویان است. مهم ترین رخدادی که در این زمان به وقوع پیوست تشکیل حکومت سربداران در این ناحیه است. بدون شک تبیین وقوع چنین رو...