هانس گئورگ گادامر و لودویگ ویتگنشتاین بعنوان نمایندگان سرشناس دو سنت اصلی فلسفة معاصر، یعنی سنت فلسفة قاره­ای و سنت تحلیلی به حساب می­آیند. نگرشهای فیلسوفان این دو سنت همواره در مقابل هم بوده است. اما به نظر می رسد برخلاف تصور رایج بتوان مشابهت­هایی را میان آنها یافت. در این مقاله تلاش کرده­ایم تا به بررسی وجوه اشتراک دیدگاههای زبانی گادامر و ویتگنشتاین دوم بپردازیم. در این تحقیق به سه وجه اشتر...

این پژوهش به بررسی دیدگاه غزالی و مولوی در مورد تأویل می­پردازد؛ نخست معنای لغوی و اصطلاحی تأویل و موارد آن در قرآن‌کریم مورد بررسی قرار گرفته، سپس قوانین تأویل، شرایط مؤول و مسألة تأویل مجاز و غیرمجاز و تفسیر به رأی به بحث گذاشته‌شده و نشان داده شده­است که غزالی ِبه‌رغم رساله­هایی که در رد باطنیه و اسماعیلیه نوشته، در فهم متون متأثر از رویکرد تأویل‌گرایانة آن‌ها است. بخش سوم مقاله به دیدگاه تأو...

این پژوهش به بررسی دیدگاه غزالی و مولوی در مورد تأویل می­پردازد؛ نخست معنای لغوی و اصطلاحی تأویل و موارد آن در قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته، سپس قوانین تأویل، شرایط مؤول و مسألة تأویل مجاز و غیرمجاز و تفسیر به رأی به بحث گذاشته شده و نشان داده شده­است که غزالی ِبه رغم رساله­هایی که در رد باطنیه و اسماعیلیه نوشته، در فهم متون متأثر از رویکرد تأویل گرایانة آن ها است. بخش سوم مقاله به دیدگاه تأو...

حدس، ابطال، تقدم نظریه بر مشاهده، تقرب به صدق و واقع گرایی عناصر اصلی دیدگاه ابطال پذیری را تشکیل می دهند. در این نوشتار ضمن بازخوانی این عناصر به برخی از نارسایی ها و ناسازگاری های درونی این دیدگاه اشاره کرده و استدلال می کنیم که اگر مشاهده نقشی ایجابی در پیدایش نظریه نداشته باشد تضمینی برای تقرب به صدق نخواهیم داشت. ضمن آنکه برخی از بیان های اندیشة تقدم نظریه بر مشاهده نیز با واقع گرایی ناساز...

بحث از ماهیت عقل، و نقش و جایگاه آن در فهم و تنسیق عقاید و نیز نسبت عقل با وحی و سنت نبوی از مهم ترین مسائل کلامی است، از دیرباز تا کنون، که دو دیدگاه عقل گرایی و نص گرایی را در بین عالمان دینی به وجود آورده است. در این میان، اندیشة فیض کاشانی همواره با ابهام همراه بوده است. عده ای با تکیه بر برخی کتاب های او، همچون عین الیقین، انوار الحکمه و اصول المعارف، که همسو با عقل گرایی به نگارش درآمده ا...

بدون شک یکی از چالش های نظری مهم در تاریخ اندیشه ها، نسبت میان فلسفه و دین است. لحاظ قرار دادن این مهم در تحول اولیة مسیحیت و تأثیر میراث عقلی دورة کلاسیک است و در این میان هم سنخی و یا یکسانی محورها و ارکان آموزه ها و اصول دین مسیحیت با فلسفة رواقی از اهمیت ویژه برخوردار است. استدلال بر این است که اندیشة سیاسی - الهیاتی مسیحی اصولی چون نظریة نظام الهی کائنات، لوگوس و ... را از آراء فلسفة یونان...

فلسفة علم کوهن را آغاز دورة پساپوزیتیویستی دانسته اند. در این نوشتار با مرور نقدهای کوهن بر تجربه گرایی خواهیم دید او در این نقدها با تضعیف نقش معرفتی و توجیهی تجربه باعث تقویت نسبی گرایی و بسط آن به حوزة علوم طبیعی می شود. با این که کوهن نقدهایی جدی بر حلقة وین دارد، اما هم زمان برخی از اصول پوزیتیویستی آن ها را حفظ می کند؛ لذا برخی از مفسران کوهن نسبی گرایی را نتیجة منطقی اصول پوزیتیویستی می ...

نسبت قانون و شریعت در اندیشة سیاسی علامه میرزای نایینی دکتر جلال درخشه چکیده: دورة مشروطیت، یکی از خواندنی ترین فصول تاریخی جامعة ایران از حیث تأثیر و تأثر حوزه های فکری سنتی و مدرن به شمار می رود. انقلاب مشروطیت، در عین حالی که پاسخی به نیازها و شرایط حاکم بر ایران بود، نتیجة فرآیند تحولات فکری رو به رشدی بود که از جهان غرب وارد ایران شد و در قالبی ساختارشکنانه، منطق نوینی را بر منا...