شیخ عبدالقادر گیلانی (عارف قرن پنجم و ششم هجری) ازجمله مشایخی است که پیرنامه‌های بسیاری به فارسی و عربی دربارۀ او نوشته ‌شده ‌است. اهمیت پیرنامه‌ها به سبب درون‌مایۀ اصلی آن (کرامت) و چگونگی نگارش آنهاست؛ همچنین این آثار برای شناخت احوال پیر و عارف بسیار سودمند است. به همین سبب در این مقاله کوشش می‌شود ابتدا آثار و پیرنامه‌های نوشته‌شده دربارۀ عبدالقادر معرفی شود؛ سپس شیوۀ بلاغت نویسنده در بیان ...

فرهنگ‌ خلاصة اللغات اثر ابن‌ابوالمحسن محمد مؤمن جنابذی متوفای قرن دهم، در دو فصل نگاشته شده است: فصل اول مشتمل بر کلمات عربی همراه با ترجمۀ فارسی آنها، و فصل دوم دربردارندۀ کلمات فارسی به همراه معانی فارسی آنهاست.  مقالۀ حاضر به بررسی دقیق این لغت‌نامه از حیث زبان‌ها و لهجه‌های به کار رفته در آن می‌پردازد. زبان‌های مهمی که در خلاصة اللغات به کار رفته‌ عبارتند از: عربی (با لهجه...

مطالعۀ پیش رو به بررسی و نقد معادلهای فارسی در پاره ای از ترجمه های قرآن برای اعراب نحوی حال اختصاص دارد؛ اعرابی که بر اساس شمارش منابع، حدود 700 مورد از کاربرد آن در قرآن کریم دیده می شود. پیچیدگی اِعراب حال در برخی آیات قرآن سبب شده است که تلاشهای مترجمان در معادل یابی برای آن سمت وسوهای مختلف بیابد؛ امری که جلوه اش را در تنوع ادبی اسلوبهای فارسی معادل گرفته برای این نقش نحوی عربی می توان یافت...

در پهنهء بیکران فرهنگ و ادب فارسی می توان از آثار فاخری نشان گرفت که تصحیح و احیای آنها روشنگر پیشینهء غنی فرهنگ اسلامی – ایرانی است و پژوهشگران را در شناختی ژرف تر از این مواریث ارجمند یاری می دهد. کتاب خلاصه المفاخر فی مناقب شیخ عبدالقادر، تالیف عفیف الدین عبدالله ابن أسعد یافعی یمنی (698- 768ق) از اینگونه آثار به شمار می رود که مولف آن را به عنوان تکمله ای بر دیگر تالیفش، روض الریاحین فی حکا...

جُستار حاضر به این اصل اساسی می­پردازد که در فرآیند ترجمه رابطه و پیوند زبان و معنا، چه رابطه و پیوندی است؟ به عبارتی آیا این زبان است که با ظرافت­های خاص، ابعاد و دایرۀ معانی را تعیین می­سازد یا اینکه زبان همچون مرکبی برای معانی به­شمار می­رود؟ در حوزۀ مطالعات ترجمه بحث­های فراوانی پیرامون ترجمۀ تحت­اللفظی، فرا تحت­اللفظی، ارتباطی، معنا گرا، آزاد و ... صورت گرفته است که هر کدام از منظری خاص، ت...