تربیت اعتقادى« به معناى آموزش اعتقادات و شکل‏دهى نظام باورهاى متربى و ایجاد بینش و گرایش و التزام در عرصه باورها در کنار عرصه »تربیت اخلاقى« و »تربیت عبادى«، از اهمیت زیادى برخوردار است. نقش خانواده و والدین، در همه ساحات و ابعاد تربیت و از جمله تربیت اعتقادى، مهم و بى‏بدیل است. نوشتار حاضر بر آن است که از منظر شرعى به بازخوانى وظایف والدین در قِبال تربیت اعتقادى فرزندان بپردازد و بر اساس روش‏شن...

بحث از روایى یا نارواییِ کاربستِ حیله هاى شرعى, همواره از مباحث جنجالى و پُر تنش در حوزه فقه اسلامى بوده است. فقیهان امامى در مواجهه با این پدیده, به دو گروهِ موافق و مخالف طبقه بندى مى گردند و هرکدام براى اثبات دیدگاه خویش, به دلایلى چنگ مى زنند. موافقان, عمدتاً با ادلّه نقلى و عقلى, در پیِ ایجادِ رهیافتى سازگارمند میان این گونه حیله ها با نظامِ حقوقیِ اسلام هستند. در برابر, مخالفان نیز با رویکردى فلسفه...

اجزاء از مباحث پربار اصولى و داراى آثار و نتایج فراوان در فروعات فقهى است. سؤال اصلی ما این است که آیا به انجام رساندن مأموربه با تمامى شرایط که در آن اعتبارشده است، مقتضى اجزاء و ساقط شدن امر مولاست یا خیر؟ یافته‌های این پژوهش تحلیلی و بنیادین، حاکی از آن است که چنانچه در اوامر شرعى ظاهرى قائل به إجزاء نباشیم، عسر و حرج لازم مى‏آید و عسر و حرج شرعاً نفى گردیده است. در اوامر واقعی هم إجزاء به‌صو...

در این مقاله روش فقهى شیخ بهایى را بررسى خواهیم کرد; در بخش اول روش شیخ در استنباط و تقریر احکام را مورد تحلیل قرار مى‏دهیم تا معلوم شود که شیخ چه سبکى را در نگارش فقه به کار بسته، و چه نوع ادله‏اى را در استنباط حکم شرعى دخیل مى‏داند; و در بخش دوم به ویژگى آثار فقهى و اصولى ایشان مى‏پردازیم و نکات مهم و دقیق فقهى و اصولى و بعضاً رجالى، که شیخ در خلال استنباطهاى فقهى و استخراج احکام شرعى اشاره کر...

تبیین صحیح مفهوم صوت لهوى و تحدید موضوع و حکم شرعى آن، رابطه وثیقى با مبحث غنا دارد. در نوشتار حاضر، صوت ملازم و ممهد معاصى به عنوان موضوع حرمت شرعى در صوت لهوى، معرفى شده است. تحقق اصوات لهوى در برخى معانى مطرح، مثل الحان برآمده از آلات موسیقى، آواهاى طرب‏انگیز و آواز ملازم با معاصى، به دلایل متعدد، در تلاوت قرآن کریم چندان متصور نیست. از سوى دیگر، به نظر مى‏رسد صوت لهوى به مفهوم »الحان متناسب...

مطلوبیت شرعى افزایش جمعیت مسلمین و تحقق آن به عنوان سیاست کلى نظام، تنها با تشکیل خانواده و ترغیب به فرزندآورى بیش‏تر است. دو دسته ادله شرعى، این فرضیه را اثبات مى‏کند: دسته اول، آیات و روایات مربوط به مسائل خانواده است; و دسته دوم، ادله‏اى است که به امور دیگرى همچون بیان نعمت‏هاى دنیوى و وصف جامعه اسلامى به عزّت‏مدارى و مانند آن مى‏پردازند. ادعاى تلازم دائمى میان افزایش جمعیت و بروز نابسامانى‏ه...

در فرآیند تربیت دینى، قاعده ى الزام متربى به رعایت تکالیف دینى جایگاه بسیار مهمى دارد که تاکنون کمتر بدان پرداخته شده است. در این مقاله با استناد به آیات و روایات به بحث و بررسى در لزوم، شرایط، ماهیت، قلمرو و پیامدهاى ناشى از عدم رعایت یکى از گونه هاى الزام (الزام والدین نسبت به فرزند خود در رعایت تکالیف الهى) پرداخته شده است. نتیجه اى که از مباحث مطرح شده در این مقاله به دست آمده آن است که برا...

حرکت وضعى زمین توأم با حرکت انتقالى آن بدور خورشید پیدایش شب و روز و ایجاد فصول مختلف را در طول سال به دنبال دارد. در این میان کجى محور زمین و ثابت نبودن سرعت آن در حرکت انتقالى به دور خورشید تغییراتى را از نظر زمانى در اوقات شرعى در طول ایام سال ایجاد مى ‏نماید که چگونگى این تغییرات و عوامل زمانى و مکانى بوجود آورنده آن در دو شهر تهران و شیراز مورد بررسى قرار گرفته است. نظر به اهمیت موضوع براى...

درباره قاعده تبعیت احکام از مصالح و مفاسد، این سؤال مطرح است که: »آیا ملاکات احکام، تنها در متعلق حکم است، یا ممکن است در غیر از متعلق نیز وجود داشته باشد؟« برخى بر آنند که احکام شرعى منحصراً تابع ملاکات موجود در متعلق هستند; اما به نظر متأخران، احکام علاوه بر تبعیت از ملاکات موجود در متعلق، ممکن است تابع ملاکات در غیرمتعلق نیز باشند. با بررسى ادله، مشخص مى‏شود که نظریه دوم، تکامل نظریه اول بوده...

 گزارش دیدگاه قرآن درباره داستان آدم(ع) و حوا است.  قرآن براى داستان آفرینش انسان با تمام عناوین زیر مجموعه‌اش هویت انسان‌شناسى قائل است و آن را به دور از هر گونه پیرایه نامعقول مطرح مى‌کند، امّا اگر روایات نامقبول ضمیمه تفاسیر شده است جزء اسرائیلیات است  قصه قرآنى خلقت آدم و حوا با طرح خلافت آغاز مى‌شود که متعلق به انسان است و نه خصوص آدم، ملائکه از ترکیب انسان از ماده و روح به کشش زمینى و فس...