هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل تاریخی از بین رفتن اسناد دیوانی دوره های نخستین اسلامی و بررسی پیامدهای آن در پژوهش های مربوط به آن دوره است. رویکرد پژوهش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایۀ منابع کتابخانه ای و آرشیوی و با رویکرد تاریخی به بررسی فقدان اسناد دیوانی در سده های نخستین اسلامی می پردازد. یافته و نتایج: یافته ها نشان می دهند که عواملی مانند: فقدان آرشیو به معنای واقعی آن، عدم ت...

هدف: پژوهش حاضر، در پی مشخص کردن نقش افراد و مناصب حکومتی و دیوانی در نگارش و صدور فرمان های دورۀ قاجار است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی و تحلیلی، بر اساس مطالعۀ کتاب های دست اول تاریخی، اسناد موجود، و بر پایۀ منابع کتابخانه ای و تجربیات عملی مولف نگاشته شده است. یافته ها و نتایج پژوهش: امر نگارش، تایید و اجرای مفاد فرمان، امری پیچیده و مستلزم دانستن اصول نگارشی مدون بود و در ...

تشکیلات عصر صفوی در عصر شاه اسماعیل همواره در حال جابه جایی ازنقطه ای به نقطه ای دیگر بود. در دوره شاه طهماسب علاوه بر تنظیم دفاتر دیوانی در محل مرکز قدرت سیاسی، دفتر خانه در کنار دربار حکومتی استقرار یافت. اگر چه گزارش های تاریخی از چگونگی این اسناد و دفاتر به طور مستقیم سخنی نگفته اند، اما زمانی که از عناصر و عوامل دیوان های دولتی گفتگو می کنند، اطلاعات پراکنده ای از این تشکیلات به دست می دهن...

اسناد دیوانی یکی از تولیداتمهم نظام دیوان‌سالاری­ و از منابع ارزشمند برای پژوهش در تاریخ تحول نظام­ اداری است. این ارزش و اهمیّت برای تحقیق دربارة دورانی همچون دورة زندیه که منابع و اطلاعات در خصوص نظام اداری آن با کمبود مواجه است، بیشتر می­شود. این پژوهش درصدد است تا ضمن ارائة نکاتی دربارة وضعیت ثبات سیاسی این دوران و تأثیر آن بر روند تولید اسناد دیوانی و نیز با اشاره به مفاد منابع تاریخی نگاشت...

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، علاوه بر تبیین ویژگی های اسناد دیوانی دوره تیموری (قرن نهم قمری)، بررسی نقش و اهمیت این اسناد در شناخت ساختار قدرت و نظام دیوان­سالاری تیموریان است. جامعۀ آماری: جامعۀ مورد بررسی، کلیه اسناد دیوانی صادرشده از جانب شاهان تیموری (سلطانیات) است که اصل سند در حال حاضر در آرشیوها یا موزه های کشورهای مختلف نگهداری می شود. روش/ رویکرد پژوهش: شناسایی و گردآوری اسناد مورد نظر ا...

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل تاریخی از بین رفتن اسناد دیوانی دوره‌های نخستین اسلامی و بررسی پیامدهای آن در پژوهش‌های مربوط به آن دوره است. رویکرد پژوهش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای و آرشیوی و با رویکرد تاریخی به بررسی فقدان اسناد دیوانی در سده‌های نخستین اسلامی می‌پردازد. یافته و نتایج: یافته‌ها نشان می‌دهند که عواملی مانند: فقدان آرشیو به معنای واقعی آن، عدم ت...

0

برات دیوانی سندی بود که از سوی دولت به­منظور پرداخت مواجب و دیگر هزینه­ها صادر می­شد. اهمیت برات زمانی مشخص می­شود که بدانیم در دورۀ قاجاریه اغلب پرداخت­های دولت به کارکنان کشوری و لشکری و به­طورکلی، اغلب پرداخت هزینه­ها در تمام امور دولتی به­وسیلۀ این سند انجام می­گرفت. بر این اساس، این سند می­تواند منبع مهمی برای نگارش تاریخ اقتصادی باشد. با وجود اهمیت برات­های دیوانی، تاکنون هیچ پژوهش مستقلی...

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، علاوه بر تبیین ویژگی‌های اسناد دیوانی دوره تیموری (قرن نهم قمری)، بررسی نقش و اهمیت ‌این اسناد در شناخت ساختار قدرت و نظام دیوان­سالاری تیموریان است. جامعۀ آماری: جامعۀ مورد بررسی، کلیه اسناد دیوانی صادرشده از جانب شاهان تیموری (سلطانیات) است که اصل سند در حال حاضر در آرشیوها یا موزه‌های کشورهای مختلف نگهداری می‌شود. روش/ رویکرد پژوهش: شناسایی و گردآوری اسناد مورد نظر ...

منصب مهرداری از مشاغل مهم دیوانی در تشکیلات اداری آستان قدس رضوی تا پایان دورۀ قاجار بوده‌است. مهرداران از معتمدان متولیان آستان قدس محسوب می‌شدند. با رواج امضاء در دورۀ پهلوی شغل مهرداری منسوخ شد. هدف: این پژوهش با استناد به اسناد آستان قدس رضوی به بررسی پایگاه اجتماعی، فرهنگی، علمی و اقتصادی مهردار به‌عنوان یک شغل مهم دیوانی، و نحوۀ انتصاب و شرح وظایف و تعداد مهرداران آ...