باتوجه به مباحث اخلاقی و حقوق حیوانات در دنیای معاصر و ضرورت تبیین مبانی فلسفی و کلامی آن یکی از مسایل مطرح در کلام جدید داشتن نفس و روح و به تبع آن جاودانگی حیوانات به خصوص از منظر فلسفی و کلامی است. نزد متکلمین تحت تاثیر آیات قرآن کریم اکثر اشاعره و معتزلیان مانند ابوهاشم جبایی فخررازی، غزالی و در مورد حشر حیوانات دیدگاه های متفاوتی را مطرح کرده اند و اغلب معتزلیان و امامیه اصل حشر را پذیرفت...

گرچه وجود جهان پس از مرگ و زندگی اخروی ، از جمله اصول اعتقادی تمامی مسلمانان است ، در اینکه این نوع زندگی به چه گروهی از موجودات اختصاص دارد، دیدگاه های مختلفی توسط اندیشمندان مسلمان مطرح شده است . صرف نظر از تفسیرهای مختلفی که از آیات و روایات در این زمینه وجود دارد، بحث حشر حیوانات در منابع کلامی - فلسفی مذاهب مختلف اسلامی با دو اصل وجود یا نبود نفس ناطقه برای حیوانات و تکلیف ناپذیر بودن آن ه...

در این نوشتار، تلاش متکلمان و فیلسوفان اسلامی در باب حشر حیوانات، از دو جنبۀ امکان عقلی حشر و علت آن، بررسی شده است. پاسخ های متکلمان به سؤال اول، مختلف است. برخی با توجه به این که اساساً هیچ مجردی غیر از خداوند را قبول ندارند، حشر حیوانات را نیز همچون حشر انسان، به صورت جمع کردن مجدد اجزای پراکنده شده، می دانند؛ برخی دیگر، به دلیل تساوی رتبی حیوان و انسان، منکر نفس مجرد در حیوانات شده و حشر آن ...

ذهن جوانی که این نوشتار را قلم زده است، ایستاده بر سکّوی استوار اندیشه­های آسمانی فیلسوف بلندآوازۀ شیرازی، تکیه­گاهی جز متون کهن ندارد. پروندۀ ادراک، خیال، نفس حیوان، و در نهایت حشر حیوانات بدین امید از لابلای سخنان این اندیشمند بزرگ، و در قیاس با سخنان فیلسوفانی چون ابن­سینا و شیخ اشراق، ورق زده­ شد که بازخوانی گذشته ساحتی جدید فراروی آینده باز کند. نقطه آغازین سخن تعریف ادراک و بیان اقسام آن ...

چکیده حشر اکبر یکی از مسائل کلامی است که فرق اسلامی بر آن اتفاق دارند و معارف مربوط به آن از حیث سعه مفهومی، گستره، محل و کیفیت وقوع درخور توجّه است. این معارف در مقاله حاضر با رویکردی عقلی‌نقلی از نگاه فریقین و به‌ویژه توجّه به تحلیل و رأی دو اندیشمند عقلگرا صدرالدین شیرازی و فخر رازی بررسی شده است. بدین‌منظور، به موازات صدق تعبیر «حشر اکبر» بر مرحله نخست قیامت کبرا تا تعمیم آن بر کل موقف قیامت...

چکیده حشر اکبر یکی از مسائل کلامی است که فرق اسلامی بر آن اتفاق دارند و معارف مربوط به آن از حیث سعه مفهومی، گستره، محل و کیفیت وقوع درخور توجّه است. این معارف در مقاله حاضر با رویکردی عقلی نقلی از نگاه فریقین و به ویژه توجّه به تحلیل و رأی دو اندیشمند عقلگرا صدرالدین شیرازی و فخر رازی بررسی شده است. بدین منظور، به موازات صدق تعبیر «حشر اکبر» بر مرحله نخست قیامت کبرا تا تعمیم آن بر کل موقف قیامت ...

چکیده جهان هستی سراسر هوش، شعور و ادراک است و تمامی موجودات هستی نسبت به خداوند متعال مراتبی از معرفت و شناخت دارند و با توجه به بهره­ای که از وجود برده­اند معرفت آنها نیز متفاوت و دارای شدت و ضعف است. آیاتی که بیان کننده حمد و تسبیح عالم هستی، سخنوری آگاهانه حیوانات، حشر حیوانات و...است به خوبی این ادعا را تایید می­کند و تبلور این معرفت را می­توان درآنها مشاهده نمود.  همچنین روایات ائمه معصومی...

یادکرد از جانداران به ویژه حیوانات، از راه­های ایجاد حیات و حرکت در تصویرآفرینی هنری و ادبی است. از این طریق می­توان تصاویر را از رکود خارج کرد و اثربخشی و نفوذ آن را بیشتر نمود. بر همین اساس، یکی از کارکردهای نام بردن از حیوانات در نهج البلاغه، نقشی است که این مهم در خلق تصاویر بر عهده دارد. در این نوشتار که با روشی توصیفی ـ تحلیلی به انجام رسیده، سی وسه گونه حیوان را در نهج‎البلاغه شناسایی کر...

از دیدگاه ملاصدرا، همه ی موجودات، معلول خدا هستند و دوباره به سوی خدا باز می گردند پس همه ی موجودات، معاد دارند. او قیامت را باطن دنیا دانسته و معتقد است معاد انسان به اعمال او در این دنیا وابسته است. او مشاعر انسان را متناظر با عوالم وجودی می داند انسان به هر یک از آن ها توجه کند با آن محشور خواهد شد. ملاصدرا معتقد است همان گونه که انسان در دنیا جسم دارد بعد از دنیا هم جسم خواهد داشت با این ت...

شناخت نفس انسان و حیات پس از مرگ از مقولاتی است که نقش به سزایی در زندگی انسان ها دارد. از آنجا که رابطه ی این دو مقوله از قبیل رابطه ی غایت و ذی غایت و مسیر و منتهاست، لذا در ارتباط تنگاتنگ با یکدیگر قرار دارند. پژوهش حاضر در صدد بررسی رابطه ی این دو مقوله در اندیشه ی ملاصدراست. بدین ترتیب که پس از گذری اجمالی بر نفس شناسی متقدمین، نفس شناسی ملاصدرا و نظریات بدیع ایشان مطرح، بررسی و بعضاً نقد م...