شناسایى و بررسى روشهاى تفسیر آیات الأحکام قرآن توسط اهل بیت(ع)، است.  فهم هر متنى، نیازمند آشنایى با قواعد و اصول زبانى آن متن و دریافت سبک ویژه اثر است. اهل بیت(ع) نیز هم بر شناخت عمومى زبان و هم بر سبک ویژه قرآن جهت استنباط احکام فقهى از قرآن تکیه دارند. ایشان در بهره‌گیرى از آیات الأحکام به سه روش تمسک، تبیین و تدبر عمل مى‌کردند.  در شیوه »تمسک«، امام(ع)، براى بیان حکم، آیه‌اى را تلاوت مى...

 ابزار معتبر در تفسیر موضوعى قرآن و روشهاى تفسیر موضوعى در سده چهاردهم مورد بررسى قرار گرفته است. کاربرد قرآن، بهره‌گیرى از سنت، استفاده از آراى مفسّران، نقش لغت، مددگیرى از تاریخ، کارکرد عقل و بهره‌برى از دانش تجربى از جمله ابزارهاى تفسیر موضوعى محسوب مى‌شوند. نوع نگرش به تفسیر موضوعى و تعریفى که مفسّر براى آن دارد، ملاک دسته‌بندى گونه‌هاى تفسیر موضوعى است. از این رو، در تعریف تفسیر موضوعى، برخى...

 چگونگى کاربرد روش تفسیر ترتیبى - موضوعى در "المیزان" است.  نویسنده، با گذرى بر پیشینه تاریخى تفسیر موضوعى و بالندگى آن در قرن چهاردهم و اشاره‌اى به روش‌هاى مختلف کاوشهاى موضوعى، به چگونگى استفاده علامه از شیوه تفسیر موضوعى پرداخته و گونه‌هاى مختلف تفسیر موضوعى را برمى‌شمرد: 1- موضوعى - مقایسه‌اى، 2- استقراء و جمع‌آورى آیات ذیل عنوان مورد بحث و 3- تفسیر ترتیبى - موضوعى. بنابراین، تجارب بشرى و ...

این مقاله به معرفى و ارزیابى معجم هاى موضوعى قرآن مى پردازد. نویسنده نخست از ضرورت معجم موضوعى سخن گفته سپس اهداف معجم نویسى موضوعى را مطرح مى کند. آنگاه پیشینه معجم هاى موضوعى را به صورت فشرده بررسى مى کند و سپس معجم ها و فرهنگ هاى موضوعى قرآن را که به زبان عربى و فارسى منتشر شده است به صورت جداگانه بررسى و ارزیابى کرده نقاط قوت و ضعف آنها را بیان مى کند و در پایان به ارزیابى «فرهنگ قرآن» فراه...

این پژوهش با محور قرار دادن متون دینی به عنوان منبعی معرفتی در حوزه تعلیم و تربیت، سعی نموده که به بررسی مقوله ای تربیتی در حوزه تربیت اسلامی بپردازد؛ که در این راستا پرداختن به چیستی، چرایی و چگونگی مسئله «تدبر» را مورد نظر قرار داده تا ماهیت آن را تبیین نماید؛ زیرا اعتقاد بر این است که پرداختن به مقولههای مختلف مورد تاکید در تربیت اسلامی، بهرهمندی از مزایای آن ها را در پی خواهد داشت. از این ر...

 پیش‌زمینه‌ها و علل رویکرد موضوعى به تفسیر قرآن در قرن معاصر مورد بررسى قرار گرفته است.  در قرن چهاردهم، تفکّر تفسیر موضوعى قرآن توجه قرآن‌پژوهان را به خود جلب کرد، این رویکرد ریشه در تفسیر معصومین (ع) دارد. ولى در قرآن حاضر، باور به بیان یک موضوع به صورت پراکنده در کل قرآن، رشد علم بشرى، علاقمندى دانشمندان مسلمان به بیان دیدگاه‌هاى علمى قرآن، اتهام عدم سامان در تعالیم قرآن از سوى مستشرقان و پی...

نوشتار حاضر ادامه معرفى و ارزیابى معجم هاى موضوعى قرآن است. در قسمت نخست نویسنده به بررسى تعدادى از فرهنگ هاى موضوعى پرداخت و از مزایا و کاستى هاى آنها سخن گفت. در این نوشتار ارزیابى و بررسى یاد شده ادامه مى یابد و برخى دیگر از فرهنگ هاى موضوعى معرفى مى شود.

 معرّفى کتاب »کلید مفاهیم قرآن«، یا »معجم موضوعى قرآن کریم« اثر آقاى على اکبرهاشمى رفسنجانى است. این اثر که با عنوان »تفسیر راهنما« چاپ و منتشر شده، نخستین معجم مفصّل موضوعى مفاهیم قرآن کریم است که به شکلى ابتکارى و منحصر به فرد، اطلاعات موضوعى گسترده‌اى را در خود جاى داده است.

مفهوم تدبر در شبکه معنایی قرآن با برخی از مفاهیم قرآنی پیوند خورده است که از کنار هم قرار دادن ‏این مفاهیم، حوزه معنایی تدبر در قرآن شکل می‌گیرد. این حوزه معنایی در آیات مکی شامل مفاهیم؛ ‏قول، کتاب و اولوالالباب و در آیات مدنی شامل مفاهیم؛ قلب،آیات و قرآن است. در چهار آیه‌ای که واژه‌ ‏تدبر در آنها بکار رفته، چهار طیف از مخاطبان قابل شناسایی است که عبارتند از: مشرکان، کافران، منافقان ‏و مؤمنان.ا...

این پایان نامه تحقیقی است درباره ی تدبّر و تفقّه؛ و به بررسی اهمیّت، ضرورت و تأثیر آن در زندگی فرد و اجتماع می پردازد. این کار در چند بخش به انجام رسیده است: درفصل اوّل کلّیّاتی درباره ی تدبّر و تفقّه بیان شده است. در فصل دوّم معنای لغوی و اصطلاحی تدبّر و تفقّه بررسی شد و چند لفظ که از جهاتی با این دو کلمه وجه مشترک معنایی داشتند، بیان گردید و نتیجه ی بحث درباره ی معنای لفظ تدبّر: «تفکّر و تأمّل فراگیر د...