حارث محاسبی شناخته شده ترین عارف در حوزة عرفان اسلامی دورة نخست است. با توجه به آثار محاسبی به یقین می توان وی را یک متفکر اخلاق دانست. مهم ترین اثر محاسبی الرعایه است که هم در شرق و هم در غرب شناخته شده است؛ شاید به این علت که این کتاب بهترین دستورالعمل برای حیات معنوی در حوزة تفکر اسلامی است. در این مقاله با استناد به آرا و آثار محاسبی به بیان نظام اخلاقی وی می‎پردازیم

حارث مُحاسبی زاهد، واعظ، محدّث، عارف، فقیه و متکلم قرن سوم است. رسائلی که از وی بر جای مانده، از منحصر به ‍فرد بودن و راه‍گشایی‍شان برای دیگران حکایت دارند. کانون این مکتوبات نفس انسان است. محاسبی در آثار خود تنها قصد تحلیل یا تبیین نظری موضوعی را ندارد، بلکه نتیجه‍بخشی سخن نیز برای او مدّنظر است. وی از منابع چهارگانۀ (قرآن، حدیث، سنت و عقل) در آثار خود استفاده می کرده است؛ اما بیشتر از آنکه این م...

حارث محاسبی شناخته‌شده‌ترین عارف در حوزة عرفان اسلامی دورة نخست است. با توجه به آثار محاسبی به‌یقین می‌توان وی را یک متفکر اخلاق دانست. مهم‌ترین اثر محاسبی الرعایه است که هم در شرق و هم در غرب شناخته شده است؛ شاید به این علت که این کتاب بهترین دستورالعمل برای حیات معنوی در حوزة تفکر اسلامی است. در این مقاله با استناد به آرا و آثار محاسبی به بیان نظام اخلاقی وی می‎پردازیم

مجادلات فکری از ویژگی­های تاریخی قوم ایرانی است که هرچند به پرورش فکری جامعه کمک کرده اما به سبب افراط ­گرایی لطمات سنگینی به فرهنگ مردم و خواص جامعه وارد ساخته است. حکّام نیز از این مناقشات جهت مقاصد سیاسی خود بهره ­برداری کرده ­اند. صوفیان یکی از گروه­هایی هستند که از همان آغاز مورد نقد و هجمه خواص جامعه بوده و به اتّهاماتی منسوب گشته­ اند. در این مقاله برآنیم تا بدین سوال پاسخ دهیم که چرا صوفی...

دو اصطلاح حال و مقام از مباحث پر مناقشه نزد صوفیان است و جوانب آن بدرستی آشکار نیست. مؤلّفان کتب آموزشی صوفیه کوشیده‌اند تا با ذکر نظریات گوناگون درباره تعریف این دو اصطلاح، تعریفی دقیق از آنها ارائه نمایند. اهمیت مسأله چنان بوده که در بسیاری از کتب آموزشی صوفیه فصلی به این مباحث اختصاص یافته است.در اللمع ابونصر سرّاج تعریفی واضح از دو اصطلاح حال و مقام و مصداق های آن ارائه شده است و همین تعریف م...

عارفان مسلمان با تکیه بر هر دو معیار وحدت و کثرت، به عرصة سیاست روی آورده‌‌اند. آنان با تأکید بر ضرورت عرفان برای سیاستمداران و سیاست برای عارفان، به تبیین ویژگی‌‌های «عارف سیاستمدار» پرداخته‌‌اند. صوفیانِ نخستین از همان آغاز در گفتارها و رفتارهای خود، به این مهمّ توجّه داشته‌‌اند و با نگاه اجتماعی، صوفیان را به مردم‌‌داری و عدالت و عطوفت با مریدان دعوت کرده‌‌اند. با توجّه به اینکه صوفیان آن عصر در...

عارفان مسلمان با تکیه بر هر دو معیار وحدت و کثرت، به عرصة سیاست روی آورده اند. آنان با تأکید بر ضرورت عرفان برای سیاستمداران و سیاست برای عارفان، به تبیین ویژگی های «عارف سیاستمدار» پرداخته اند. صوفیانِ نخستین از همان آغاز در گفتارها و رفتارهای خود، به این مهمّ توجّه داشته اند و با نگاه اجتماعی، صوفیان را به مردم داری و عدالت و عطوفت با مریدان دعوت کرده اند. با توجّه به اینکه صوفیان آن عصر در زمان ...

نظر به اهمیتی که جنید بغدادی در سیر تصوف و اصول اندیشه های عرفانی دارد، این تحقیق به شناخت وی اختصاص یافته است.هدف این تحقیق دادن اطلاعاتی سودمند در باره این شخصیت به خوانندگان است چرا که بدون شناخت پیشگامان تصوف ، شناخت تصوف که با فرهنگ ایرانی آمیخته است میسر نیست.نکته ای که باید دراینجا و در باره جنید به آن پرداخت ، آن است که وی در زمان عباسیان می زیست. از محضر اساتیدی بزرگ چون سری سقطی، حارث...

دو اصطلاح حال و مقام از مباحث پر مناقشه نزد صوفیان است و جوانب آن بدرستی آشکار نیست. مؤلّفان کتب آموزشی صوفیه کوشیده اند تا با ذکر نظریات گوناگون درباره تعریف این دو اصطلاح، تعریفی دقیق از آنها ارائه نمایند. اهمیت مسأله چنان بوده که در بسیاری از کتب آموزشی صوفیه فصلی به این مباحث اختصاص یافته است.در اللمع ابونصر سرّاج تعریفی واضح از دو اصطلاح حال و مقام و مصداق های آن ارائه شده است و همین تعریف م...