این نوشتار نگاهی نقادانه به ترجمه الهی قمشه ای از قرآن دارد. نویسنده نخست به شرح زندگی مترجم می پردازد. سپس از انواع ترجمه، شرایط مترجم و تنگناهای ترجمه سخن می گوید. آنگاه مزایا و امتیازات ترجمه مرحوم الهی قمشه ای را بر می شمارد. در ادامه از نقدهایی که بر این ترجمه شده است، یاد می کند و در پایان به نقد و بررسی نارسایی های ترجمه پرداخته و با آوردن نمونه های متعدد اشکالات ادبی، ویرایشی، ابهام زدا...

ترجمه قرآن به زبان های مختلف، به خصوص به زبان فارسی، از دیرباز رایج بوده است. در دوران متأخر، به جهت گسترش سواد عمومی ایرانیان و روی آوردن آنها به مطالعه قرآن و توجه به معانی آن، روند ترجمه قرآن افزایش یافته است. از سویی دیگر، با توجه به قداست متن قرآنی و اهمیّت معانی آن در اندیشه و عمل مسلمانی، صحّت ترجمه اهمیّت ویژه ای دارد؛ اما با وجود این، ترجمه های موجود، کمابیش اشکالاتی کلی و جزئی دارند و هن...

چکیده یکی از جلوه ها و جنبه های ادبیات فارسی، حضور پیام ها، مفاهیم و مضامین عرفانی است که از همان آغاز ظهور شعر فارسی، نشانه های جزئی و کلّی آن را می توان یافت. از جمله محورهای نگرش عارفان در حوزه های شناخت، اخلاق و تعلیمات عارفانه، نقش کلیدی دل در تجربه های فردی سالک و رهنمود ها و بحث های تخصصّی اندیشمندان این عرصه است. کاربرد دل، هم در کتب تعلیمی عرفانی و هم در اشعار عارفانه و هم در اقوال عارف...

چکیده آیات قرآن، احادیث ، اشارات و تلمیحات در آثار منظوم و منثور زبان فارسی همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان پارسی گوی بوده و آن ها از این عوامل به عنوان یک عنصر مهم برای بیان بهتر و زیباتر کلام خویش بهره می برده اند. آشنایی با تلمیحات و اشارات و درک آن ها باعث فهم بهتر و شناخت موثرتر اشعار و آثار بزرگان و میزانی برای سنجش توان شاعری و سخنوری آنان می باشد. الهی قمشه ای از جمله ی شاعرانی اس...

قرآن کریم این کتاب بزرگ آسمانی و چراغ هدایت انسان ها کتاب جهانی مسلمانان است که به منظور فهم بهتر معانی و حقایق بلند و گسترده، ترجمه آن از دیرباز مورد توجّه مسلمانان غیرعرب قرار گرفته است. قرن چهارم تا ششم هجری و سال های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، دوران شکوفایی نهضت ترجمه قرآن محسوب می شود. بدیهی است نقد این ترجمه ها، امری ضروری در جهت رفع معایب آنها و بالابردن کیفیّت می-باشد. ترجمه های فارسی ک...

رساله موجود، مقایسه ترجمهء پانزده جزء اول از ترجمهء قرآن شادروان مهدی الهی قمشه ای با عبدالمحمد آیتی است و این دومین پایان نامه ای است که به صورت مقایسهء دو ترجمهء قرآن کریم در دانشگاه شیراز تدوین شده است . در مقایسه ترجمهء آیات هر جا که اختلافی مهم از نظر صرفی، نحوی و یا لغوی مشاهده شده است اگر اختلافات ساده و روشن بوده تا آنجا که توانسته ام صورت صحیح آن را نوشته ام و در غیر این صورت نظر یک یا...

قرآن مجید متنی است با لایه­های شگرف که خوانش و بیان دلالت­های آیاتش از راه ترجمه درنگی بایسته لازم دارد. بدین روی ترجمه­های قرآن با نقد­های بسیاری روبرو شده است. ولی با عنایت به بسامد مجازهای مرسل قرآن و دلالت­های ظریف آ­ن­ها،  ترجمه­های این مجازها بررسی و نقدی مستقل می­طلبد. در این جستار به مثابۀ گامی در نقد ترجمۀ این قبیل تعابیر و متناسب با مجال یک مقاله، از میان ترجمه­های فراوان فارسی، به چ...

قرآن کریم، یگانه معجزه جاوید اسلام و چراغ پرفروغ هدایت مسلمانان است. زبان قرآن، عربی است و برای فارسی زبانان، ترجمه آن به زبان مادری، ضروری به نظر می آید. زیرا گسترش مفاهیم قرآنی در جامعه، وابسته به ارائه ترجمه های سلیس و روان از قرآن است، لذا نقد و آسیب شناسی این ترجمه ها امری ضروری به نظر می رسد. از آنجایی که هر مترجم براساس برداشت و فهم خود از آیات قرآن کریم ، ترجمه ای ارائه می دهد که با دیگ...

میرزا حبیب خراسانی(۱۲۸۷-۱۲۲۸ (و حاج میرزا محمد­مهدی­محی­الدین الهی قمشه ای (۱۳۵۲ - ۱۲۸۰) هر دو از شاعران و عارفان بزرگ عصر خود محسوب می­شده­اند. اشعار هر دو دارای همسانی­های فراوانی است. بیشترین جنبه­های این همانندی­ها و همسانی­ها را گزاره­های عرفانی، در بر می­گیرد. هر دو از شاعرانی چون مولوی و حافظ وام گرفته، از نظر منش فکری هر دو باورمند به جبر و سرنوشت بوده و از اهمیت عشق، شناخت نفس و عجز عق...

قرآن کریم ساختار نحوی، صرفی و بلاغی محکمی است. فرآیند برگرداندن این کتاب آسمانی مستلزم توجّه شایانی به نحو یا دستور زبان عربی است. در این زبان، حرف «فاء» یکی از حروف معانی است که از تنوّع بسیاری برخوردار است و این مسئله کار مترجم را هنگام برگردان آن به زبان فارسی دشوار می کند. مترجمان فارسی برای ترجمه «فاء» برابر نهادهای «پس»، «سپس» و «آنگاه» را ارائه داده اند که با توجّه به تنوّع این حرف، ناکافی ا...