چکیده مقولۀ «آزادی» از مهم‎ترین نیازهای بشری و از خواسته‌های اصلی مردم در نهضت انقلاب اسلامی ایران بوده است که در شعار «استقلال، آزادی و جمهوری اسلامی» نمود پیدا کرد. در میان گروه‎های مبارز انقلابی، بی‌تردید گفتمان فقاهتی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) نقش کلیدی در هدایت و پیروزی انقلاب و به تبع آن، مدیریت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه در جمهوری اسلامی ایران داشته است. در این نوشتار، نگا...

چکیده جهت‌گیری سیاسی کشورها در قبال یک دیگر، کیفیت روابط آن‌ها را مشخص‌می‌کند. سیاست خارجی اصولاً پدیده‌ای برآمده از درون نظریه‌های هویتی است که بازی گران در مقام عمل نمی‌توانند به همکاری کارآمد و پایدار در آن نایل‌آیند مگر آن‌که به نظریه و ایدئولوژی واحد دست‌یافته‌باشند. امام خمینی(ره) «اسلام» را موجودیتی متفاوت فرض‌می‌کند تا بتواند «دیگری» را در هویت سیاسی خود قوام‌بخشد. زبان و ایدئولوژی بر ت...

امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی و از رهبران تاثیرگذار در کل تاریخ بشریت و بویژه جهان اسلام است. دیدگاه­های امام خمینی همواره روشنگر و چراغ هدایت بشریت و مسلمانان می­باشد. امام در حوزه­های مختلف اجتماعی، حقوقی، سیاسی و فرهنگی دارای ایده­ها و نظرات بدیع و منحصر بفردی است. ایده­پردازی و گفتمان­سازی پیرامون حکومت اسلامی، تشکیل نظام اسلامی و حقوق متقابل حکومت و مردم به وسیله امام از اصلی­تری...

چکیده جهت‌گیری سیاسی کشورها در قبال یک دیگر، کیفیت روابط آن‌ها را مشخص‌می‌کند. سیاست خارجی اصولاً پدیده‌ای برآمده از درون نظریه‌های هویتی است که بازی گران در مقام عمل نمی‌توانند به همکاری کارآمد و پایدار در آن نایل‌آیند مگر آن‌که به نظریه و ایدئولوژی واحد دست‌یافته‌باشند. امام خمینی(ره) «اسلام» را موجودیتی متفاوت فرض‌می‌کند تا بتواند «دیگری» را در هویت سیاسی خود قوام‌بخشد. زبان و ایدئولوژی بر ت...

نظام جمهوری اسلامی جهت استمرار حیات و بسط گفتمان کلان خود، نیازمند بازخوانی روزآمد اندیشه و سیره سیاسی بنیان گذار خود از یک سو و اصلاح مسیر طی شده ازجمله توسط دولت ها براساس این گفتمان از سوی دیگر است. این مقاله، گفتمان دولت سازندگی را موضوع خود قرار داده است. هرچند خرده گفتمان دولت سازندگی همچون دیگر دولت ها ناشی از تحول «در» گفتمان کلان جمهوری اسلامی است، اما به نظر می رسد در مواردی نیز دارای...

امام خمینی (ره) رهبری انقلاب اسلامی در ایران را به‌عهده داشت که تأثیرات گسترده‌ای بر منطقه خاورمیانه اسلامی و جهان اسلام داشته است. در «گفتمان اسلامِ احیاشده» که او به شکل‌گیریِ آن کمک کرده و در چارچوبِ آن سخن می‌گوید، غرب، به‌شیوه‌ای منحصربه‌فرد، بازنمایی و درواقع، غیریت‌سازی شده و تفاوت‌های ذاتی‌اش با شرق و اسلام مشخص شده است. در این مقاله، با بررسی موردیِ آرای امام خمینی (ره) و آیت‌الله مطهری، ن...

این مقاله تلاش می کند تا ضمن اشاره به گفتمان اسلام سیاسی به عنوان یکی از گفتمانهای مهم تاریخ معاصر ایران به بررسی تطبیقی خرده گفتمانهای سیاسی مهم این گفتمان در قبل از انقلاب بپردازد و به این سوال پاسخ دهد که اشتراکات و افتراقات فکری این خرده گفتمانها چه بود؛ و اصولاً نظام سیاسی بعد از انقلاب تا چه اندازه تحت تاثیر مشترکات این خرده گفتمان ها بوده است؟فرضیه این پژوهش آن است که نظام سیاسی بعد از ان...

عمومی شدن، مردم سالاری در جهان کنونی، ضرورت ها و الزاماتی به همراه داشته است واگرچه برخی جزء مقتضای ذات عمومی شدن و مردم سالار شدن سیاست و رژیم های سیاسی نیست، لکن در استقرار و تدوام این وضعیت موثر است. سازمان یافتگی فعالیت های سیاسی ازجمله ضرورت هایی است که به اشکال گوناگون در فضای عمل سیاسی نمود می یابد. تشکل های سیاسی گونه هایی از این سازمان یابی است. انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(س) به ...

پژوهش حاضر در پی ارائه‌ی "نظریه عدالت سیاسی" در اندیشه‌ی سیاسی خواجه نصیرالدین طوسی است و این مهم را در قالب روش تحلیل گفتمان بررسی خواهد کرد. خواجه نصیر در ساماندهی این مسأله براساس اصول مذهب شیعه - به‌ویژه "عدالت" و "امامت" - پیش رفته و برمبنای عدل الهی در نظام تشریع و قاعده‌ی لطف، به امام یا رئیس اول مدینه مشروعیت داده و او را عامل جاری‌شدن عدالت سیاسی و اجتماعی محسوب کرده است. بدین‌ترتیب "ا...

تحلیل گفتمان انتقادی، به عنوان رویکردی بین رشته‌ای علوم اجتماعی، فراتر از صورت‌های زبانی، به بررسی ایدئولوژی ادیب که بازتاب دهنده شرایط اجتماعی و فرهنگی فضای حاکم بر جامعه اوست، می‌پردازد. از آن­جا که قدرت حاکم بر هرجامعه­ای، گفتمان آن جامعه را سامان می‌بخشد؛ این رویکرد، چگونگی پیوند آثار ادبی با قدرت مسلّط بر جامعه را در سه لایه‌ی: توصیف، تفسیر و تبیین مورد بررسی قرار می­دهد. بی­شکّ، خطبه‌های نه...